________________
૨૨૩ શ્રી સિદ્ધચક્ર)
વર્ષ ૯ અંક-૧૩-૧૪ (૨૬ એપ્રિલ ૧૯૪૧ શબ્દાર્થનું જ્ઞાન તે વિષયપ્રતિભાસ જ્ઞાન છે તથા ભય નથી. અરે ! સ્વપ્નામાં સાપ જોવામાં આવ્યો જવાબદારીવાળું જ્ઞાન તે જ પરિણતિમતું જ્ઞાન છે. હોય તોયે ભડકીને ઉઠી જવાય છે. જો કે ઉઠ્યા સાપનો ભય છે, સ્વપ્નામાં જોયેલા પછી નિશ્ચય થાય છે કે સાપ નથી, આ તો સ્વપ્ન સાપનો ખટકો છે, પણ તેવો હતું, ત્યારે શાંતિ તો વળે છે, પણ તે વખતનો શબ્દ, પાપનો ભય છે?
સ્વર અને તે વખતનું કાળજું તે બધું તપાસશો તો અમુકને ત્યાં લાખની ચોરી થઈ એમ માલુમ પડશે કે કઈ હાલત છે? સાપ કરી કરીને સાંભળવાથી સાંભળનારને કાંઈ થાય છે? પણ કરે શું? એ જિંદગીનો નાશ કે બીજુ કાંઈ ? પણ પોતાના પાંચ ચોરાયાની ખબર પડે તો ઉથલપાથલ પાપ તો અસંખ્યાત અને અનંતી જીંદગીનો નાશ થાય છે તેમાં પાંચની જવાબદારી પોતાની ગણી કરે છે. આ બધું તમે બોલો છો પણ ખરા, માનો છે માટે તેમ થાય છે. પેલા લાખની સાથે પોતે છો પણ ખરા, પણ જવાબદારીમાં કેટલું ઉતાર્યું? લગવાડ માન્યો નહોતો. જીવો આ રીતે આશ્રવ દ્વારા સ્વપ્નાનો સાપ કેટલો ભયંકર લાગે છે? આ પાપે કર્મ બાંધે છે, તથા સંવરથી કર્મ રોકી શકે છે. તમને ભય ઉપજાવ્યો? સ્વપ્નાના સાપે તો કાળજામાં તપથી કર્મો નિર્જરી શકે છે, શાશ્વત સુખનું સ્થાન ઉથલપાથલ કરી મૂકી, હતી જયારે પાપથી તો એવા મોક્ષને મેળવી શકે છે. એમ બધું શબ્દમાં, સ્વરમાં કે કાળજામાં કયાંય સાચા ભયનું વિષયપ્રતિભાસ જ્ઞાનવાળો જાણે છે, પણ તે નામ નિશાન પણ જણાય છે? સાપમાં ભયની જાણવામાં “જીવોને સ્થાને પોતાને પણ મૂકી દે માન્યતા ઊંડી છે, નાભિની છે, જયારે પાપમાં તો તે જ જ્ઞાન પરિણતિમતજ્ઞાન છે. અત્રે ભયની માન્યતા ઊંડી નથી, ગળાની છે, માત્ર જણાવવામાં આવેલા ત્રણ ભેદો ફલ ભેટે છે. જેમાં બોલવાની છે. આ બધું વિચારશો ત્યારે સમજાશે શ્રદ્ધા પણ નહિં તથા પ્રવૃત્તિ પણ નહિં તેનું નામ કે પરિણતિજ્ઞાન પામવાને હજી કેટલી વાર છે! આ વિષયપ્રતિભાસજ્ઞાન છે, શ્રદ્ધા સહિત જ્ઞાન તે ત્રણે ભેદો સ્વરૂપની અપેક્ષાએ નથી, પણ ફલની પરિણતિમજ્ઞાન. શ્રદ્ધા એટલે આત્માની જે અપેક્ષાએ છે. વિષયપ્રતિભાસજ્ઞાનમાં નથી તો જોખમદારી છે જેમાં સમાઈ હોય છે. માત્ર મોઢે શ્રદ્ધા, તેમ નથી તો પ્રવૃત્તિ ઃ માત્ર કહેવું અને બોલી જવું અગર બીજાને છક કરનારી છટાથી સંભળાવવું જ માત્ર છે. પરિણતિમજ્ઞાનમાં અસર સંભળાવી જવું સામર્થ્ય તો વિષયપ્રતિભાસશાનમાં છે, ચમક છે, થડકો છે. સ્વપ્નામાં તમારી તિજોરી પણ છે. શ્રીજિનેશ્વરદેવે જે પાપનાં કારણો બતાવ્યાં ખોલીને કોઈને પાંચ હજારની થેલી લઈ જતો જુઓ છે તે કારણો ભયનાં લાગ્યા ખરાં? આ જીવને તો? કયારે સંતોષ વળે? જાગ્યા પછી પણ તિજોરી સાપનો જેટલો ભય છે તેના સામે હિસ્સે પાપનો ખોલીને તેમાંના પાંચ હજાર નજરો નજર નિહાળો