________________
• • •
• •
• • •
• • •
• •
• • • • • •
• • • •
• • • • •
• • • •
• • • •
• • • •
૩૪: શ્રી સિદ્ધચક્ર)
વર્ષ ૯ અંક-૨ (૩૦ ઓક્ટોબર ૧૯૪૦ સાથે પોતે રમે અને કહેવરાવે ત્યારે અધ્યાત્મી ! પ્રાપ્તિનું કારણ પ્રથમ માઇલ છે. તેમ પરમેષ્ઠિનો સાચી નિશ્ચય દશા આવ્યા પહેલાં વ્યવહારૂ ક્રિયાને નમસ્કાર અને તેની આરાધના જ સમ્યગદર્શનાદિનો તજે છે એટલે એ કોરા અધ્યાત્મીઓની દશા હેતુ છે. ધોબીનો કૂતરો નહિ ઘરનો, ને નહિ ઘાટનો' જેવી થી અડદનાદિ પણ આ છો જ થાય છે. ધોતીયું પહેરવું, તે પણ છે તો ક્રિયા જ! છે. સમદર્શન સ્વાવલંબી રત્નદીપક છે. તેને ક્રિયાની ઉપેક્ષા કરનાર કહેવાતો અધ્યાત્મી નાગો મન-મંદિરમાં સાચવી રાખવો જોઈએ. કેમ ફરતો નથી?
પ્રશ્ન - જ્ઞાન વિના શ્રદ્ધા થાય શી રીતે? માટે ચોરની ચતુરાઈ ચૂલાને યોગ્ય છે
જ્ઞાનપદ પહેલું લેવું જોઈએ. મોહનીયની અગણોતેર કોડાકોડીથી અધિક સમાધાન-જેમ ચોરની ચતુરાઈ જગતને શ્રાપ સ્થિતિ તૂટવાની, તે જ્ઞાનથી કે અજ્ઞાનથી? સમાન છે, તેને ચોવટમાં કે પંચમાં તે ગમે તેવો અજ્ઞાનથી અગણોતેર કોડાકોડીની જ સ્થિતિ તૂટે ચતુર ચાલાક હોવા છતાં કોઈ બેસાડશે નહિં. પણ પછી?
જે જ્ઞાનમાં આત્માના શ્રેયનું ધ્યેય ન હોય, જેમ અનુકંપાથી થાય છે તે ચારે પ્રકારનાં આશ્રવને છોડવાની બુદ્ધિ ન હોય, સંવરને સમ્યકત્વો અકામનિર્જરાઆદિથી પણ મેળવી શકાય આદરવાની ભાવના ન હોય, આત્મકલ્યાણની છે. જૈનશાસનના જ્ઞાન વિનાના, ધ્યેય વિનાના હોય આકાંક્ષા પણ ન હોય તે જ્ઞાન ચોરની ચતુરાઈ જેવું અને કેવળ દુઃખ વેદનારા હોય તો પણ જ છે. અકામનિર્જરાથી સમ્યકત્વાદિ પામે છે. આગળ સમ્યગુદર્શન વિનાનો જીવ, જગતમાં ઘણા જ્ઞાનથી સર્વ થાય છે, પણ તેથી આગળ પાછળની ઉત્પાતો મચાવે છે. ઘણા જીવોને ડુબાડે છે. ક્રિયાને ધક્કો મરાય નહિં. ક્રિયાને ધક્કો મારવો
શ્રદ્ધા અને જ્ઞાન એ બન્નેથી રહિત એવે જૈનશાસનને પાલવતો નથી. જ્ઞાનાદિને એકલા
આત્મા જગતમાં જેટલા જીવોને નહિ ડુબાડે તેના ક્ષાયિકપણે ગણવું પાલવે નહિં. પ્રારંભથી પૂર્ણાહુતિ .
#ાહુતિ કરતાં શ્રદ્ધા વિનાનો અને એકલા જ્ઞાનવાળો જીવ સુધી ધ્યેય એક જ હોય. પણ બીજો એક ન હોય. વધારે જીવોને જરૂર ડુબાડશે. ધ્યાનમાં રાખવું કે તત્ત્વાર્થકારે પણ “મોક્ષમાર્ગ” એમ કહ્યું : પણ કોઇ દિવસ પણ જ્ઞાનથી શુન્ય છતાં શ્રદ્ધાવાળો પોતે મોક્ષહેતુ’ એમ નથી કહ્યું. આગલો આગલો માર્ગ નહિં ડુબે અને બીજાને પણ નહિંજ ડુબાડે. મેળવવામાં પાછળ પાછળનો કારણ થાય! જેમ
ચતુરાઈ સાથે માણસાઈ (ઇન્સાનીયત) અહિંથી દિલ્હી જવા બે માઇલ ચાલ્યા, બીજો
જોઈએ. પરંતુ હેવાનીયતથી ભરેલી ચતુરાઈ માઇલ પ્રાપ્ત થાય તે કાર્ય છે, બીજા અને માઇલની
* ભયંકર જ છે; શ્રાપ સમાનજ છે.