________________
૪૭૩ શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૨૩-૨૪ ... [૧ ઓક્ટોબર ૧૯૪૦,
દરેક આસ્તિકે એ તો કબુલવું જ પડશે શરીરધારી તે શ્રીઅરિહંત દેવ! અને બીજા ૨ શરીર કે દેવ, ગુરૂ અને ધર્મને મુખ્યત્વે આત્મ કલ્યાણ વિનાના, નિરંજન, નિરાકાર. તે શ્રી સિદ્ધ માટે જ માનવાનાં છે અને તે ત્રણ વિના કોઈ પરમાત્મા! બીજા વિશિષ્ટ તત્ત્વો આ વિશ્વમાં છે નહિં. સિદ્ધની ઉત્પત્તિ અરિહંતથી છે. દુનિયાદારીના વ્યવહારથી મળતા પદાર્થોમાં લાભ, શંક- સિદ્ધિફિનામધેયંઠા: એ પાઠથી હાનિ આદિ થયા કરે છે. આત્માનું કાર્ય સિદ્ધની સ્થિતિ ઉત્તમ છે અને ઉત્તમ જ ગણાવી (આત્મશ્રેયઃ) દુનિયાદારીના વ્યવહારથી થતું નથી. જોઈએ કારણ કે સંપૂર્ણ ગુણવાળા નિરંજન, તે કાર્ય તો (કલ્યાણ તો) દેવ, ગુરૂ અને ધર્મથી નિરાકાર, જ્યોતિ સ્વરૂપ તો તેઓ જ છે ! આમ જ સાધ્ય છે. નવપદની આરાધના પણ એ જ છતાં સિદ્ધપરમાત્મા દ્વિતીયપદે શા માટે ? પ્રથમપદે હેતુની સિદ્ધિ અર્થે છે.
કેમ નહિ ? નવપદમાં પ્રથમ બે પદે દેવ વિરાજે છે. સમા - સિદ્ધની ઉત્પત્તિ અરિહંતથી કે તેમાં પ્રથમપદે શ્રી અરિહંત છે અને દ્વિતીયપદે અરિહંતની ઉત્પત્તિ સિદ્ધથી છે તે સમજો. સિદ્ધ શ્રીસિદ્ધ છે.
થયેલામાંથી કોઈ અરિહંત થનાર નથી. અરિહંત શ્રી અરિહંતને દેવ માનવાનું કારણ શું? તમામ નિયમ સિદ્ધ થનાર છે. સિદ્ધ ઉપદેશ તો શ્રી સિદ્ધને તો નિરંજન, નિરાકાર જ્યોતિ સ્વરૂપ આપતા નથી, એટલે માર્ગ બતાવતા નથી એ સ્પષ્ટ માનીએ છીએ. એટલે થથ વિના નાકું ધર્મ છે. શ્રી અરિહંતે દર્શાવેલો માર્ગ જ સિદ્ધને પણ અને અધર્મથી જ એટલે શરીર હોય છે. પણ બતાવે છે. આ હેતુથી શ્રી અરિહંતદેવ પ્રથમપદે અંગાદિ જેને નથી તે સિદ્ધ. શ્રી સિદ્ધને અંગ નથી, છે. તે પ્રથમ પદે હોય તો તેમણે કહેલા માર્ગની તેથી મુખ પણ નથી, એટલે બોલવાનું કે શાસ્ત્ર આરાધનાદ્વારા જ સિદ્ધિ સાધી શકાય; સિદ્ધ થવાય. કથન કરવાનું શ્રી સિદ્ધો માટે સદંતર અશક્ય છે. જો અરિહંત ન હોય તો મોક્ષ માર્ગ બતાવે કોણ? દેવપદમાં માત્ર શ્રી સિદ્ધને જ ગણીએ અને શ્રી અને મોક્ષમાર્ગ જાણ્યા વિના તેનો આદર કે પ્રાપ્તિ અરિહંતને તે દેવ ભેદમાં ન ગણીએ તો શાસ્ત્રો બને જ નહિ. એટલે સિદ્ધ થવાની જડ શ્રી કલ્પિત જ ગણાય. ઉપદેશ કે તેના આધારે થતો અરિહંતદેવ જ છે, સિદ્ધનો માર્ગ બતાવનાર, ધર્મ કાંઈ રહે જ નહિં. સર્વજ્ઞપણા વિના પ્રવર્તાવનાર શ્રી અરિહંતદેવનાં ચાર કર્મ ક્ષય થયા સર્વપદાર્થોનું યથાસ્થિતપણે જ્ઞાન અને સ્વરૂપ છે, અને ચાર બાકી છે, છતાં મોક્ષ માર્ગના દેશક આદિની ખબર પડે નહિં.
તેઓ જ છે માટે શ્રીઅરિહંત પ્રથમપદે છે. વળી આથી દેવના બે ભેદ ગણવા પડે છે. અન્ય આસ્તિકો પણ સિદ્ધિ પદ અને તેને પામનારા