________________
વિચારણા
૩ ૦૫
મુદ્રિકાના માલીક છે એમ સાબીત કરતા હતા. ત્રણે જણ સાથે જમવા બેઠા ત્યારે વિનાયકે કહ્યું: “પિતાજીએ મને લાયક કરાવી એક મુદ્રિકા આપી છે. હું જાત મહેનતથી, સદાચાર અને સદવર્તનથી પિમ પ્રાપ્ત કર્યા છે, જે આ શ્રાદ્ધ સમય ન હેત તે ખરેખર મહારે રજવાડામાંથી અને આવવા વિચારજ નહે. મારે વડિલો પાત દ્રવ્યની જરૂર નથી. હું મારો હક તે ઉપરથી ઉઠાવી લઉં છું.”
આ સાંભળી દિનકર અને શ્રીનિવાસ પણ પિતાને એકેકી મુદ્રિકા મળી હતી તેને હેવાલ જણાવતા હતા અને પિતાની ઈચ્છા પણું બાપીકી મીત ત્યજી દેવા થઈ હતી તે જણાવ્યું. બાપાની યુકિતથી આપણે ત્રણે જણ સુખી થયા. પ્રમાણિકપણે અને સદાચારથી વર્તવા લાગ્યા. લાયકાત પ્રમાણે યોગ્ય વ્ય સંપાદાન કર્યું છે અને હજુ પણ વધારે દ્રવ્ય સંપાદન કરીશું એવું સઘળને લાગ્યું.
આથી તેઓએ કૃષ્ણભકનું શ્રાદ્ધ બડી ધામધુમથી અને મારી ભક્તિથી કર્યું. એક બીજાને બધુમ-જાતપ્રેમ સંપૂર્ણ પ્રકટી નીક. પિતાની બધી જંગમ મીલ્કત નાના ભા, શ્રીનિવાસને સોંપી પોતપોતાના ધંધે લાગ્યા. વીસ વર્ષમાં તે વિનાયક રજવાડામાં મહાન પુરૂષ ગણાવા લાગે. રાજાજી ખુદ પોતે પણ તેને પુછ્યા સિવાય અન્ન જળ પણ લેતા નહિ. તે સમયમાં તેણે યથાશક્તિ દ્રવ્ય મેળવ્યું. દિનકર મહાન વેપારી થવેપારમાં લાખ રૂપિયાની ઉથલપાથલ કરવા લાગ્યા. બે પૈસા સંપાદન કર્યા. શ્રીનિવાસ પશું ખેતીમાં ઠીક ફાળે. આ પ્રમાણે ત્રણે ભાઈઓ સુખી થયા, ભાવ દુઃખ જે ત્રણના અંત:કરણમાં લાગવું હેય તે એટલું જ લાગતું કે પિતાજીની હયાતીમાં તેમની તીર્થરૂપ સેવા, કરવા તેઓ ભાગ્યશાળી નીવડ્યા નહિ. પિતાના ઉપદેશથી જેને માટે તેઓ પરસ્પર ખૂન કરવા તત્પર થયા હતા તેજ વસ્તુને તેઓ પૂજવા લાગ્યા. પિતાએ પોતાની ફરજ મૃત્યુ પર્યત પણ અદા કરી ચૂક્યા નહિ અને પોતે પોતાની પિતૃભક્તિમાંથી વિમુખ થયા જાણું અત્યંત દલગીર થયા પણ અને તેમનાજ વચનામૃતને લાભ ને મને જાણી પામ્યા.
વાચક! કદાચ વાર્તા સે કોઇને કલપીત લાગશે તો પણ તેમાંથી કોઈ સગુણ ગ્રહ કરનાર મળશે તે માટે શ્રમ સફળ થશે ગણે ઉપકૃત થઈશ. અસ્તુ, “ ના .”
विचारणा.
પ્રિય વાંચક! આ વિષય પરત્વે બેલતાં મારે જાહેર કરવું જોઈએ કે હું આની અંદર જે બીના વિસ્તીણું વર્ણન કરું છું તે ફકા જીવને શિખામણની ભાવનાએ જે ચિત્તને ધ્યાનમહી જોડીને દરરોજ મનુષ્યને કરવાની આવશ્યકતા છે. જેથી આ મનુષ્ય ભવનું સાર્થક થાય છે. જે મનુષ્ય ભવની વાંછના દેવાદિગણ પણ ઇરછે છે, જે મનુષ્ય ભવ પામીને પ્રયત્ન કરવાથી મોક્ષને પ્રમ કરી આપે છે, જે મનુષ્ય ભવને દશ દર્શને તિર્થંકરોએ પણ દુર્લભ ભાખેલ છે, તે મનુષ્ય ભવ પામીને જે મનુષ્ય પોતાના જીવનનું સાર્થક કરતે નથી તે અનંત સંસાર રખડે છે. જે તેવા મનુષ્યને મૂર્ખ કહેવામાં આવે છે તેમાં કંઈ અતિશક્તિ થતી નથી. જીવ કર્મને સંબંધી અને તે ઉપરની વિચારણા મનની ધ્યાનમમ