________________
૨૨૫ શ્રી સિદ્ધચક્ર) વર્ષ ૯ અંક-૧૩-૧૪
(૨૬ એપ્રિલ ૧૯૪૧ સંસર્ગમાં ધર્મીથી રહેવાય જ નહિ આવી તરફડીયા મારીને મરતી વખતે નમો અરિહંતા એ ભરત મહારાજાના આવાસમાં, નિવાસમાં, કુટુંબમાં તારક પદનું સ્મરણ પણ શી રીતે કરી શકશે?. અને જયાં ત્યાં ભાવના ભરી છે. મરીચિ જાય શી મંકોડાએ કહ્યું કે “મા! મા! હું ગોળની ભેળી રીતે? એમાં બેય ચૂંથાઈ ન જાય એજ હેતુ છે. લઈ આવું માએ જવાબ આપ્યો કે ‘તારી કેડ નાની મિથ્યાત્વી દેવ તથા મિથ્યાત્વી ગુરૂને નહિં માનવાનો છે તેથી ગોળની ભેળી આવશે શી રીતે?' જેવી હેતુ પણ તે છે. મરીચિ જેવો પ્રતાપી પુત્ર પણ પતિત એ મંકોડાની ગજા બહારની વાત છે તેવી અહિં થયો એટલે ભરત મહારાજાને કલ્પતો નથી? પણ વાત છે. જરા જરામાં ધર્માનુષ્ઠાનને પડતું
સમાધિમરણ તથા બોધિલાભ માત્ર મૂકનાર મગતરું (માનવી હોય તો એવી વાત કરે?). માગવાથી મળતાં નથી : શક્તિ મરતી વખતે સમાધિમરણ, બોધિલાભ વગેરેની કેળવવી જોઇએ !
માંગણી કરે જ કયાંથી? અને બીજા કરાવે તેથી આશ્રવ, સંવર, બંધ, નિર્જરાદિ જાણવાં ખરાં, શું વળે? સમાધિમરણનો ઢગલો પડયો નથી કે ઝટ પણ જાણ્યા પછી જવાબદારી ન વિચારાય તો વળે ઉંચકી લેવાય. પ્રતિકૂલ સંયોગોમાં પણ ધર્મને શું? આશ્રવનાં દ્વાર કેટલાં રોકયાં? સંવરના ભેદોનો વળગી રહેવાનું સામર્થ્ય કેળવનાર આત્મા જ મરણ કેટલો અમલ કર્યો? આવી જવાબદારી પોતાના અંગે વખતે સમાધિ સાચવી શકે. કાઠીયા તો પાપને જયાં સુધી નથી ત્યાં સુધી તે વિષયપ્રતિભાસજ્ઞાન વધારનારા જ છે. ઉકળાટથી બળતા હો અને છે. જવાબદારી સ્વીકારવાથી તે જ જ્ઞાન પરિણતિમાં ચુલામાં પગ મૂકો તો શું થાય? શરીરની જે આપોઆપ પલટાય છે.
| હેરાનગતિ છે તે તો પાપના ઉદયે અને વળી પાછી પરિણતિજ્ઞાનવાળો આર્થિક કે કૌટુંબિક કપરા
પ્રવૃત્તિ પણ પાપની? સંયોગોની પરવા કર્યા વિના, ગમે તેવી આફતોની
આ બધા વિચાર પરિણતિજ્ઞાનવાળાને જ પરંપરાથી લેશ પણ ડર્યા વિના આત્મકલ્યાણના થાય છે અને તે જ સત્ય રીતે ધર્મના ઉદય તરફ માર્ગમાં જ લીન રહે. આપણે કોઈ જગલીયા નથી જ પ્રવૃત્તિવાળો થાય છે. કે છીંક કે ઉધરસે મરવાના. આપણે તો ટાંટીયા ધર્મને ફુરસદીયો ગણનારા ઘસી ઘસીને મરવાનું છે ! ટાઢ વાય કે તાપ લાગે ફોગટીયા છે ! ! ! કે ધર્મક્રિયાને પડતી મૂકનારા આપણે થઈએ તો સ્વસ્થવૃત્ત ઃ પ્રશાન્તા, મરણ વખતે શું કરી શકશું? જરા ટાઢ કે જરા શ્રુતજ્ઞાનની પ્રાપ્તિની દુર્લભતા ! તાપ વખતે પૂજાને પડતી મૂકનારા, ધર્માનુષ્ઠાનને શાસ્ત્રકાર મહર્ષિ ભગવાન ધક્કો મારનારા, ટાંટીયા ઘસીને મરતી વખતે શ્રીહરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા ભવ્યજીવોના