________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિશાલી સંઘ
લેખક –શ્રીયુત મેહનલાલ દીપચંદ ચોકસી
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી બિહાર પ્રાંતમાં શોધખોળનું જે ખાતું ચાલે છે અને એ દ્વારા જે સામગ્રી ઉપલબ્ધ થઈ છે એ ઉપરથી પ્રાંતના અધિકારી વર્ગમાં એક મોટી ભાવનાએ જન્મ લીધો છે. પોતાના પ્રાંતમાં જ ભગવંત શ્રીમહાવીર અને ભગવાન બુદ્ધ જમ્યા છે અને તેમના ઉપદેશથી જ ભારતવર્ષમાં જે હિંસાનું તાંડવ નૃત્ય ચાલી રહ્યું હતું તે અટકવા પામ્યું છે. ઈતિહાસના અભ્યાસથી આ વાત અજાણી નથી. “અહિંસા” અંગે જે વર્ણન જૈન તેમજ બૌદ્ધ ગ્રંથમાં દૃષ્ટિગોચર થાય છે તેવું વૈદિક સાહિત્યમાં નથી દેખાતું, એમાંયે મહાત્મા ગાંધીજીએ જ્યારથી અહિંસાને પ્રયોગ રાજકારણમાં કરી બતાવ્યું ત્યારથી તે માત્ર ભારતમાં જ નહીં પણ દુનિયાના અન્ય દેશોમાં એ. અદ્દભુત વસ્તુના ઊંડાણમાં ઉતરવાની અને સંપૂર્ણ પણે એનું સ્વરૂપ અવધારવાની જિજ્ઞાસા જોરશોરથી પ્રગટી ઉઠી છે. વળી, બારિકાઈથી નિહાળવામાં આવે તે “અહિંસા અંગે જેટલી વિચારણા જૈન ગ્રંથમાં કરવામાં આવી છે તેટલી અન્યત્ર લખ્ય નથી જ. વિશ્વની શાંતિમાં પણ જે કોઈ તત્ત્વ અગ્રભાગ ભજવે તેવું જણાતું હોય તે તે અહિંસાતત્ત્વ છે. આ કારણથી ઉપરોક્ત સંધની સ્થાપના થયેલ છે અને એમાં સંસ્થાનના વડાપ્રધાન આદિ ઉચ્ચ અધિકારીઓ જોડાયા છે અને પ્રતિવર્ષ એકત્ર થઈ એ કાર્યને વેગ મળે તેવાં સાધન ઊભા કરવાના પ્રયત્નો કરી રહ્યા છે. આપણું વેતાંબર સંપ્રદાય કરતાં દિગંબર સંપ્રદાયના વિદ્વાનો તરફથી આ કાર્યમાં વધુ ઉત્સાહ દેખાડવામાં આવ્યું છે. ફેબ્રુઆરી તા. ૯ના ટાઈમ્સ પત્ર'માં “Studies in Jainism' નામા મથાળા હેઠળ જે લેખ પ્રગટ થયે છે અને એનું અવતરણ મરાઠી ભાષામાં “જૈન-જ્યોતિ’ પાક્ષિકે તા. ૧-૩-૫૩ના અંકમાં પ્રથમ પાન પર કર્યું છે એ વેતાંબર સમાજની આગેવાન સંસ્થાઓએ ધ્યાનમાં લેવા જેવું છે. વિશેષમાં સાધુસમાજમાં જે વિદ્વાને મનાય છે, તેઓને તેમજ જૈનધર્મના અભ્યાસી પંડિતને આ વિષયમાં રસ લેવા ખાસ વિનંતી છે.
દિલગીરી પૂર્વક લખવું પડે છે કે આપણે ત્યાં પ્રતિવર્ષ ખર્ચાતી રકમ પાંચ ભી!વાળા કે વટાવી જાય છે અને દાન કરવાને ગુણ આપણને શિખવો પડે તેમ નથી જ છતાં દેશ-કાળની નજરે આપણે એ ગુણ નથી તે દેશનેતાઓના કાને પહોંચતો કે નથી તે વિચારશીલ વર્ગ એની નોંધ લેત. આત્મશ્રેયની દષ્ટિએ વિચારીએ તે પણ આજે હરકોઈને કબૂલવું પડશે કે--તીર્થ કરની મૂર્તિઓના પ્રમાણમાં તેઓશ્રીના કહેલા આગમઅંશે કે કીમતી વચને વા અણુમૂલા તરવાળા સૌ કોઈ જિજ્ઞાસુની તૃષ્ણને છીપાવે તેવી રીતે તૈયાર કરાયેલા પુસ્તકે નહીંવત છે. ખુદ ભગવંત શ્રીમહાવીર દેવનું વચન છે કે
મૃત જ્ઞાન” તે પર પ્રકાશક છે. તો પછી આપણી ફરજ એ જ ગણાય છે. આજે ઠેર ઠેર સાહિત્ય મંદિરે ઊભાં કરી, જેઓ જિનેશ્વરદેવના વચને કે ઉપદેશા વાંચવા
For Private And Personal Use Only