________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક: ૧૧]
સમસૌભાગ્યનું વિહંગાવલોકન અંગે એક લેક રચી એ પાંચમા ગણધરની શિષ્ય પરંપરા આપતાં ક્રમસર નીચે મુજબ મુનિવરને પરિચય એકેક શ્લોક દ્વારા કરાવાય છે. - જંબુસ્વામી, પ્રભવસ્વામી, ભવસૂરિ, યશોભદ્રસૂરિ, સંભૂતિવિજય, ભદ્રાહુસ્વામી, સ્થૂલભદ્ર, આર્ય મહાગિરિરિ, ૨ આર્ય સુહસ્તિસૂરિ, ઈન્દ્રન્નિ, દિન્તરિ, સિહગિરિરિ, વાસ્વામી અને વજ્રસેન. એ વજીસેનને ચાર શિષ્ય હતા અને એમના નામથી ચારેક થયા. એ પૈકી “ચંદ્ર' ગણમાં સર્વદેવસૂરિ થયા. એમણે વડના ઝાડ નીચે બેસી આઠ શિષ્યને સૂરિપદ આપ્યું. ત્યારથી એ ગ૭ “વટાછ” તેમજ “બહંદગળાં નામે ઓળખાવા લાગ્યો. એ ગચ્છમાં કાલાંતરે જગચંદ્રસૂરિ થયા. એમણે બારે વાસુષી અબેલનું તપ કર્યું, એથી એમને ગ૭ તપા' તરીકે પ્રસિદ્ધિ પામે. એમના શિષ્ય દેવેજસૂરિની વ્યાખ્યાનકળા વખણાતી હતી. એ કર્મગ્રંથના રચનારને વિદ્યાનંદ નામે શિય થયા. એમને પાલણપુરના રાજાએ રચાવેલા પ્રહૂલાદનવિહારમાં સૂરિપદ અપાયું ત્યારે એ કપૂર અને કેસરની વૃષ્ટિ કરી હતી એમ અહીં કહ્યું છે.
એમની માટે ધર્મધષસૂરિ થયા. એક વેળા ઉજ્જૈનમાં કોઈ એક યોગીએ પપે વિમુખ્ય અને એ સુરિ ઉપર મૂક્યા, તે સમયે એ સૂરિએ એ યોગીને ક્રૌંચ-બંધથી બાંધી લીધે.
ગીએ પોતાને છોડી મૂકવા પ્રાર્થના કરી એટલે સૂરિએ તેમ કર્યું. વિદ્યાપુરમાં એ સૂરિએ ચાર શાકિનીઓને ઑમિત કરી. એ સૂરિની માટે સોમપ્રભસૂરિ થયા. અને એમની માટે સામતિલકસૂરિ થયા, અને એ સૂરિને જયાનંદસરિ નામે શિષ્ય થયા.
ચોથા સર્ગના પ્રારંભમાં કહ્યું છે કે એક વેળા એ જયાનંદસૂરિ પ્રહલાદનપુરમાં પધાર્યા ત્યારે એમની દેશના સાંભળવા સેમકુમાર એમના પિતા સજજનની સાથે ગયા. એ સભાના સેમકુમારને વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયો. જયાનંદસૂરિએ એમના દેહનાં વિવિધ લક્ષણે વિચાર્યા. આ લક્ષણો કવિએ એક પછી એક વર્ણવ્યાં છે. તેમ કરતાં એમણે હાથની રેખાઓ પણ વધી છે. જયાનંદસૂરિએ સજજન પાસે પુત્રની માંગણી કરી. એ અંતે એમને કબૂલ રાખી અને ધામધૂમપૂર્વક પુત્રને દીક્ષા અપાવવા તૈયારી કરી, એ સમયે જ્યાનંદસૂરિએ નંદિની સ્થાપના કરી અને સેમકુમારને એમની ભગિની સહિત વિ. સં. ૧૪૩૭ માં દીક્ષા આપી. એ સે. કુમારનું નામ સેમસુંદર પાડવું. - મુખ્યતયા “વસંતતિલકા' છંદમાં રચાયેલા પાંચમા સના આદ્ય પક્ષમાં જ્યનંદસૂરિ
" સંચર્યા અને દેવસુંદરસૂરિ ગચ્છનાયક બન્યા એ હકીકત રજૂ કરાઈ છે. ત્યાર બાજાએ મરિની પ્રશંસા કરાઈ છે. એ સૂરિએ સેમસુંદરસૂરિને ઉત્તમ પ્રથાને અભ્યાસ કરવાના ઈરાદે જ્ઞાનસાગરસૂરિ પાસે મોકલ્યા. તેમ થતાં એમણે ટૂંક સમયમાં વિવિધ વિષયો સાથે બેધ મેળવ્યો. એમણે વિવાહપ્રજ્ઞપ્તિના વેગ વહન કર્યો એટલે એમને ગણિ? પાણી અપાઈ. અને વિ. સં. ૧૪૫૦ માં “વાચક પદ અપાયું. રાજકુલપાટક વગેરે સ્થળે વિચારી સેમસુંદરસૂરિ અણહિલપુર પાટણમાં આવ્યા. ત્યાંના નરસિંહ નામના ગૃહસ્થ દેવસુંદરસાને
૧ આને અંગેના કનું ભાષાંતર વિચારણીય છે.
૨ એમને ઉદ્દેશીને ભાષાંતરમાં એ ઉલ્લેખ કરાવે છે કે-અજ્ઞાતાવ ઉપર આક્ષેપ કરનાર સમગ્ર વાદીઓને છતનારા ” ભૂલભરેલું ભાષાંતર છે. “આગમને જાણકાર અને સમગ્ર વાદીઓને જીતનાર” એમ જઈએ.
For Private And Personal Use Only