________________
૧૨૩: શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-પ-૬ [૯ જાન્યુઆરી ૧૯૪૦, તમે કદાચ કહેશો કે જેવો શ્રોતા (સાંભળનાર) તેવી હો, શ્રોતાને પ્રથમ તો સર્વથા પાપના નાશનો જ દેશના દેવી સમ્યકત્વને લાયક હોય તો ઉપદેશ દે. શ્રોતા કાયર હોય કે કમઅક્કલવાળો સમ્યકત્વની, એથી અધિક દેશવિરતિને લાયક હોય હોય, અને થોડું ગ્રહણ કરે તો પેલા કાયર રોગીની તો દેશવિરતિની, સર્વવિરતિને લાયક હોય તો જેમ આ પણ કર્મરૂપી વ્યાધિથી સર્વથા મુક્ત ન સર્વવિરતિની તથા સમ્યકત્વનેય યોગ્ય ન લાગે તો થાય એ દેખીતું છે. કેટલાક વકીલો એવા હોય યોગ્યતાનુસાર માર્ગાનુસારીપણાના ગુણોની પણ છે કે લવાદમાં પડે. ત્યારે એવી ગુંચ નાંખે કે તે દેશના દેવી. પ્રથમ મુદો એ છે કે પહેલ વહેલો વખતે તો દેખાતું સમાધાન થઈ જાય પણ ભવિષ્યમાં શ્રોતા કઈ ઈચ્છા રાખે ? એ કાંઈ ન સમજતો પોતાને આંગણે પેલાઓને આંટા ખાવા પડે. કેટલાક હોય તો સાધ્યબિન્દુ તરીકે પ્રથમ કઈ ઈચ્છા નક્કી વૈદ-ડોક્ટર પણ એવા હોય છે કે જે વ્યાધિને ઉપરથી કરાવવી? પ્રથમ શું કરાવવું ? અભક્ષ્યાદિ ત્યાગ દબાવે, પણ અંદરથી જડમૂળથી કાઢે નહિં. એ જ કરાવવાં કે સમ્યકત્વ ઉચ્ચરાવવું કે દેશવિરતિ રીતે જે ઉપદેશકો પાપનો સર્વથાત્યાગ ન કરાવે, ઉચ્ચરાવવી કે સંયમનું સ્વરૂપ કહેવું? ધર્મ માત્ર મોટા મોટા પાપના ત્યાગનો ઉપદેશ આપે સાંભળનાર માટે કલ્યાણનો રસ્તો ક્યો ગણાવો તે પેલા આંટીઘૂંટી નાખનાર વકીલ જેવા કે વ્યાધિને જોઈએ? શ્રોતાનો ઉદેશ સર્વથા પાપથી બચવાનો નિર્મળ ન કરનાર વૈદ-ડોક્ટર જેવા સમજવા. માટે હોવો જોઈએ અને ઉપદેશકે પણ પ્રથમ સર્વથા શ્રી જિનેશ્વરદેવના પવિત્ર શાસનનો સિદ્ધાંત તો એ પાપથી બચવાનો ઉપદેશ દેવો જોઈએ. ધ્યેય જ કે પહેલ વહેલાં સર્વપાપને ત્યાગ કરાવવાનો ઉભયનું ત્યાગનું જ હોવું જોઈએ. કેમકે એ વિના જ પ્રયત્ન કરવો. પાપનો સર્વથા બચાવ છે જ નહિં. પ્રવૃત્તિમાં ભલે
અર્થપત્તિથી દોષ ક્યાં અને ક્યારે લાગે? ફરક હોય, પણ ધ્યેયમાં ફરક ન જોઈએ. દર્દીનું આટલું દર્દ રહે તો ઠીક એવું કોઈપણ વૈદ્ય, હકીમ
* તથા ક્યારે ન લાગે ?
* કે ડોક્ટર ઈચ્છે નહિ, તો પછી ભવ્યજીવોના વૈદ્ય, જેમ વૈદ્ય-ડાકટર પ્રથમ સારામાં સારું ઔષધ ડોક્ટર કે હકીમ જે કહો તે આ ગુરૂ છે એ આ બતાવે, યોગ્ય પરહેજી તથા અનુપાનપૂર્વક તે જીવોમાં આટલું પાપ રહે તો ઠીક એમ કેમ વિચારી લેવાની સલાહ આપે, પણ રોગી કાયર થાય, વૈદ્યના શકે ? દર્દી દવા લેવામાં કંટાળે, થોડી લે અને કથનને અનુસારે ઔષધ પૂરેપૂરું લઈ શકે નહિં, તે કારણે રોગ રહી જાય તેમાં વૈદ્ય, ડોકટર કે પરહેજી પાળવામાં ઢીલો થાય અને તેથી રોગ હકીમનો ઉપાય નથી. એ જ રીતે અહીં પણ બરાબર ન મટે, તેમાં કાંઈ વૈદ્ય-ડોકટર જવાબદાર શ્રીતીર્થંકરદેવ, શ્રી ગણધર મહારાજા, શ્રી આચાર્ય નથી. તેવી જ રીતે ત્યાગી ઉપદેશક, ગીતાર્થ ભગવંતો, ઉપાધ્યાયજી કે મુનિ મહારાજ કોઈપણ ઉપદેશક પ્રથમ ઉપદેશ તો સર્વથા પાપના નાશનો