________________
૨૯૦ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૧૪
[૭ મે ૧૯૪૦, જોવા, જાણવા કાંઈ વિચાર કર્યો? લેવા તેમાં દેવા છે ને!” દશની આવકમાં બારનો ખર્ચ કરે તેની કાંઈ નહિ ! શાસ્ત્રમાં તપસ્વીઓના પુલ ચરિત્રો માફક થાય ત્યાં તે વાત સાવ સાચી છે. કોઈ એમ છે. ખંધકમુનિ, ઢંઢણ ઋષિ, ધન્નાજી વગેરે કહે કે- “ધર્મથી ભ્રષ્ટ થઈને પણ તપ કરવો જોઈએ મુનિવરોના તપનાં વર્ણનો યાદ તો કરો ! ચાલતાં તો તે ખોટું જ છે, કરવત મુકવાનું શરૂ થાય પછી હાડકાં ખખડે તથા બોલતાં ગ્લાનિ ઉપજે તેવી એ. તપશ્ચર્યા તેઓએ કરી છે. તપ નહિ કરવા ઈચ્છનારા બાપ રે !” એમ બોલવાની ‘ના’ છે? કહોને! કહે છે કે “ઢીલા થઈ જવાય છે માટે તપ કરતા મનાઈ છે? કોઈ ઉડાઉને એમ કહેવામાં આવે નથી’ પણ ઢીલા થવા માટે તો તપ કરવાનો છે. કે “ઘર જોઈને ખર્ચ રાખવો' તો ત્યાં તે કથન શરીર ઢીલું થયા વિના ઈદ્રિયોનાં મકરકૂદીયાં વ્યાજબી જ છે પણ માલદાર મનુષ્ય જો એ કથનથી ક્યાંથી મટવાના ? તપશ્ચર્યા કરવાથી શરીરને કંજુસાઈ કરે, દાનાદિમાં ન વાપરે તો? કહો કે ઘસારો લાગવાનો, અને શક્તિ ઘટવાની એમાં ના અવલો છે તેમ તપને અંગે ઈદ્રિયો નાશ પામે તેવો નથી. ઈદ્રિયો નાશ પામે તેવી તપશ્ચર્યા કરવી નહિ. તપ ન કરવો, ધ્યાન મલીન કરે તેવો તપ ન કરવો એ વાત ખરી પણ બાકી તપમાં કાયકષ્ટ તો જરૂર આવું જ કહ્યું છે તે તેને માટે જ કે જેઓ ત્યાં છે. અંત અવસ્થાના સંથારા ક્યારે થાય? જ્યારે ૪૧ ૧
સુધી જઈને પણ તપ કરતા હોય ! પણ આ તો જણાય કે હવે આ શરીરથી કાંઈ સમ્યક્ત થવાનું
તપ કરવાની શક્તિ છતાં કરવી નહિં એમ
ઈચ્છનારાઓએ એ વાક્યને ખોટું બચાવનું સાધન નથી ત્યારે સંથારા લેવામાં આવે છે, જે ચેક કે હુંડીથી કંઈ ન મળે તેને કચરાપેટીમાં નાંખવાં પડે
ન બનાવ્યું ! આ શરીરને તેના યોગ્ય પોષણ માટે
ખોરાક જોઈએઃ રસકસ જોઈએ એવું કાંઈ નથી, છે. સામાન્ય રીતે એવું જ્ઞાન નથી કે મરણ અમુક ટાઈમે જ થશે તેમ જાણી શકાય. સીવીલ સર્જન
- અન્ન વૈ પ્રાણ જેની આશા છોડે તે પણ ઉભા થાય છે. માટે અન્નની આજ્ઞા છે, રસની આજ્ઞા નથી. સાગારિ અણસણ રાખ્યું. અનશનની મુદત “અન્નએ પ્રાણ છે' એમ કહ્યું, પણ ‘રસમાં મર્યાદિત પણ હોય છે. બે-ચાર દિવસનું કે એક પ્રાણ છે' એમ ક્યાંય કહેવામાં આવ્યું નથી. શરીર બે દિવસનું પણ હોય છે.
પુદ્ગલ ગ્રહણ કરે છે, ઈદ્રિયો રસ ગ્રહણ કરે છે.
શાસ્ત્રકારે ઈદ્રિયો નાશ કરવી નહિં' એમ કહ્યું એનો કોઈ શંકા કરે કે “શાસ્ત્રકારોએ તો મનના
અર્થ એ નથી કે ઈદ્રિયોને પોષવી ! ઈદ્રિયો રસ પરિણામ ન બગડે તથા પ્રતિદિનની આવશ્યક ખેંચે છે. એ રસનું પોષણ શાસ્ત્રકારો કદી પણ કરતા દિવાને નુકશાન ન થાય તેવો તપ કરવાનો કહ્યો નથી . શાસ્ત્રકારો આશા દે છે. ખોરાકની રસ