Page Text
________________
( મે ૧૯૩૯) શ્રી સિદ્ધચક્ર
ઉ૬૩ સુબુદ્ધિમંત્રીનું દૃષ્ટાંત!
ગર્ભવતી રાણી ધારણીને, અકાળે મેઘવૃષ્ટિનો નિમકહલાલી તથા નિમકહરામી! તથા વનક્રીડાનો દોહદ થયો. એ પૂરવાને અંગે રાજા
સુબુદ્ધિપ્રધાન રાજા જિંતશત્રુ સાથે નગર બહાર શ્રેણિકને ચિંતા થઈ. રાણીના નિમિત્તે થયેલી રાજાની રયવાડી ગયેલ છે. આજના આટલા સુધરેલા ગણાતા ચિંતા નિવારવા અભયકુમાર મંત્રીશ્વરે પોતાના જમાનામાં પણ ગામની ગંદકી દૂર કરાય છે, પણ પૂર્વભવના મિત્રદેવને અઠ્ઠમ તથા ત્રણ દિવસના ગામ બહારની નહિ! તો તે કાળમાં પણ ગામને અંગે પૌષધથી આરાધી બોલાવ્યો અને તેથી રાજાની ચિંતા કદાચ ગંદકીથી બચવાનું માનો તો પણ ગામ બહાર દૂર કરી. મનુષ્યપ્રધાન તરીકેની એ કાંઈ ફરજ નહોતી. તો એ જ હાલત હોય અને રવાડી તો બહાર જ દેવતાઈ મદદથી આટલે સુધી કરવું કે ન કરવું એ હોય ને ! ગામ બહાર એક ખાઈ છે. જેમાં ભરાઈ મરજીની વાત હતી, એ ફરજિયાત નહોતું. જો કે એ રહેલું પાણી ગંધાય છે. બહારની નહિ વપરાતી મરજિયાત હતું, ફરજ પણ નહોતી; પણ લૌકિક કે ખાઈમાં જનાવરોનાં શબ આદિ પણ સંભવિત હોય લોકોત્તર કોઇ પણ શક્તિથી કામ કરવું એજ તેમાં અસહ્ય ગંદકી થાય એ બનવાજોગ છે. રાજા નિમકહલાલી છે અને તથા પ્રકારની શક્તિ ગોપવવી ધર્મવાસનાથી વંચિત હોઈ પુગલના નાચે નાચનારો તે નિમકહરામી છે. સુબુદ્ધિ મંત્રી પણ એ જ વિચારે છે છે; તેથી ગંધ ન ખમાવાથી નાકે ડૂચો દઈ તેણે બીજો કે લૌકિક ફરજો તો અદા કરું એમાં નવાઈ શી? એ તો માર્ગ લીધો, અને પ્રધાનને પણ રાજાની દાક્ષિણ્યતાથી મિથ્યાદષ્ટિ પ્રધાન હોય તો પણ આક્રમણનિવારણ, તેમ કરવું પડ્યું; પણ તે મંત્રી વિચારે છે કે મારું રાજ્ય તથા પ્રજાની આબાદી વગેરે કરેજ. પણ મારી શ્રાવકમંત્રીનું અસ્તિત્વ છતાં, રાજા આવો જ રહે એ નિમકહલાલી તેટલામાત્રથી પૂરી થતી નથી. આ રાજા મારી નિમકહરામી ગણાય. જો પ્રધાન મિથ્યાત્વી, પૌગલિક વિચારોમાં જ તલ્લીન બની રહ્યો છે, નાસ્તિક, અજ્ઞાની હોય તો તે રાજાનો આ ભવ પૂરતો લોકોત્તરદષ્ટિથી વંચિત જ છે. મારો તે સ્વામી છતાં બચાવ કરે. અર્થાત્ રાજ્યનું, જનાનાનું તથા ખજાના અને હું તેનો સેવક છતાં આ સ્થિતિ રહે એ અસહ્ય વગેરેનું રક્ષણ કરે, અને તેટલા માત્રથીયે તે ઘટના છે. હું તેને લોકોત્તરદષ્ટિમાં ન જોડું તો જરૂર નિમકહલાલ ગણાય. પણ જે પ્રધાનની શક્તિ એથી નિમકહરામ ગણાઉં, માટે મારે તો મારી તથા પ્રકારની આગળ વધી હોય, લૌકિકથી લોકોત્તર સુધી જે શક્તિ અજમાવવી જ જોઈએ. પ્રધાનની દષ્ટિ હોય તે પ્રધાન જો માત્ર લૌકિક ફરજો વારસને ક્યો વારસો આપવો છે? બજાવીને અટકે તો તે નિમકહલાલ નહિ, પણ ધર્મની કિંમત શું કચરારૂપે સમજો છો? નિમકહરામ ગણાય !
વારસને, એટલે બાળક વગેરેને હાટહવેલી, પૈસા
| SR No. | 520957 |
| Book Title | Siddhachakra Varsh 07 - Pakshik From 1938 to 1939 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ashoksagarsuri |
| Publisher | Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 680 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Siddhachakra, & India |
| File Size | 24 MB |