________________
$196
વિજ્ઞાન, આત્મીકક્તિઓને માનતુ નથી તેમ નથી. કારણ જે વિજ્ઞાન વિદ પુર્ધરે પાતાના મગજથી કલ્પના કરવાવાળા છે, પાતાની આંખથી અવલાકન કરવાવાળા છે, પેાતાના હાથથી પ્રયાગ કરવાવાળા છે, તેમની મતિ વારંવાર કુરીત થઇ જાય છે, તેમને વારંવાર મનુષ્યનું અલ્પ પણું સમજાય છે, તેમને વારંવાર સત્તા, પૂર્વજન્મ ફર્મ, અંધન વિગેરેની આંખો થાય છે. પરંતુ તેમની કલ્પનાના, અવલાકનના, પ્રયાગના લાભ ભાગવનાર સામાન્ય મનુષ્યની સ્થિતિ દાજ પ્રકારની હાય છે. સામાન્ય મનુષ્ય કંઇ રસોઈ બનાવવાનો શ્રમ લેતા નથી પણ તૈયાર રસાઇએ પાટલે ચી જવામાં તત્પર ઢાય છે. આથી પરિણામ વિપરીત આવે છે અને તેથી ઉપરની ખાખતા જેવીકે ધૃસત્તા વિગેરે સામાન્ય મનુષ્યથી પડદામાં રહે છે. એવા મનુષ્ય વિજ્ઞાનનિરીશ્વર હોવાને આ સભવ છે.નિરીશ્વરવિજ્ઞાન દ્રીય પ્રત્યક્ષનુ પેક્ષક છે અને પ્રતિભાનું વિધ્વંસક છે તેથી પ્રત્તિભા તેને સ્વાભા વિક રીતે શિથિલ કરનાર છે.
નિરીક્ષરવિજ્ઞાન અલ્પજ્ઞ તેમજ અલ્પ શક્તિમાન મનુષ્યને જો એ તે કરતાં ઉચ્ચ સ્થિતિએ સ્થાપે છે. બહુ તાનું પ્રાબલ્ય વધારે છે અને પારકાની લાગણીપ્રતિનું વલણ ધટાડે છે. નિરીક્ષરવિજ્ઞાન જીવનની પઘમયતાને ( Poetry of life) શુષ્ક ગદ્યમાં લાવી મુદ્રે છે. વિજ્ઞાનના હજી સુધી આપણા દેશમાં પ્રચાર ન હેાવાથી આપણે ભાગ્યશાળી છીએ. પણ આપણા અને પશ્ચાત પ્રજા વચ્ચેના સબંધ વધવાથી ડે થાડે અંશે હવે આપણામાં વિજ્ઞાનના પ્રચાર થવા પૂર્ણ પ્રયાર થયે આપણાં જીવન સવાનુ છે. ૐ શ્રી ગુરુ.
લાગ્યા છે અને લૂખાં ન બને એ આપણે
તેથી તેના ખાસ તપા
ઉદ્દેશ:-વ્યવહારિક પ્રસંગને લઇ આ લેખ લખેલ છે.
તા. કે. છુ સત્તા-આપણે શરીરથી આત્મા ભિન્ન વસ્તુ છે. એમ માનીએ છીએ અને તેથી આપણે આત્મીકશક્તિને માીએ છીએ, તેજ આત્મીકશક્તિ ત્યાંની પ્રશ્ન શરીરથી આત્મા એવી ક્રાઇ ભિન્ન વસ્તુ છે એમ સ્વીકારતી નથી. પરંતુ કહેતાં ધણી ખુશી ઉપજે છે કે--હાલમાં તેઓ નામાંના કોઇ કાર્યમાં આપણા આ ધર્મના સિદ્ધાંતાએ વાસ કરવા માંડયા છે અને તેથી ફરી તેએ! હવે ફયુલ કરવા લાગ્યા છે કે આત્મા એ શરીરથી ભિન્ન વસ્તુ છે અને પૂનમ છે.
