________________
- ઉર
થી જરાક
( એપ્રિલ : ૧૯૩૯ ઉપર લાદવામાં આવે છે તેનું ખરૂ કારણ તપાસીએ હોય છે અને અંધપણા વિગેરે ખરાબ અવસ્થા તો યુક્તિ સિદ્ધપણે માલમ પડશે કે પ્રાચીન જન્મમાં પ્રાણીઓની હોતી નથી, છતાં દમ, શ્વાસ, ખાંસી વગેરે અન્ય પ્રાણીઓના પ્રાણનો અપહાર જ છે. કેટલાક યાપ્ય રોગોને લીધે પોતાની જિંદગી કંટાળવા ભરેલી જીવો અલ્પાયુષ્યવાળા હોય છે તેઓ પોતાને માટે કેવી રીતે પૂરી કરનારા હોય છે, તેવી રોગીષ્ટપણે હંમેશાં ભયંકરતા અનુભવતા નથી તેના કરતાં તેના કુટુંબીઓ કંટાળો દેનારી લાંબી જિંદગી પણ તેઓને અન્ય અને સંબંધીઓ તેના મરણથી અત્યંત ભયંકર દશાને. જન્મમાં ધારણ કરવાની હોય છે કે જેઓ પૂર્વ જન્મમાં અનુભવે છે. એ વાત સાચી અને જગતમાં અનુભવ અન્ય પ્રાણીઓના પ્રાણાપહારમાં રાચેલા માચેલા હોય સિદ્ધ છે, પરંતુ ધ્યાનમાં રાખવું કે કેટલાક અજ્ઞાની છે પણ નિવૃત્ત થયેલા હોતા નથી. મનુષ્યો અન્ય જીવોના પ્રાણનો અપાર પોતે કરતા કેટલાક પૂર્વભવના હિંસાખોરો આયુષ્યરૂપ અને નથી. પરંતુ અન્ય જીવોએ બીજા જીવોના કરેલા આરોગ્યને કદાચિત ધારણ કરનારા હોય તો પણ તેઓ પ્રાણાપહારમાં સહાય કરનાર હોય છે અને તે એવી નિંદનીય જિંદગી ગુજારનાર હોય છે કે જે હિંસામયકાર્યની પ્રશંસા કરનારા કે અનુમતિ દેનારા નિંદનીય જિંદગીના પ્રતાપે ચોરની માફક, કુલટા હોય છે અને તેવા મનુષ્યો બીજી જિંદગીમાં તે જ વેશ્યાની માફક અને પારધી આદિની માફક એક પણ હિંસકના કુટુંબીઓ બને અને તે હિંસકના મરણને અંગે સ્થાન તેનો વિશ્વાસ કરવાવાળું હોય નહિં. આવી રીતે વિકટ વેદના ભોગવવામાં જ પોતાનું જીવન ગાળે તેમાં જગતમાં જોવાતી નિંદનીયતા તેનું જ ફળ છે કે જે આશ્ચર્ય નથી, વળી કેટલાક પૂર્વભવમાં અન્ય જીવોના પૂર્વભવમાં અન્ય પ્રાણીઓના પ્રાણનો અપહાર કર્યો પ્રાણનો અપહાર કરનાર પ્રાણીઓ ટુંકુ જીવનવાળા હોય. છેવટમાં શાસ્ત્રકાર વ્યતિરેકદ્વારા જણાવે છે કે નથી હોતા, છતાં અંધ બધીરપણું લૂલા લંગડાપણું વિગેરે વધારે શું કહેવું? પરંતુ પૂર્વભવમાં અન્ય પ્રાણીઓના અવસ્થાઓ કે જે મનુષ્ય માત્રની જિંદગીથી કંટાળો પ્રાણનો અપહાર કરવામાં રસિક બનેલો કે પ્રવૃત્ત લાવનારી છે, તેવી જ અવસ્થામાં કંટાળા ભરેલી રીતે થયેલો જીવ જે કંઈ પણ વસ્તુની મનમાં અંભિલાષા પોતાની જિંદગી ગુજારે છે, આવી અંધપણા આદિને કરે તે અભિલાષા તે પૂર્વ ભવના હિંસકની કોઈપણ લીધે કંટાળા ભરેલી જિંદગી તેઓની હોતી જ નથી કે પ્રકારે પૂરી થાય નહિ. અર્થાત્ માતાપિતાનો વિયોગ જેઓ પોતાની પહેલી જિંદગીમાં અન્ય પ્રાણીઓના થાય દ્રવ્યનો નાશ થાય સજ્જનની સંગતિ ન મળે પ્રાણાપહારથી નિવૃત્ત થયેલ હોય.
આરોગ્યતા ન રહે સ્થાને સ્થાન પર અપમાન પામે કેટલીક વખત જગતમાં આયુષ્યની દીર્ધતા અને જાનવર કરતાંબૂડીજિંદગી ભોગવવી પડે એ સર્વનું