________________
:::::
| ઉછે
(એપ્રિલ ૧૯૩૯) અને બીજું ઉદ્દેશથી કૃતસ્ય કરણે નાસ્તિ તેમ પ્રાગેવ અંદર ત્રણ વસ્તુ જરૂર હોવી જોઈએ. વૈયાઓ નિર્યુકિતકારેણ ભણિત.
(વિદારક) કર્મને આત્મા વિદારે છે એમ બીજા ધર્મીઓ સામાન્ય અને વિશેષતે બને કેમ? માને છે. કોઈપણ કામમાં પ્રભુ ઇચ્છા એમ ક્યારે બોલી
જયાં પહેલાં શરૂ કરતાં જણાવ્યું કે પહેલામાં શકીએ? યાત્રાએ ન જઈ શક્યા શું કરીએ ભગવાનનો ભણવાનું બીજામાં સમજવાનું. રસોઈ શબ્દ તો હુકમ નહિં. એમ નહિ, પરંતુ આપણને આપણા કર્મનો બધામાં લાગુ પડી જાય છે. જયારે ઉદ્દેશાઓ ઉદયનહિ તેથી આ જગત કોણે બનાવ્યું? જ. પરમેશ્વરે પેટા-વિભાગો બતાવો ત્યારે સમજાય. નિર્યુક્તિકાર એ જવાબ સંસ્કારો પડ્યા છે, માટે બોલાય છે. મહારાજા આગળ પોતે જ કહેવાના છે. હવે, આ ખોટા સંસ્કારોથી બચવું જોઈએ અધ્યયનનું નામ શું? જેમ મનુષ્ય એ જાતિવાચક ભવિષ્ય સુધારવા ઇચ્છનારે સંસ્કારો (ખોટાથી) સામાન્ય (દેવતા, નારકી, પશુથી જુદો.) એનું નામ થી ચેતવું જરૂરનું છે. ખરાબ કામ થયું તેમાં પ્રભુની ઓઘ સામાન્યથી અર્થ નથી સરતો જેમકે મનુષ્યને મરજી પ્રભુએ કર્યું તે ખરું. લગ્નના નિર્ણયમાં અમે, બોલાવ વ્યવહારમાં દેખીએ તો પદાર્થને વ્યક્તિને છોકરો જણવામાં બાયડી, અને નવું જુનું થાય તેમાં બોલાય છે. અધ્યયન એ સામાન્ય. ઉદ્દેશાથી વિશેષ ભગવાન કે પ્રભુ. ભગવાનને વચ્ચે લેવા દેવા નથી ખબર પડે. નામ નિષ્પન્ન નિક્ષેપાને આશ્રીને તો બુદ્ધાણં, બોયાણ, તિજ્ઞાણ તારયાણું, કેમ કહ્યું? નિર્યુકિતકર કહે છે કે સૂત્ર ચાલે પછી અધ્યયનનું પરમેશ્વર જ આપણને બોધ આપ્યો સૂર્યના અજવાળાથી નામ વૈયાલિય (વૈતાલીય) શું કામ પાડ્યું? વલય કાંટો સૂઝયો અને બચ્યા! તેમાં અજવાળાએ કાંટાથી કેમ ન પાડ્યું? નામ-નિમિત્ત-તત્વ નામનો જ્યારે બચાવ્યા., તેમ અહિ આ જીવ કર્મનો ક્ષયોપશમ ક્ષય વિચાર કરીએ. ત્યારે સ્વરૂપ માલમ પડે તેથી. કરે તે પોતાના ઉધમથી તેમ ઉધમની સાફલ્યતાનો ક્રિયાની સાથે શું હોઈ શકે?
આધાર પ્રભુના જ્ઞાન ઉપર, કોશેટાના તાંતણે તાંતણે શાસ્ત્રકાર કહે છે કે દુનિયામાં ક્રિયા પ્રસિદ્ધ હોય બંધન વધતું હતું એક કાંટાથી બચી બીજે પગ મૂક્તાં તો ત્રણ વાતો તેમાં જરૂરની હોય ક્રિયા. ક્રિયાનો કરનાર બીજે પગે કાંટો વાગ્યો. તેમ દુઃખને નાશ કરવાનો અને પદાર્થ ક્રિયાને કર્તા અને કર્મ જરૂર હોવાં જોઈએ. ઉપાય કરીએ પણ એક કાંટાને બદલે બીજો કાંટો લાગે તેમ વૈયાલય એટલે વિદારી નાખવું ફાડી નાખવું એ તેમાંથી છૂટવા જતાં ત્રીજો વાગે તેમ અંધારામાં કાંટા ક્રિયાવાચક શબ્દ રાખ્યો. ત્યારે ત્રણ ચીજ જાણવી જ ટાળવાનો ઉધમ બમણા લગાવે તેમાં પ્રભુજ્ઞાન એ જોઈએ. ફાડવું એટલે ક્રિયા, ફાડનારો અને લાકડાં અજવાળાનું કામ કરે છે. ઉપદેશવાળા પ્રભુ અજવાળું ત્રણેનું સ્વરૂપ સમજાવું જોઈએ. વૈતાલીય અધ્યયનની (જ્ઞાનનું) આપે પણ તમારે તે પ્રમાણે આંખ ઉઘાડીને