________________
૩૬૪ શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૧૭-૧૮ ....... [૫ જુલાઈ ૧૯૪૦, એ જ આવશે કે પુદ્ગલોએ આ સર્વ કર્યું. પુદ્ગલમાં છે. સ્વાભાવિક વસ્તુમાં આવી શંકાને સ્થાન નથી, આમ કરવાની સમજણ ક્યાંથી આવી? સમજણ ત્યાં કલ્પના કે તર્કને અવકાશ નથી. વિચારવામાં નહિં પણ તેવો સ્વભાવ છે.
આવશે તો ઈશ્વરે આ ક્યું છે' એ ખોટું ઠરશે. એ જ મુજબ કર્મનો પણ તેવો સ્વભાવ છે. ઇશ્વરને કર્તા માનીએ તો પૂછવું પડે કે આંખ છાપરાં ઉપરનું નવું (નળીયું) ખસીને અડી રહ્યું ખાડામાં કેમ કરી ?, પણ તેમ છે નહિં. સ્વાભાવિક હોય, પડવાની તૈયારીમાં હોય. પડવામાં માત્ર તેવા વાતોમાં શંકા, તર્ક, પ્રશ્ન કે દલીલ એ કાંઈએ હોતું. સંયોગ પૂરતી જ ઢીલ હોય, એ જ વખતે એક નથી. હવે કર્મ માટે યુક્તિથી વિચારીએ. મનુષ્ય વ્યક્તિ (માનો કે દેવદત્ત) પીશાબ કરવા જાય અને જન્મે ત્યારે પહેલાંનાં કર્મો લઈને જન્મે છે. ત્યાં બેસે અને તે વખતે તેના જ માથા ઉપર પેલું જન્મનારા નવા માણસ ઉપર રાજ્યનો કેસ હોતો નેવું પડે ! આ કામ કોનું? અચેતન (જડ) કર્મનું નથી. જમ્યા પછી ગુહો થાય ત્યારની વાત ત્યારે! જને ! જડમાં શી શક્તિ છે તે આજે શું સમજાવવું પ્રથમના ભવનાં કર્મો ન માનવામાં આવે તો, અને પડે તેમ છે ? આ જ તો જડ પદાર્થો જગતમાં પુનર્જન્મ ન મનાય તો, જન્મ્યો ક્યા કર્મો તથા કમાલ ભરેલી ધમાલ કરી રહ્યા છે. વરાળ, જન્મતાં જ સુખાદિ ભોગવવાનું ક્યાંથી? અને શું? વિજળી, વાયરલેસ, રેડીયો આ બધા જડ સાધનોની જન્મ સારા કુલમાં કે હલકા કુલમાં, શક્તિ સ્પષ્ટ છે. જડ સાધન (એરોપ્લેઈન) તો રિદ્ધિસમૃદ્ધિવાળાને ત્યાં કે ભીખારીને ત્યાં જે થવો આજે આકાશમાં મુસાફરી કરાવે છે. ત્યારે હવે તે કર્મને લીધે જ છે. ગયા ભવમાં તેની પહેલાંના કર્મનું સામર્થ્ય માનવામાં જડપણાનો પ્રત્યવાય ક્યાં ભવોનાં કર્મો ભોગવાતાં હતાં, ગયા ભવનાં કર્મો નડે છેકર્મ જેવું કર્યું હોય તેવું જ ઉદય આવે ભોગવવાનો વખત ક્યારે આવે ? આ ભવે ! છે. અહિં કોઈને એમ શંકા થાય કે “ગુનો આ કર્મની સિદ્ધિ ! ભવમાં અને સજા પરભવમાં? એ કેમ? જગતમાં એક મનુષ્ય બાલ્યવયમાં ચાલતાં ચાલતાં તો જે રાજ્યમાં ગુન્હો થયો હોય ત્યાં જ કેસ ચાલે પડી ગયો, વાગ્યું વધારે, કહોને કે હાડકાને સજ્જડ છે તથા સજા થાય છે. આરોપી બીજા રાજ્યમાં વાગ્યું પણ ઉપચારથી આરામ થઈ ગયો. પછી ગયો હોય તો ત્યાં કેસ પણ ચાલતો નથી. તો પછી જુવાનીમાં તો ખબર પણ ન પડી કે વાગ્યું હતું, કર્મના રાજ્યમાં આ ભવના વાંકની સજા પણ વૃદ્ધાવસ્થામાં કળવા માંડ્યું; કળતર વધી એટલે અન્યભવમાં શા માટે ?” જગતનું રાજ્ય તો ડૉક્ટરને બતાવવામાં આવ્યું. ડૉક્ટર જુએ છે તો કલ્પનાથી વ્યવસ્થિત છે, રાજ્યમાં તો વ્યવસ્થા સોજો દેખાતો નથી, નસમાં કે હાડકામાં પણ કાંઈ કલ્પનાથી કરવામાં આવી છે. કર્મના કાયદામાં ફરક દેખાતો નથી, એટલે પેલાને પૂછે છે કે “પહેલાં કોઈએ નવી વ્યવસ્થા ઉભી કરી નથી. સ્વાભાવિક આ જગ્યાએ કદી કાંઈ વાગ્યાનો ખ્યાલ છે ?”