________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દશ આશ્ચર્યો
લેખક છે. શ્રીયુત હીરાલાલ ર. કાપડિયા એમ. એ.
[ ગતાંકઃ ૩ થી પૂર્ણ ] તીર્થો કયું આશ્ચર્ય કયા તીર્થકરના સમયમાં બન્યું એ બાબત ઉપાધ્યાય વિનયવિજયગણિએ વિ. સં. ૧૭૦ ૮ માં રચેલા લેકપ્રકાશ (સર્ગ ૩૨, લે. ૧૦૩૨ માં નીચે મુજબ જણાવી છે –
(૧, ૨, ૩, ૬ અને ૮ ક્રમાંકવાળાં) પાંચ આશ્ચર્યો મહાવીરસ્વામીના તીર્થમાં બન્યાં છે, અને બાકીનાં પાંચ પૈકી એકેક) (ત્રીજુ) મલ્લિનાથના તીર્થમાં, (પાંચમું)નેમિનાથને તીર્થમાં, (સાતમું) શીતલનાથના તીર્થમાં, (નવમું) ઋષભદેવના તીર્થમાં અને (દસમું) સુવિધિનાથના તીર્થમાં બનેલ છે. - આ ઉપરથી એ વાત ફલિત થાય છે કે ઠાણુ (સુd ૭૭૭) માં આશ્રયે કાલક્રમ પ્રમાણે ગણાવાયાં નથી. લોકપ્રકાશ (સ. ૩ર. લે. ૧૦૨૮–૧૦૩૧) માં દસ આશ્ચર્યો વિષે સંસ્કૃતમાં ઉલ્લેખ છે. એ તીર્થોના કાલક્રમે ગણવામાં નથી, જો કે તેમ થઈ તો શકત.
તમામ તીર્થોને લગતી બાબત સૌથી પ્રથમ કોણે રજૂ કરી છે તેની તપાસ કરવાનું અત્યારે બને તેમ નથી. એથી હાલ તુરત તે પયણસારુદ્વાર (દાર ૧૩૮) માંથી નિમ્ન લેખિત ગાથા હું રજૂ કરું છું – " सिरिरिसहसीयलेसु एक्के मल्लिनेमिनाहे य । वीरजिणिंदे पंचउएगं सव्वेसु पाएणं ॥ ८८७ ।। रिसहे अट्ठऽहियसयं सिद्धं सीयलजिणम्मि हरिवंसो । नेमिजिणेऽवरकंकागमणं कण्हस्स संपन्नं ।। ८८८ ॥ इत्थीतित्थं मल्ली पूया असंजयाण नवमजिणे ।
अवसेसा अच्छेरा वीरजिणिंदस्स तिथंमि ॥ ८८९॥" ૮૮૫ મી અને ૮૮૬મી ગાથા જેમ ઠાણ જેવી પ્રાચીન કૃતિમાં ઉદ્ધત કરાઈ છે તેમ આ ગાથાઓ પણ કોઈક કૃતિમાંથી ઉદ્ધત કરાઈ હોય તે ના નહિ, જે કે અત્યારે તે આવી કોઈ કૃતિનું નામ હું દર્શાવી શકતા નથી.
૧, વિચારસાર પચરણ માં આ ત્રણ ગાથાઓ ગા. ૪૬-૪૬૮ તરીકે જોવાય છે,
For Private And Personal Use Only
