________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શાનિ નામકસૂરિઓ . [ ૧૧૩ હતી. એમાંના એક તે શાતિરિ છે. એમને સમય વિક્રમની બારમી સદીના ઉત્તરાર્ધથી તેરમી સદીના પૂર્વાર્ધ સુધીને ગણાય.
પરમાનન્દના પ્રગુરુ શિક્તિરિ–છ પ્રાચીન કર્મગ્રન્થો પૈકી કમ્મવિભાગ (કવિપાક) નામને પહેલો કર્મઝન્ય ગર્ગવિએ રચે છે, એના ઉપર પરમાનન્દ ટીકા રચી છે, આ ટીકાની પ્રશસ્તિમાં એમણે ગુરુપરંપરા આપી છે, એ ઉપરથી જણાય છે કે ભદ્રેશ્વરસૂરિના શિષ્ય શાન્તિસૂરિ છે, એમના શિષ્ય અભયદેવ છે અને એમના શિષ્ય પરમાનન્દ છે.
નાયાધમ્મકહાની દેવેન્દ્રમણિકૃત યણચડાકહા પરમાનન્દસૂરિ અને ચકેશ્વરસૂરિના ઉપદેશથી વિ સં. ૧૨૨૧માં તાડપત્ર ઉપર લખાઈ. આ પરમાનન્દસરિ તે ઉપયુકત સુરિ હશે, એમ જે. સા. સં. ઈ. (પૃ. ૨૮૦) માં કહ્યું છે.
“નાણકીય ગચ્છના શાન્તિસૂરિ–પ્રાચીન જૈન લેખસંગ્રહના લેખાંક ૪૦૩ પ્રમાણે આ શાન્તિરિને એક શિલાલેખ વિ. સં. ૧૨૬૫ ને છે. એમાં એમના ગુરૂનું નામ કલ્યાણવિજય દર્શાવાયું છે. સાથે સાથે એમના છને “નાણકીય ' કહ્યો છે.
ચન્દ્રગછના શાન્તિસૂરિ–જે. સા. સં. ઈ. (પૃ. ૩૯૭) માં કહ્યા મુજબ જે દેવેન્દ્રસૂરિએ વિ. સં. ૧૨૯૮ માં ઉપમિતિભવપ્રપંચાકથાસારદ્વાર , છે તેઓ શાન્તિસૂરિના સંતાનય છે, કેમકે આ પૃષ્ઠમાં નીચે મુજબ ઉલ્લેખ છે –
.( ભદ્રેશ્વરસૂરિહરિભદ્રશાન્તિસરિ–અભયદેવ-પ્રસન્નચન્દ્ર-મુનિર–શ્રીચન્દ્રસૂરિ શિષ્ય) દેવેન્દ્રસૂરિ.”
મડાહડીય ગચ્છના શાન્તિસૂરિ–પ્રાચીન જૈન લેખ સંગ્રહના ૫૦૮મા લેખ ઉપરથી જણાય છે કે કોઈ એક શાન્તિસૂરિએ માહિડીય” ના યશોદેવસૂરિની મૂર્તિની પ્રતિષ્ઠા વિ. સં. ૧૩૮૭માં કરાવી હતી. એક ગ૭ના મુનિ અન્ય ગરછ માટે આવું કાર્ય ભાગ્યે જ કરે. આથી એવા અનુમાન માટે અવકાશ રહે છે કે આ શાન્તિસૂરિ તે મડાહડીય’ ગચ્છના હેવા જોઈએ.
માહિડીય” અછના વધમાને પિતાના ગ૭ને કઈ કઈ સ્થળે “બૃહ 'ગ કવો છે. તો માહિડીયગ૭ એ નૃહદ્ ગચ્છની શાખા હશે?
ચન્દ્ર' ગચ્છના શાન્તિસૂરિ વિ. સં. ૧૦૨૨માં શાન્તિનાથચરિત્ર રચનાર મુનિદેવના ગુરુ દેવાનન્દ છે કે જેમણે સિદ્ધસારસ્વત નામનું શબ્દાનુશાસન રચ્યું છે. આ દેવાનન્દની પેઢીઓ નીચે મુજબ છે –
ચન્દ્રપ્રભ-ધનેશ્વર-શાન્તિસૂરિ-દેવભદ્ર-દેવાનદાર
અઢર ગચ્છના શાન્તિસૂરિઓ–પ્રાચીનલેખસંગ્રહને ૩૩૬ લેખ વિચારતાં એ જાણી શકાય છે કે વિ. સં. ૧૫૯૭ના લેખમાં સૂચવાયા મુજબ “સંહેર ' ગચછમાં ૧. જુઓ પ્રાચીન જૈન લેખ સંગ્રહના લેખ ૨૯૨ અને ૫૫૦. ૨. જુઓ જૈ. સા. સં. ઈ. (પ.૪૧૩).
[ જુઓ અનુસંધાન પૃષ્ઠ ૧૧૬ ]
For Private And Personal Use Only