________________
૧૫ર શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૭-૮ [૮ ફેબ્રુઆરી ૧૯૪૦, ધર્મ નથી ભૂખ ભાંગતો કે નથી તૃષા છિપાવતો, એટલે કે ભોગવેલા ભોગોનો ભોગ થવું પડે છે કોઈ કામમાં ઉપયોગી દેખાય છે? ખોરાક, પાણી, અને જો વિષયોના ભોગમાં ન ઘેલા બનીએ, વસ્ત્ર, ધનધાન્ય, કુટુંબકબીલા, સ્ત્રી-પુત્રાદિ કરતાં સત્કાર્યોમાં જીવન વિતાવીએ તો પુણ્યના બંધયોગે ધર્મને વધારે કિંમતી તથા ઉપયોગી ગણીએ છીએ દુર્ગતિએ ન જવું પડે તથા સાગરોપમો સુધી સ્વર્ગમાં પણ નજરે ઉપયોગ કાંઈ દેખાય છે? ચર્મચક્ષુથી સુખો સાંપડે છે. એ યાદ રાખવું કે સુખો પણ છે, જોઈએ તો દુનિયાની તમામ ચીજોનો ઉપયોગ છે, તો દુન્યવી જ તેમાંય લપટાવાનું તો લેપાવા માટે કોઈ ચીજ નિરૂપયોગી દેખાતી નથી. અરે! કાંટા, જ છે. માટે જ ધર્મક્રિયાનો હેતુ સ્વર્ગનો નથી, કાંકરા પણ ખપમાં આવે છે. આંબાની વાડ કરવામાં મોક્ષનો છે કે જ્યાં સુખ સાચું તથા શાશ્વત છે. કાંટાનો ઉપયોગ થાય છે. જગતની કોઈ ચીજ પણ છતાંય દેવલોક મળે છે તે દુર્ગતિના હિસાબે નિરૂપયોગી દેખાતી નથી, છતાં તે તમામના ભોગે તો ખોટો નથી. કોઈ એમ કહે કે “સો વર્ષના ધર્મ કરવા માગીએ છીએ તેનું કારણ વિચારવું જીવનમાં ભોગનો ત્યાગ કરીએ અને એ જ છોડવા જોઈએ. આસ્તિક તથા નાસ્તિકમાં એ જ ફરક છે. યોગ્ય ભોગો દેવલોકમાં સાગરોપમો સુધી ભોગવવા નાસ્તિક ધર્મના ભોગે દુનિયાની ચીજ સંઘરે છે, પડે તો તેના કરતાં તે સો વર્ષ ભોગવટો કરવો આસ્તિક દુન્યવી પદાર્થોના ભોગે ધર્મ આચરે છે. શું ખોટો છે? સો વર્ષનો આવો ત્યાગ વૈરાગ્ય તો સામાન્યતઃ પુણ્ય, પાપ, સ્વર્ગ, નરકાદિ માને તેને નકામો છે? આ વિચારણા ખોટી છે. ખેડૂત બીયાં આસ્તિક ગણવામાં આવે છે. માન્યા એનો અર્થ તો વાવે, ઉગ્યા પછી બીયાં કરતાં વધારે ખાય છે. મોઢેથી બોલી ગયા એમ નહિં. પુષ્ય છે. પુણ્યનું તેમાં વાંધો નથી પણ બીયાં જ ખાઈ જનારા ખેડૂતની ફળ સ્વર્ગ છે. પાપ છે. પાપનું પરિણામ (ફળ) શી દશા? બીયાં ઉગ્યા પછી ખાનારો ખાવામાં નર્ક છે - એવી હૃદયમાં બુદ્ધિ હોય તો જરૂર સમજે બેબાકળો નહિં થાય. શાસ્ત્રકારો ભોગ કે રાગ માટે કે દુનિયાનાં સુખો, દુનિયામાં ચર્મચક્ષુથી દેખાતાં ત્યાગ કે વૈરાગ્ય કહેતા નથી, પણ આત્માના સુખો ચાર દિવસનું ચાંદરડું, ફીર અંધેરી રાત - કલ્યાણાર્થે કહે છે. એવી વાત જેવાં છે. જિંદગી કેટલી? પ્રથમના ચક્રવર્તી ચક્રવર્તીપણામાં મરે તો નરકે જ જાય કાલમાં વધારેમાં વધારે કોડો પૂર્વેની. આજે સો સાધુ થાય તો નરકે ન જ જાય - સ્વર્ગે કે વર્ષની! આટલા જીવનમાં, મળેલાં સુખોમાં વ્યામોહ મોક્ષે જ જાય તેનું કારણ? ચક્રવર્તી કરતાં દેવલોકમાં પામી લપટાઈ જઈએ તો સાગરોપમો સુધી નર્કોનાં કઈ ગુણી સાહ્યબી છે ! ચક્રવર્તીને તો વધારેમાં ભયંકર દુઃખો ચીસાચીસપૂર્વક ભોગવવાં પડે છેવધારે છ ખંડની માલીકી છે જ્યારે ભવનપતિ તથા