________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૧૧ ] કલ્પસૂત્ર-સુબાધિકા
[ ૪૬ - ૯૮ ગ્રહ–તે રાત્રે ૮૮ ગ્રહ પૈકીને ૩૦ મો ભસ્મરાશિ નામને માટે ગ્રહ ભગવાનના જન્મ નક્ષત્રમાં ચંક્રમ્યો હતો. - તે સમયે આર્યોને ૮૮ ગ્રહોનું જ્ઞાન હતું જે હાલ વિનાશ પામ્યું છે. આજના જ્યોતિષીઓ તેમાંના ગણ્યાગાંઠયા ગ્રહને જ ઓળખે છે. (પૃ. ૩૬ ૦–૩૬૨).
આયુષ્ય–તે વધે કે ઘટે તે સબંધી વિચારણું. (પૃ. ૩૬૩)
છત્પતિ–તે કાલે સહસા જોત્પત્તિ થઈ હતી. આજે પણ પાવાપુરીમાં તે દિવસોમાં વિશેષ જોત્પત્તિ થાય છે. (પૃ. ૩૬૪)
પરિવાર–ભગવાનના સાધુ વગેરેની સંખ્યા. ચતુર્વિધ સંઘ ઉપરાંત જ્ઞાની અને વાદીઓની સંખ્યા પણ બતાવેલ છે. કેવા કેવા પુરુષો હોય તે સંધ તારક બની રહે તે વસ્તુ આ યાદીમાંથી મળી શકે છે. (પૃ. ૩૬૫ થી ૩૭૦)
તીર્થંકરના શાસનમાં મેક્ષકાળની સીમા-(પૃ. ૩૭૧–૩૭૨ )
અંતિમ ઉપદેશ–ભગવાને છેટલા શ્વાસોશ્વાસ સુધી ઉપદેશ આપ્યો છે. તેઓ કલ્યાણુફળ-વિપાક, પાપફળ-વિપાક, ૩૬ ઉત્તરે કહીને પ્રધાન અધ્યયનનો ઉપદેશ દેતા મેક્ષે ગયા. (પૃ. ૩૭૪-૩૭૫)
કાળનિર્ણય–ભગવાન મહાવીર સ્વામીના નિર્વાણ પછી ૯૮૦ મા કે ૯૯૩ મા વર્ષે આ કલ્પસૂત્ર લખાએલ છે વંચાએલ છે વગેરે વગેરે. (પૃ. ૩૭૫-૩૭૭) વ્યાખ્યાન સાતમું: ર૩ તીર્થકર
ભવ પાર્શ્વનાથ–તેઓનું ચરિત્ર, કમઠ તપસ્વીને ઇતિહાસ, અને લુખા તપનું વિષમ પરિણામ, ભગવાનને પરિવાર અને કાલનિર્ણય વગેરે. (પૃ. ૩૭૯ થી ૩૮૮)
ભ૦ નેમનાથનું ચરિત્ર-આમાં રાજ્યભી પુરુષ પિતાનું રાજ્ય ખુંચવી લે તેવા પુરુષને માટે કેવી સંકડામણ ઊભી કરે છે તે માટે પિતાની સ્ત્રીઓને પણ કે ઉપયોગ કરે છે તેનો માર્મિક ઉલ્લેખ મળે છે. રામતી આદર્શ સ્ત્રી પાત્ર છે, પોતે બ્રહ્મચારિણી રહે છે અને પિતાના દીઅરને પણ ઉલટે માર્ગેથી પાછા વાળી સન્માર્ગમાં સ્થાપે છે. સતીઓને અને ભ્રષ્ટભાવનાવાલાઓને અહીં ઘણો બોધપાઠ મળે છે. ભગવાન અને રાજમતી નવ ભવના પ્રેમી દંપતી છે. બન્ને મોક્ષમાં જાય છે. તેઓને સમયનિર્ણય વગેરે. (૫) ૩૯૯ થી ૪૨૩)
આંતર–ભવ નમિનાથથી લઈ ભ૦ અજીતનાથ સુધીના ૨૦ તીર્થંકરને સમય નિર્ણય, આમાં દર્શાવેલ “કાળ-માપ” પૂલબુદ્ધિવાલાથી સમજી શકાય તેમ નથી. આ માપ સમજનારને જગતના અનાદિપણને ખ્યાલ આવી શકે છે. (પૃ. ૪૨૪ થી ૪૪૩).
ભગવાન રાષભદેવ–આર્યાવર્તના પહેલા રાજા, પહેલા સાધુ, પહેલા જ્ઞાની અને પહેલા તીર્થંકરને ટૂંકે ઈતિહાસ. આજુ આર્યોમાં ખાવું રસાઈ દંડનીતિ શિલ્પ અને કલા કઈ રીતે પ્રવર્યાં તેને ઈતિહાસ. ભગવાનને ૧૦૦ પુત્રો હતા. ભગવાને તેઓને રાજ્ય આપી દીક્ષા લીધી. ન મુનિમાર્ગ ચલાવવામાં ઘેરકષ્ટ, પ્રથમ દાનને ઈતિહાસ, રાલીસાનું પરિણામ, ભાઈઓને ઝઘડો, બાહુબલીને ત્યાગ અને સાચું સ્વરાજ્ય, અભિમાનનું દુષરિણામ, અને શુભ ભાવનાનું સારું પરિણામ અને અગ્નિસંસ્કાર તથા દેવભકિત વગેરે (૫. ૪૪૪ થી ૪૮૦)
For Private And Personal Use Only