________________
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
,
,
,
,
,
૯૭ઃ શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-પ-૬ [૯ જાન્યુઆરી ૧૯૪૦,
તેની બધી આખ્યાયિકા સર્વથા વ્યર્થ જ છે હોય છે અને તેથી જ વ્યાખ્યાકારો સ્થાને એમ ધારે. આવી રીતે જુદા જુદા વર્ગો જુદી સ્થાને સ્થવિર પરોપકારી ધર્મોપદેશકોને સ્વ જુદી પરિણતિને ધારણ કરનારા હોય અને અને પરના તારક તરીકે ગણાવે છે, પરંતુ તેથી તે સર્વ વર્ગને સુદર્શન શ્રેષ્ઠિના વૃત્તાન્ત પોતાના આત્મામાં સંપૂર્ણ ધર્મદશા થયેલી જેવા હિતના શ્રવણથી સર્વથા ધર્મ થાય જ હોઈને એકપણ અંશે ધર્મની પ્રાપ્તિ કરવાના એમ ન કહી શકાય. અને એ કોઈ પણ પ્રકારે
વિચાર સિવાય કેવળ જન્મ - જરા - મરણના અયોગ્ય નથી. છતાં શ્રોતા જીવો જન્મ, જરા ભયથી પરાભવ પામેલ, વ્યાધિ અને અને મરણના ભયથી પીડાયેલા એવા આર્ત
વેદનાના પ્રવાહમાં ઘસડાયેલા અને અને વ્યાધિ, વેદનાથી ઘેરાયેલા અશરણ
સમ્યગદર્શનાદિસારથી વિમુખ એવા સંસારી અને નિઃસાર એવા સંસારથી પોતાના
જીવોને સંસારસમુદ્રથી ઉદ્ધરવાને માટે જ જો આત્માનો આ સમ્યગ્ગદર્શનાદિ ધર્મ પામીને
કોઈ પરોપકારી ધર્મોપદેશક હોય તો તે માત્ર કેમ ઉદ્ધાર કરે એવી રીતની અનુગ્રહ બુદ્ધિથી
ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવાનો જ છે અને બોલવાવાળા ઉપદેશક માટે જણાવેલી એ
આજ કારણથી વ્યાખ્યાકારો સ્થાને સ્થાને સુદર્શન શ્રેષ્ઠિની કથા કહેલ હોવાથી એકાંત
ભગવાન્ જિનેશ્વર મહારાજને સ્વ અને ધર્મ અને નિર્જરા કરાવનાર કહેલ હોવાથી
પરનો ઉપકાર કરવાવાળા ન ગણતાં
દેશનાદ્વારાએ માત્ર પરોપકારને કરવાવાળા એકલા ત્રિલોકનાથ તીર્થંકર ભગવાનો જ
છે એમ જણાવે છે. સ્તુતિકારો પણ તિન્ના અગ્લાનિએ પરોપકારને માટે ધર્મોપદેશ
તારયાઈ એમ કહીને પોતે તરેલા છે અને કરનારા છે, પરંતુ તેઓશ્રીના સિવાય બીજા
બીજાને તારે છે એમ સ્પષ્ટપણે જણાવે છે, કોઈ તેવી રીતે ધર્મોપદેશ કરનારા નથી,
પરન્તુ તરતા કે તરયાઇ એમ કહીને એમ કહી શકાય નહિં અને તેમ માની શકાય
ત્રિલોકનાથ તીર્થકરોને તરનારા તરીકે પણ નહિં. આવું કહેવા કે માનવાવાળા
જણાવતા નથી. એટલે ભગવાન જિનેશ્વર જીવોએ સમજવું જોઈએ કે ત્રિલોકનાથ
મહારાજની ધર્મદેશના કેવળ પરોપકારને તીર્થકર ભગવાન્ સિવાયના પરોપકારી
માટે જ છે અને તે તીર્થકર નામકર્મના ધર્મોપદેશકોને ભગવાન ભાષ્યકારે જે ધર્મની
ઉદયના પ્રભાવથી સ્વાભાવિકપણે વર્તે છે. એકાન્ત પ્રાપ્તિ જણાવી છે. તે જ સ્પષ્ટ કરે
એટલે જેમ જગતમાં સૂર્ય કોઈપણ પ્રકારના છે કે ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવાન
ફળની ઈચ્છા સિવાય માત્ર પ્રકાશ કરવાના સિવાયના પરોપકારી ધર્મોપદેશકો એકલા
સ્વભાવથી જ જગતમાં પ્રકાશ કરે છે, તેવી પરોપકારને માટે જ ધર્મોપદેશ કરનારા હોતા
રીતે ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવંતો પણ નથી, પરંતુ પોતાના આત્માને પણ તે પોતાના આત્મામાં ધર્મની પ્રાપ્તિ, વૃદ્ધિ કે પરોપકાર કરનાર ધર્મોપદેશ દ્વારાએ ધર્મની .
પરાકાષ્ઠાની અપેક્ષા રાખ્યા સિવાય માત્ર પ્રાપ્તિ થાય એવી ધારણા નિશ્ચિત રાખનારા તીર્થકરકર્મના ઉદયથી જ સ્વાભાવિકપણે