________________
. શ્રી સિદ્ધચક (તા. ૯-૧૦-૩૮) આત્માસ્વરૂપમાં કેમ આવે એનું ધ્યાન જેઓ આત્માના સમજશો ત્યારે શાસ્ત્રકારનું આ કથન સમજાશે કેસ્વરૂપ સુધી પહોંચેલા હોય તેઓને જ હોય. ધૂળમાંથી સમ્યગદર્શન સહિત દેશવિરતિ અને સર્વવિરતિવાળા જેને સોનું મળે તેને જેવો આનંદ તેવો આનંદ કર્મોના કરતાં અસંખ્યાતગુણો નિર્જરા સહગત આનંદ સાધન પૃથક્કરણથી તે જ આત્માને થાય છે કે જેઓને પામતી વખતે તેને થાય છે. આત્માને પોતાની શુદ્ધિનો પૃથક્કરણનું જ્ઞાન થયું હોય. કર્મે લેપાયેલા અનંતા ઉપાય પામ્યાનું જ્યારે લક્ષ્યમાં આવે ત્યારે એવો આનંદ આત્માથી કમરહિત એક આત્માની કિંમત વધારે થાય કે જે આનંદ બાર વ્રતવાળા શ્રાવકોને કે પાંચ કરીશું. મેલ ટાળવામાં તેજાબની જેમ કર્મ ટાળવામાં મહાવ્રતવાળા સાધુને પણ થતો નથી. સમ્યદૃષ્ટિ સમ્યગદર્શન, જ્ઞાન અને પારિત્ર એ જ ઉત્તમ ઉપાય શ્રાવક સમયે સમયે જે નિર્જરા કરે તેના કરતાં મળ્યો છે. તેજાબ હલકી વસ્તુને સાફ કરે છે. દેશવિરતિવાળો અસંખ્યાત ગુણી નિર્જરા કરે તથા તેના રત્નત્રયીનું તો એક જ કામ, તે એ કે આત્માની સાથે કરતાં સર્વવિરતિવાળો કરે, પણ તે કરતાં સમયે સમયે વળગેલા કચરાને બાળી નાંખવો. એ કચરો બળ્યા અનંતાનુબંધી તોડી જે નિર્જરા થાય તે અસંખ્યાત ગુણી વિના આત્મા શુદ્ધ થાય નહીં. સોનાને ચોખ્ખું કરવાનું નિર્જરા છે. સાધન મળતાં, થતાં આનંદ કરતાં હીરા-મોતીને સાફ મિલકતદાર કરતાં નવા થતા મિલકતદારને વધારે કરવાનું સાધન મળતાં અતિશય આનંદ થાય છે, તો આનંદ થાય છે. આત્માને શુદ્ધ કરવાનું સાધન મળતાં કેમ આનંદ થતો સમ્યગદર્શન પામતી વખતે કેટલો આનંદ હોવો નથી? જેમ બેરીસ્ટરની સાથે ગયેલા છોકરાને માન- જોઈએ? એ માટે દષ્ટાંત સમજો કે એક મનુષ્ય પહેલેથી સન્માનની કિંમત નથી હોતી, તેવી રીતે ભવમાં લખપતિ હોય, એને એ લખેસરીપણામાં જ આનંદ ભમાવનારા, રખડાવનારા, ડુબાવનારા આ ભવના એને દશ લાખ થાય ત્યારે અને વીસ લાખ થયા ત્યારે પદાર્થોની ભવ્યને કંઈપણ કિંમત નથી. તેને તો તેમાં જે આનંદ, આ ત્રણ આનંદ એક બાજુ રાખો અને એક સુધારનાર કંઈ પણ પદાર્થ મળે તો દોઢ દોઢ હાથ કૂદે. તદન દરિદ્રી લક્ષાધિપતિ થાય તેનો આનંદ બીજી બાજુ આત્માને લાગેલા મેલને લીધે જેને અફસોસ રહ્યો છે, કયો આનંદ વધે? પેલાને લાખથી વધીને નવ લાખ કે મેલથી આત્માને સુધારવા માટે જે તલ્લીન થયો છે, ઓગણીસ લાખ બીજા મળ્યા અને ગરીબ ભીખારીને તેને આત્મસુધારણાનો રસ્તો મળે ત્યારે જ અનહદ નવા (એક) જ લાખ મળ્યા, પરંતુ આનંદ કોનો? આનંદ થાય. એ આનંદ અવાચ્ય છે, બોલી શકાય તેવી રીતે અહીં સમદષ્ટિ પહેલાંનો લખપતિ, નહિ, પણ અનુભવથી જ માલુમ પડે તેવો છે. આ દેશવિરતિ એકમાંથી થયેલો દશલાખવાળો, સર્વવિરતિ