________________
૩૩૯
દર સત્કાર આપે જોઈએ એ વિવેકીનું કર્તવ્ય છે. અન્યથા–“મારી માએ કહ્યું છે કે રાત પડે ત્યાં વાસે રહેજે” એ વાક્યમાં રહેલ રહસ્યને વળગી રહેનાર મુખ મનુષ્યની માફક જ આપણી ગણના થાય છે.
ઉત્તમ ફળ વેચવા બેઠેલ કે મનુષ્યને કેાઈ ગ્રાહક પુછે છે કે આ ફળ બગડેલું તે નથી? તેને જેમ એકજ ઉત્તર હોય છે કે જુઓ અને ખાતરી કરે. તેજ માફક આ વિચારો ટાઢા પહેરનાં ગપ્પાં તે નથી. એમ પુછનાર મનુષ્યને એકજ ઉત્તર બસ છે કે પ્રયત્ન આદર અને અનુભવમાં મુકે. બુદ્ધિને ખીલવવા માટે તત્વજ્ઞાનની કુંચી નથી પણ આ ધન પ્રાપ્ત કરવા નીયમોની કુચીઓ છે. યોગી મહાત્માઓને માટે તો આમાં કાંઈ વધુ નથી પણ વ્યવહારમાં સુખ ઇચ્છનાર મનુષ્યને માટે આ વિષય ઉપગી છે.
કાંઇ વધુ નથી માની કરી , કુચીએ નથી અને અનુભવમાં
પ્રિય વાંચક ! ખાવાને અને, પહેરવાનું વસ્ત્ર પ્રાપ્ત કરવા માટે વિગેરે આ દુનીયામાં વીધ વીધ સુખની પ્રાણી અર્થે અત્રે લખાય છે, અનુભવતુલ્ય સમર્થ પ્રમાણુ બીજું એક પણ નથી માટે અનુભવ લો અને ખાત્રી કરે. પૂર્વે કહી ગયો છું કે ધનવાન થવાનો સર્વને અધિકાર છે તે પછી ધનવાન થવાની ઈચ્છા કરવી એમાં ભુલ ભરેલ નથી. મન અને આત્મા બન્નેને અનાદાર કરીને એક શરીરની ઉન્નતિ કરવાથી કાંઈ જીવન પૂર્ણતાવાળું નથી તેમજ શરીર અને આત્માને અનાદર કરી એકલું બુદ્ધિબળ કેળવવાથી કાંઈ સર્વ પ્રાપ્ત થતું નથી. સંપૂર્ણ જીવન તો ત્યારેજ પ્રાપ્ત થાય છે કે જ્યારે મન, શરીર અને આત્માને વિકાસ કરાય ત્યારેજ જીવન પૂર્ણતા વાળું થયું એમ કહેવાય. ધન મેળવવાની ઈચ્છા કરનારને કાંઈ ધન આવી જતું નથી પણ જ્યારે ધન પ્રાપ્ત કરવાનો પ્રયત્નશીલ થવાય ત્યારેજ ધન પ્રાપ્ત થાય છે.
ધન પ્રાપ્ત કરવાની દર થવી તેમાં કાંઈ નવાઈ જેવું નથી કારણકે શું ખાવાની ઈચ્છાને આપણે પાપ માનીએ છીએ તે પછી ખાવા વગેરેનું પ્રાપ્ત કરવામાં જે સાધને રચીએ તેમાં શું પાપ માનવું જોઈએ ? નહી જ. શું, ધન, ખાવાનું, વસ્ત્ર, ઘર વિગેરે જીવન નિર્વાહ પદાર્થો મેળવવામાં મદદગાર નથી થઈ પડતું ? પિતાના પ્રતિપાત્ર મનુષ્યને તેમને ઈશ્કેલ કાંઈ ચીજ આપવાથી તેમને સુખ છે તેમજ પોતાના મનને આનંદ થાય છે આવી આવી અનેક ક્રિયાઓમાં ધનજ સાધનભુત છે તે પછી ધન પ્રાપ્ત કરવાની ઇચ્છા થવી તેમાં કાંઈજ છેટું નથી.
