________________
૨૨૦
જૈનધર્મ વિકાસ
જેથી આ અપંગ બચ્ચું બેં બેં કરી આકંદ કરતું હતું. ઘેટાંનાં ટેળાનાં વચમાં જઈ પહોંચેલા દયાસાગર આ યુવકે તે બચ્ચાંને ઉપાડી લઈ તેને છાતી સાથે ચાંપ્યું, અને તેના પ્રત્યે પુત્રવત્ પ્રેમભાવ બતાવ્યો.
કુદરતી સંજોગોમાં તારણહારની ગોદમાં જઈ ચઢેલ આ નિર્દોષ બચ્ચાએ આક્રંદ કરવું મૂકી દઈ પિતાને અભયદાન ન મળ્યું હોય? તે પ્રમાણે શાંતિ પકડી.
આ સમયે આ દયાળુ યુવકે ઘેટાંનાં માલિકને સંબોધીને કહ્યું કે, “ભાઈ, આ ઘેટાંનાં બચ્ચાને એના સ્થાને પહોંચાડવા તું મને તે સેંપી દે, તે બચું નાનું છે. એટલું જ નહિ પણ લંગડું છે, માટે હે દયાળુ બંધુ, તું મને આટલું જીવિતદાનનું કાર્ય કરવા. જેથી દયાળુ પરમાત્મા જરૂર તારું ભલું કરશે.”
યુવાન, આ એક બરચાંની દયા ખાધેથી શું વળશે ? આ સઘળાં ઘેટાએ આજે ગિરિવૃજ (રાજગૃહી) નગરીના ભયંકર પશુયજ્ઞમાં હોમાઈ જશે. પશુયજ્ઞ અથે જ આજે આ નગરી ઘેટાંઓથી ઉભરાય છે તે તરફ નજર કરતાં એ દયાળ યુવક તને સમજાશે કે માત્ર આ એક બચ્ચાંનાં બચાવથી શું વળવાનું છે. હે યુવાન, જે તારા હૃદયમાં પશુદયાની સાચી ધગશ અને પ્રેમ હોય તો આ ક્ષણે જ અહીંથી સીધે ગિરિવૃજના રાજ્ય દરબારે જઈ પશુયજ્ઞ બંધ કરાવી સર્વે નિર્દોષ અને અવાક પ્રાણીઓને અભયદાતા બન.”
આટલા જ પ્રોત્સાહન ભર્યા શબ્દ તપસ્વી ત્યાગી રાજકુમાર માટે માર્ગ દર્શક બન્યા. જોતજોતામાં તે યજ્ઞમંડપના દ્વાર નજીક જઈ ઉ. જ્યાં સેંકડોની સંખ્યામાં પશુઓને એવી રીતે દેરડાંથી મજબુત બાંધવામાં આવ્યાં હતાં કે રખે, એકંદ કરતું એકાદ પશુ બલિ માટે આકંદ કરે તો પણ તે બચવા નજ પામે. આ જાતના બંદોબસ્ત માટે પુરેહિત ગીરવતા લેતા હતા.
ઉત્સવની તૈયારીમાં પશુયજ્ઞ પૂર્વેની વિધિ પૂર્ણ થઈ ચૂકી હતી. બલિવેદીને અગ્નિ મોટી મોટી રાક્ષસી જવાળાઓ કાઢી રહ્યો હતો. યુવાન મહારાજા બિંબિસાર પણ યજ્ઞમંડપમાં આવી બિરાજમાન થયા હતા. અને ચોતરફ ઉચ્ચરાતા વેદમંત્રોથી યજ્ઞમંડપ ગાજી રહ્યો હતે. યજ્ઞની તેયારી નિમિત્તે વાજિંત્રો વાગવા શરૂ થયાં, અને ક્રિયાકાંડ કરનારાઓએ પૂરજોસથી ક્રિયા ચાલુ કરી, અને પશુબલિ માટે રાજપુરોહિતની આજ્ઞાની રાહ જોવા લાગ્યા.
આ સમયે ઘેટાંનાં ટેળાએ જબરજસ્ત આકંદ કરી મૂકયું. જે સાંભળતાં ક્રિયાકાંડ કરનારાઓ કહેવા લાગ્યા કે “અહા ! આ અજ્ઞાન છે સ્વર્ગ પ્રાપ્તિ માટે કેમ આટલી આનાકાની કરતા હશે?” - આહા ! આ શે ચમત્કાર! આ યજ્ઞ.