________________
૧૫૯: શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૭-૮ [૮ ફેબ્રુઆરી ૧૯૪૦,
બાદશાહ પોતાની નજરે બોલે છે માટે કેમકે આવ્યું નથી. પોતે જન્મતાં પહેલાં સ્થાનની પસંદગી બાદશાહને મન તો ખાજાંનો ભૂકો એ ફેંકી દેવાની કરી નથી કે એનો જ જન્મ થાય. એવી શોધ કે ચીજ છે. પણ જગતની નજરે જુએ તો ખબર પડે પસંદગી માબાપે પણ કરી નથી. તો આ બધું થવામાં કે ખાજાંનો ભૂકો પણ ભિખારીને મળી શકતો નથી. કોઈ કારણ ખરું કે નહિં? ખોળે (દત્તક લેવામાં બાદશાહ જ્યાં સુધી બાદશાહી નજરે જુએ ત્યાં સુધી કે થવામાં તો હજુ પરસ્પર જોવાપણું હોય પણ એ પરિસ્થિતિનો ખ્યાલ કદાપિ આવી શકતો નથી. જન્મ લેવામાં નથી માબાપે દીકરાના જીવને પસંદ જગની દૃષ્ટિએ તો બિચારા ભિખારીને ખાજાંનો કર્યો કે અવતરનારે નથી માબાપને પસંદ કર્યા ! ભૂકો જોવાનું પણ ક્યાં છે? એ જ રીતે આપણે કન્યા આપતી વખતે હજી એ સુખી થશે કે નહિ મનુષ્ય શરીરમાં આવ્યા, શરીરે વધ્યા, સમજણમાં તેની તપાસ થાય છે પછી જ સંબંધ સંધાય છે. વધ્યા માટે મનુષ્યપણાની દુર્લભતા ખ્યાલમાં પણ અહિં સંબંધ કોણે સાંધ્યો ? કોઈ દલાલ ખરું આવતી નથી. કેમકે દૃષ્ટિ પ્રાપ્ત મનુષ્યપણાની છે. કે નહિં? કેટલાયે વેપાર એવા હોય છે કે જેમાં જેઓને મનુષ્યપણું નથી મળ્યું તેવા ઝાડ, ફળ, સોદા ખૂબ થાય છે પણ ગ્રાહક વેપારીને ઓળખતો કુલ, પાંદડાં, વગેરેની નજરે જુએ તો જરૂર નથી, વેપારી ગ્રાહકને ઓળખતો નથી. માત્ર બેયને મનુષ્યત્વ દુર્લભ સમજાય. પૃથ્વીકાય, અપકાય, દલાલ જ જાણે છે. તો અહિં આવો સોદો કોણે તેઉકાય, વાયુકાય, વનસ્પતિ કાયામાં રહેલા જીવો કર્યો? નશીબે. પૂર્વે એવા કર્મ કરેલાં કે જેથી પોતે મનુષ્યપણું ન પામ્યા અને આપણે પામ્યા તેમાં કાંઈ રાજ્યના વારસરૂપે આવીને અવતર્યો એવો કારણ ખરું કે નહિ? ક્યા પુણ્યથી આ મનુષ્યત્વ અંતરાય તોડેલો કે આવી રિદ્ધિ વખતે જ પુત્રપણે સાંપડ્યું એ ભલે ન સમજાય પણ એક વાત તો આવી ગયો. પ્રથમના ભવનું સદ્ભાગ્ય જ ગાદીએ ચોક્કસ કે કોઈ પુણ્ય પ્રકૃતિથી જ મળ્યું છે. લાવનાર છે. ઘણાએ જીવો આ રહ્યા! કેમ રાજ્ય જન્મતાં જ મળતાં સુખ દુઃખમાં આ જન્મનું ન પામ્યા? કેમ તેવી તક તેમને ન મળી ? એકજ ક્યું કારણ છે ?
કારણ છે કે તેમણે પેલા ભવે તેવું પુણ્ય ઉપાર્જન ગાદી પર આવેલા બાદશાહને રાજ્યાદિ રિદ્ધિ કર્યું નથી. જેણે તેવું પુણ્ય ઉપામ્યું તેણે તેના યોગે મળી તે ક્યા કારણે ? આ ભવમાં ક્યો પ્રયત્ન રાજ્ય આવી મળ્યું છે. છે? રાજ્ય મેળવવા વગેરેમાં તો વડીલોનો પ્રયત્ન ઉઠાઉગીર ગ્રાહકોવાળી પેઢી ચાલે કેટલો હતોને! બીજું કોઈ અહિં ન જમ્મુ અને પોતે કેમ સમય ? જન્મ્યો? રાજ્ય માટે પોતાની મહેનત મુદલ નથી. એ જ રીતે આપણે આ મનુષ્યપણું પહેલા તેમ રાજ્ય કાંઈ ઉપરથી (આકાશથી) ઉતરીને ભવના ભાગ્યોદયે પામ્યા છીએ. જે પેઢીમાં કેવળ