________________
બુધ્ધિપ્રભા
[તા. ૧૦-૪-૧૯૬૫
છે. રામે આખુ જગત સું; પણ આત્મા ગુમાવ્યે ! એશઆરામમાં રામ આળાટતું હતુ. ભાગ-વિલાસ એજ તેમના જીવનનું ધ્યેય ખની બેઠું હતુ. આવું આધ્યાત્મિક અંધેર ચાલવાને કારણે ધીમે ધીમે નૈતિક મૂલ્યેાને નાશ થતાં સસ્કૃતિનું જ દેવાળું નીકળેલું !
માત્ર
ભારતીય સંસ્કૃતિ ટકી રહી. ભારતીય સંસ્કૃતિ સસ'ગ્રાહક સંસ્કૃતિ છે. જાતિ અને અનેક પ્રકારની સસ્ફૂ તિઓને વરેલા જુદા જુદા દેશવાસી, અનેક લેકે એ આ દેશને પોતાની ભૂમિ બનાવી; અને એમાં એકતા નિર્માણુ કરી. ભારતીય સંસ્કૃતિએ આખા જગતને આદર્શ તત્ત્વ! આપ્યાં. અનેક સસ્કૃતિએ ભારતીય સંસ્કૃ તિમાંથી કઈક ને કઈક મેળવ્યું. ધ મેળળ્યે, સંસ્કાર અપનાવ્યાં. જગતને શાંતિ-સુલેહ અને પ્રેમ તે સહકારની અમર તત્ત્વા શીખવ્યાં અને એવા રાંત તે મંગલમય જીવનના
સ્તત્વ માટે અ!ખા જગતને ભારતીય સંસ્કૃતિનું હજી ય અનુકરણ તે સ્મરણુ કરવુ પડે છે, ભારતીય સ ંસ્કૃતિની મહત્તા માટેતે આ કેટલે ઉજ
પુરાવે છે?'
૧૦]
સસ્કૃતિએ કુકત શારીરિક
વિચાર કર્યાં નથી. સાથે નિળ મનને સદાય તકેંદુરસ્ત રાખવાના પણ જબરજસ્ત અને હુ મેશ અનુરાધ કર્યો છે. ને એટલે જ ભારતભૂમિ તપાભૂમિ બની છે. ડા. રાધાકૃષ્ણુને સાચું જ કહ્યું છે કે ‘જે સમાજ કેવળ શરીર તરફ, હિઅંક સુખા તરક વધુ ધ્યાન ન રાખતાં માનસિક તંદુરસ્તી તરફ્ વધુ ધ્યાન તે મહત્ત્વ આપે છે એ સમાજ સંસ્ક્રુત સમાજ છે. જે સમાજ માત્ર શરીરસુખાના જ ઉપાસક છે. જીવવું' એ જ જેનું ધ્યેય છે અને શારીરિક વૃસ્થિતિ સિવાય જે ખીજું કઇ વિશેષ દેખતે નથી એ સમાજ સુધરેલા સમાજ છે. એમ ક્રમ કહી શકાય? વાંદરા ચિફ્ટ-બીડી ફૂંકવા માંડે, સાઈકલ પર સવાર થઇ શકે કે ટાઇપિંગ કરવા માંડે તયે વાંદરા તે વાંદરા જ રહેવાના. સાચે સુધારે મનના જ હાય, અને આમ મનની સુધારા ઉપર ભારતીય સંસ્કૃતિ હ્રારા વર્ષોથો ખૂ” ભાર મૂકતો આવી છૅ. એથી જ હજારો વર્ષોથી એનુ અસ્તિત્વ ટકી રહ્યું છે. આથી ઉલટું, કેટલીક સંસ્કૃતિએ જન્મી અને સમઅંતરે નષ્ટ થઈ ગઇ છે કે તદ્ન
આ ભારતીય સંસ્કૃતિનાં ઘડતર માં ભૂંસાઈ ગઇ છે. રામ કે ગ્રીસ, એથે--નિર્માણકાર્યોંમાં જૈન સંસ્કૃતિએ ઘણું ન્સ કે નાઇલની સ`સ્કૃતિએ નેત્રદીપક કાળા આપ્યા છે. આ કાળાતા આ પ્રતિ કરીને કાળના ઉદરમાં કેવી રીતે રીતે વિચાર કરી શકાય. (૧) ભારતીય કંડપ થઇ ગઇ છે એની બધાને માહિતી સતિના તત્વજ્ઞાનમાં જૈન સંસ્કૃતિએ
સુખાને જ
શરીરની સાથે