________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉદયન-વિહાર
[૩] ઐતિહાસિક અનુસંધાન
[ ગત અંક ૭, પૃ. ૧૧૦ થી ચાલુ) લેખકઃ–પં. શ્રીયુત લાલચંદ્ર ભગવાન ગાંધી, વડોદરા
ગુર્જરેશ્વર કુમારપાલન પ્રતાપ મહારાજા કુમારપાલે દક્ષિણ દિશામાં વિજય મેળવ્યો હતો તેનું પૂર્વોક્ત વર્ણન કર્યા પછી તેના સાંધિવિગ્રહિક રાજ-સભામાં તેમને વિજ્ઞપ્તિ કરતાં વિશેષમાં જણાવ્યું કે—
હે મહારાજ ! તમારી ભજન–વેળાને પાળનાર (વેલાધર), પશ્ચિમ દિશાને સ્વામી સિંધુપતિ જેને તમે ભોજન આપ્યું હતું (આ બિચારો વ્રતો રહે એવી અનુકંપાથી જેને ગરાસ તરીકે પિતાનો દેશ આપ્યો હતો, તે દિવસે જમતે નથી, રાત્રે જમે છે. (વેલાધર લેકે સ્વામીનાં દર્શન ન થતાં રાત્રે જમે છે-એવી મર્યાદા છે. ૭૩
વસુધાના ઉપભોગ કરનાર હે મહારાજા ! તમારા ભયને કારણે જાણ (યવન દેશને અધીશ) તાંબુલ ખાતે નથી, કે ભજન-કાળે પણ ખાતો નથી, વિષયો (શબ્દ, રૂપ, રસ, ગંધ, સ્પર્શ) ઉપભોગ કરતા નથી (તાંબૂલ-પાન-બીડાનું આસ્વાદન વગેરે મુકીને, માત્ર તમને આરાધન કરવાના ઉપાયને અભ્યાસ કરે છે. ૭૪
ઉગ્લેસર (ઉચ્ચેશ્વર) આપના શત્રુઓને ન મળી જતાં તેનાથી જુદો પડીને મણિ-જડિત સેનાનાં ધંડેલાં આભૂષણવાળા લાખે શ્રેષ્ઠ ઘોડાઓ મેળવી આપને [ ભેટ તરીકે ] મેકલાવે છે. ૭૫
પૃથ્વીના ભૂષણરૂપ હે મહારાજા ! આપના હર્ષથી વિકસ્વર મુખવાળો તે પ્રસિદ્ધ કાશીભૂષણ રાજા (વારાણસીને સ્વામી) હાથીઓ અને ઘડાઓથી શોભતા એવા આપના દ્વારને શોભાવે છે. ( અંદર પ્રવેશ ન થતાં–પ્રતીહાર વડે અટકાવાતાં પ્રાયઃ સિંહદ્વારને જ અલંકૃત કરે છે.) ૭૬
* “ણિપુ- તુઠ્ઠ જમન-વેચ્ચિો તુમડુ નિચાલો !
न जिमइ दिवसे जेमइ, निसाइ पच्छिम-दिसाइ तह ॥ ७३ ॥ तम्बोल न समाणइ, कम्मण-काले वि नव्हए जवणो । विसए अ नोवभुञ्जइ, भएण तुह वसुह-कम्मवण ! ॥ ७४ ।।
-ઢિબ-વ-ડાળે (૪)સો વર-તુકે | संगलिअ लक्ख-सङ्के, पेसइ तुह रिउ-असंघडिओ ॥ ४५ ॥ हरिस-मुरिआणणो सो, महि-मण्डण! कासि-रीडणो राया टिविडिक्कइ तुह वार, हय-चिञ्चिअ-हस्थि-चिञ्चइअं ॥ ६ ॥
For Private And Personal Use Only
