________________
ધ૧છે
!
-
-
-
- - -
જિરાફ
(ઓગષ્ટ ૧૯૩૯) નથી. વર્ષાનાં હો ગુરઃ એમ કહ્યું. બ્રાહ્મણ મરાઠા ને ત્યાં કોઈ ન જાણે તેમ મોકલ્યો. મરાઠાએ વર્ગોનો ગુરૂ છે તેથી કરવું શું? અનાજ, વસ્ત્ર, એ રીતે શય્યા આપી પોતાની આબરૂ જાળવી, સુવર્ણાદિ બ્રાહ્મણોને આપો એવું વિધાન થયું. પણ તથા ગોરે પણ પોતાની નિર્વાહપ્રણાલિકા જાળવી. બદલો?, એના જવાબમાં ખોળાધરી આપવામાં તેરી બી ચુપ અને મેરી બી ચુપ ! બાંધી મૂઠી આવી કે-“બદલો ઇશ્વર આપશે ?”
લાખની ! જો પરમેશ્વરને બનાવનાર તરીકે ન મનાય, જીતો અને જીતાડો ! ન મનાવાય તો ખોટી ખોળાધરીનો ટોપલો કોને ઘાતક જુદું માથે ચઢાવાય?
શાસ્ત્રકાર મહારાજા ભગવાન શ્રી હરિભદ્રકોઈ વખતે કોઈ માથાનો મળે તો આ સૂરિશ્વરજી મહારાજ અષ્ટકજી નામના પ્રકરણની ખોળાધરી ભારે પણ પડે ! એક મરાઠાનો બાપ રચના કરતા થકા આગળ ફરમાવી ગયા કે જ્ઞાનને મરી ગયો. શય્યા વગેરે કરવામાં દોઢ બે હજારનું અગ્રપદ આપ્યા વગર કોઈને ચાલતું નથી. લૌકિક ખરચ થાય એવું હતું જયારે ઘરમાં એક પાઈ હતી કે લોકોત્તર ઉભયદષ્ટિવાળાને જ્ઞાનને મુખ્ય માનવું નહિ, અને આડંબર તો આબરૂ રાખવા કરવો હતો જ પડે છે. નાસ્તિક હોય કે આસ્તિક હોય પણ એક મિત્રે યુક્તિ બતાવી. તે મુજબ તે મરાઠાએ જ્ઞાનનો સ્વીકાર કર્યા વિના એકકેયને ચાલતું નથી. શયાના બે દિવસ અગાઉ ગૌરની પાસે જઈને દસ આંખને રતન કહેવામાં આવે છે. કાન, નાસિકા કે તોલા અફીણ આપીને કહ્યું- “ગૌરમહારાજ! મારા જીભને રતન કહેવામાં આવતાં નથી. કરણકે બાપને અફીણની આદત હતી. આજ દશ આંખ બધું જોઈ શકે છે, તથા વ્યવહારનો આધાર દીવસથી અફીણ વગર રહેવાથી એનો જીવ ત્રાહ્ય લૌકિકદષ્ટિએ પણ જ્ઞાનના આધારે છે, માટે જ ત્રાહ્ય પોકારતો હશે, માટે આ દસે દસ તોલા આંખને રત્ન કહેવું પડે છે. ગીતાર્થ મુનિવરોને અફીણ આરોગી જાઓ ?” ગોરને એ પાલવે? પણ સાધુપણું પાળવા માટે જ્ઞાન આવશ્યક છે. તરત ના કહી એટલે મરાઠે કહ્યું કે- “જો અફીણ ગણધરભગવાનને પણ દ્વાદશાંગી રચવા ખાઈને તે ઈશ્વરદ્વારા ન પહોંચાડી શકો તો જ્ઞાનની જરૂરિયાત છે. જ્ઞાનની ઉપયોગિતા બીજી વસ્તુ શી રીતે પહોંચાડશો? માટે યા તો બધાએ કબુલી છતાં એક વાત ધ્યાનમાં રાખવાની અફીણ આરોગો, નહિ તો લોકો સમક્ષ મારે છે કે તેનો ઉપયોગ દૃષ્ટિને અનુસારે છે. કાયદાનું ખુલાસો પૂછવો પડશે.” ગોર તો અકળાયો તથા જ્ઞાન બધા વકીલોને સરખા પ્રકારનું છે, પોતાના નિર્વાહની વ્યવસ્થાને વાંધો ન આવે માટે એક જ જાતનાં પુસ્તકોમાંથી સૌએ એ કાયદાએવો રસ્તો કાઢ્યો કે-કોઇને ત્યાંથી આવેલી ઓનું જ્ઞાન સંપાદન કર્યું છે, છતાં એકજ કેસમાં શધ્યાનો સામાન પોતાને ત્યાં તૈયાર હતો તે વાદીનો વકીલ તથા પ્રતિવાદીનો વકીલ કાયદાની