________________
૧૦૦
મુદ્ધિપ્રભા.
તમારી મનની ક્રિયા તેવી તમારી લાકપ્રિયતા. જેમ તમારા સ ંજોગે તમારા વિચારાને આવલખીને રહેલ છે તેમ તમારા રાગે અને તંદુરસ્તી પણુ તમારા વિચારેને આભારી છે. બે એક માણુસ અમુક લાઇન પકડીને કે અમુક ધંધામાં પડીને તેહમદીના અને માન ના વિચારામાં વ્યાપ્ત રહે છે તેને અવશ્યમેવ વહેલા મેડાકિય મળ્યા વગર રહેતા નથી. મનુષ્યને સ્વાત્મબળની આવશ્યકતા છે, સ્વાત્મબળની પ્રાબલ્યતાથી જ માણ્ય શુભ વિચારાને ખીલવીને પેાતાના ધંધા ચલાવે તે તેના યે ખીલ્યા વગર રહેતા નથી. તે તમે રાગના વિચાર। કર્યો કરશે! તો રાગ જરૂર તમને પકડીને પોતાના દાસ કરી મૂકશે. પરંતુ તંદુરસ્તીના, ખળના અને શક્તિના વિચારાને પ્રવાતુ ચાલતા હશે, તે તમારા સ રીર આનંદમય, આરેાગ્યતાથી ખોલેલુ અને પ્રત્તિમય થાય એમાં કષ્ટ દેતુ રહેતા નથી. મનુષ્યનું મન માંદુ હાય છે તે તેની પ્રકૃતિ પણ માંદી હૈાય છે. જે મનમાં પ્રવૃત્તિ અને શક્તિ અર્થે એવા વિચારેય ચાલતા ન હોય તે તેની દેતુ પણ પ્રકૃતિરહિત અને સૂક્તિ હીણુ થઇ જાય છે. ગોળીબહાર કરવાથી માણુસા જેમ જલદીથી મૃત્યુશરણ થાય છે તેમ ભય'કરતા, ભિતિ, મુશ્કેલીએ ઇત્યાદિ વિચારે જે મનુષ્યના મનમાં ધર ધાલે છે તે તે માસ ત્વરાથી મૃત્યુનું આવાહન કરે છે એમ સમજવુ, જે વ્યક્તિ અમુક રાગના ભય વિચાર અહેાનિશ્ચ રાખે છે તેજ તે રાગના ભાગ થઇ પડે છે. એ તેા સાદા અનુભવથી વાત છે કે જે માણસા લૅંગવાળા ભુખ્ખા સમીપ રહીને તે રાગની ભિતિ રાખે છે તે શખ્સ ઉપર પ્લેગ વગર વિલંબે પેાતાનુ સામ્રાજ્ય ચલાવ્યા વગર રહેતા નથી. મન પવિત્ર રાખીને નિડરતાને આશ્રય લઇને દર્દીની સારવાર કરવામાં આવે છે તો પ્લેગ કઈ અસર કરી શકતા નથી. ચિંતા પણ મનુષ્યશરીરને ભસ્મીભૂત કરે છે. કાર્યમાં અનિયમિતતા, મન ઉપર દાબની ગેરહાજરી, સદ્ પ્રવૃત્તિમાં મનની સંક્રાચત્તિ વગેરે ચિંતાના કળે છે, અપવિત્ર વિચારે નિરંતર ચાલતા હાય ને કદાચ ક્ષરીરદ્વારા તેના અમલ ન થતા હેાય તે પણ તેવા વિચારા જ્ઞાનતંતુઓને નિળ બનાવી દઇને સમગ્ર શરીરને અને મુખ્યત્વે કરીને મુખાવિંદને તેજરહિત અને અણુગમતુ બનાવે છે.
વકાર્ય પરાયણુતા, જીવનૅન્નતિ, અને અખિલ વિશ્વના સુખના વિચારા સાંધ્યું અને શક્તિ આપી શરીરને સુદ્રઢ બનાવે છે. શરીર એક નાજૂક અને જેના ઉપર ઝટ અસર થાય અેવુ યંત્ર હોવાને લઇને જેવા વિચારેાને પ્રવાહ તેવી અસર થાય છે. અમુક પ્રકારના વિચારે લાંબા સમય સુધી એ માન્રુષિક મનમાં જડ ધાલી ભેંસે છે તે તે પોતાની શુભ અથવા અશુભ અસર શરીરના જુદા જુદા અવયવે! ઉપર કર્યાં વગર રહેતા નથી.
જ્યાં સુધી અમુક વ્યક્તિ અપવિત્ર વિચારેને આશ્રય
લે છે ત્યાં સુધી તેનુ હૃદય અને શરીર અપવિત્રતાના પરમાણુએ ફેલાવે છે, તેનું રૂધિર વિષમય હાય છે, અને તેના સખુનેને જનસમુદાય વચનાયુક્ત અને હાનિકર વિલેકે છે, સ્વચ્છ હૃદય ધારણ કરેલું હૈય છે તેા જીંદગી પવિત્ર વ્યતીત થાય છે, પવિત્ર જીવન ગાળનાર મનુષ્યનું શરીર પણુ શાશનીય, મદ્રેરક તથા આકર્ષક હાય છે.
માણસ જે કાઇ પણ કાર્ય આદરે છે તેનું મૂળ કારણ તેના વિચાર અને ક્રિયાને કારણુ કાર્યના સબંધ છે. જે આપણે વિચારને આપણી આસપાસના સવ પ્રદેશ પવિત્રતા ધારણ કરશે.
વિચાર છે. અર્થાત્ પવિત્ર બનાવતાં