________________
૨૦૬ શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૧૦
[૯ માર્ચ ૧૯૪૦, ખપ તેનો શોચ નહિ,’ એ નીતિ અખત્યાર કરે છે. આ વાતો અનુભવસિદ્ધ છે ને? એટલે કહો કે તેણે મૂલ વસ્તુને દૂર કરી દીધી. કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્ત થવામાં એકજ સમય બસ એ વાત રાગમાં ગઈ. માટે શ્રીહરિભદ્રસૂરીશ્વરજી છે, જ્યારે તેને લાયક કે સામાન્ય ચારિત્રની પ્રાપ્તિ કહે છે કે રાગદ્વેષરહિત એવા સદ્વર્તનવાળા માટે અનંતા જન્મો જોઈએ છે. બારમાં શ્રીસર્વજ્ઞ ભગવાને શાસ્ત્રો કહ્યાં છે. ગુણસ્થાનકને છેડે માત્ર અષ્ટપ્રવચન માતા જાણવું મુશ્કેલ નથી, મુશ્કેલી મેળવવામાં છે! જાણનાર પણ હોય. મારુષ મા તુષ ગોખનાર
રાગ તથા વૈષની વાત તો થઈ ! હવે ત્રીજી માસતુસમુનિ સરખા તદન અલ્પજ્ઞાન ધરાવનાર વાત જ્ઞાનની! વર્તનની દૃષ્ટિએ જ્ઞાનનું મહત્વ ઓછું તેરમે આવીને તરત સર્વજ્ઞ બની જાય છે ! કહો છે. તમને ઝવેરાત ઓળખવામાં વધારે સમય લાગે કે સર્વશ બનવા માટે એટલે કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ છે કે મેળવવામાં સદવર્તન જાણવું સહેલું કે માટે તો એકજ સમય જોઈએ છે. બારમાના છેડે અનંતગુણીવાર મેળવવું સહેલું? અબજો, પરાર્થોની અષ્ટપ્રવચનમાતાનું જ માત્ર જ્ઞાન, અને તેમના સંખ્યા કોણ નથી જાણતું? પણ મેળવનાર કેટલા? પ્રથમ સમયે તો કેવલજ્ઞાની જેમ બે ચાર કલાક અરે ! હજાર મેળવતાંયે નવનેજે પાણી ઉતરે છે ને ઉંધ્યા, અથવા બે ત્રણ પહોર ઉંધ્યા, ઊંઘમાં ઘણાં ! મિથ્યાત્વ ખોટું છે એમ જાણતાં વાર લાગે છે કે સ્વપ્નાંઓ જોયાં, પણ એ સ્વપ્નાઓ ખસેડવા માટે, તેને દૂર કરતાં વાર લાગે છે? અવિરતિ, કષાય એ અને ઊંઘ દૂર કરવા માટે આંખ ઉઘડવી એ જરૂરી
છે તેનું તો એક સંકડનું કામ છે. કેવલજ્ઞાન આત્માને મલીન કરનારા છે એમ શું ઘણા નથી
મેળવવામાં તો સમય એટલે સેકંડનોયે અસંખ્યાતમો જાણતા? એ જાણવામાં વાર લાગી? પણ એને હાંકી કાઢવામાં કેટલી વાર થાય છે? હીરા, મોતીને કોણ
ભાગ લાગે છે. સમયમાત્રની જ જરૂર છે, ચારિત્ર નથી જાણતું? પણ ક્યારે મેળવાય તેનો પત્તો છે?
માટે અનંતા જન્મોની જરૂર છે.
જુદા લીટાઓ કરતાં જ સાચો એકડો શિખાય चत्तारि एए कसिणा कसाया सिंचंति
જેમાં જન્મવું-મરવું છે એવા સંસારના ભૂલને અત્રે શંકાને સ્થાન છે કે સમવસરજો. સિંચનાર ચાર કષાયો જ છે કષાય એ સંસારની આવશ્યકનું વચન છે તેથી “ચારિત્રથી તો વધારેમાં જડ છે. આ વાત સાંભળવામાં, જાણવામાં કેટલી વધારે આઠ ભવે મુક્તિ છે. નવ ભવ તો હોય વાર લાગી? પણ સંસારની એ જડને જડમૂળથી જ નહિં, એવું કથન છે તો અહિં અનંતાજન્મોની નિર્મલ કરવા માટે અસંખ્યાતગુણો વખત જોઈએ વાત કેવી રીતે ઘટી શકે ?