________________
૫૦૬
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ર૫-૮-૨૮ી જૈન કર્મફીલોસોફીની પાડોશમાં છે અને કઈ વસ્તુમાં પાપ નથી માનતા, તે વસ્તુ
જ્યાં સુધી મિથ્યાત્વ છે ત્યાં સુધી પણ જુદી જ છે. જિનેશ્વરનું નામ લઈએ તો પાપ થાય, જીવમાત્ર છે એવી મિધ્યત્વની શ્રદ્ધા હોય એ તેને જગતનો કર્તા ન માનીએ તો એ પાપ છે ઈત્યાદિ સંભવિત છે, પરંતુ જીવનું સ્વરૂપ કેવું છે? એ વાત તેમની માન્યતાને હમણાં બાજુએ રાખવાની છે અહીં
જ્યાં સુધી મિથ્યાત્વમાં ટકે છે ત્યાં સુધી ખ્યાલમાં તો માત્ર એ એકજ વાત જોવાની છે કે તેઓ જીવાદિ આવતીજ નથી. જીવનું સ્વરૂપ જેવું છે તેવી શ્રદ્ધા નવતત્ત્વો માને છે કે નહિં? આ પ્રશ્નનો જવાબ તો મિથ્યાત્વથી હંમેશા દૂર જ રહેનારી છે. આ જગતના એજ છે કે તેઓ પણ નવતત્ત્વો તો જરૂર માને છે. દરેક આસ્તિક ધર્મવાળાઓ નવ તત્ત્વોને અને તેમાં તો પછી તમે જે નવતત્ત્વો સમકિતના સમયે માનો પણ વિશેષ જીવતત્ત્વને માને છે, કોઈ પણ આસ્તિક છો તે પ્રસંગે તમારી માન્યતામાં તેનાથી શ્રેષ્ઠતા ક્યાં સંપ્રદાય એવો તો નથી જ કે જેણે નવતત્ત્વો માનવાનો હોય છે? વધારો શો હોય છે? તેનો વિચાર કરો. પણ ઈન્કાર કર્યો હોય! વૈષ્ણવ, શૈવ, બ્રહ્મ વગેરે સમપણે વિચાર કરી જોશો તો માલમ પડશે કે આર્ય-સંપ્રદાયની વાતો બાજુએ રાખો, પરંતુ ખ્રીસ્તિ દરેક સંપ્રદાયવાળાઓ એમની પોતપોતાની દ્રષ્ટિએ અને મુસલમાન જેવા પ્લેચ્છ-ધર્મો તરફ દ્રષ્ટિ
જીવ માને છે. પરંતુ તેમની જીવની માન્યતામાં અને નાંખશો તોપણ તમોને માલમ પડશે કે તે લોકોએ
સમીતીની જીવની માન્યતામાં ઘણો મોટો તફાવત પણ નવતત્ત્વો માન્યા છે. જીવન અને અજીવને,
રહેલો છે અને એ તફાવતને લીધે જ સમીતીની પાપનાં કારણ, પુણ્યનાં કારણ, આત્માનું આવરણ,
સમીકીત પ્રાપ્તિ વેળાની જીવની માન્યતા મહત્ત્વની કર્મનું બંધાવું, કર્મનું રોકાવું અને કર્મનું અંશે અને
અને શ્રેષ્ઠ છે. સર્વથા તૂટવું એ વાતો પણ બધા માને છે. અત્યારસુધી વિશાનશાસ્ત્રીઓ અને જૈનશાસ્ત્રમાં અધિકતા ક્યાં છે? મનોવિજ્ઞાનશાસ્ત્રીઓનો આ બાબતમાં પ્રવેશ થયો સમકિતની પ્રાપ્તિ વેળાએ સમકિતી જીવ હોતો. હવે તેમણે પણ આ બાબત હાથમાં લીધી જીવતત્ત્વ કેવું માને છે? અજીવતત્વ કેવું માને? પુણ્ય છે, અને તેમણે જે માનસગ્રંથીઓની નવી શોધ કરી પાપ આશ્રવ સંવર વગેરેના કારણો કેવા માને છે? છે તે લગભગ જૈનકર્મ ફીલોસોફીની નજીકમાં આવી તે તરફ ધ્યાન આપવાની જરૂર છે આસ્તિકતાના પહોંચી છે.
છ સ્થાનકો જૈનદર્શન માને છે. જૈનશાસ્ત્ર જીવ માને શૈવો અને વૈષ્ણવોનો મોક્ષ
છે, અને જીવ છે એવું તો વૈષ્ણવો અને બીજા શૈવો અને વૈષ્ણવો મોક્ષતરીકે વૈકુંઠ, અને આર્યસંપ્રદાયવાદીઓ પણ માને છે, વળી જીવ હોવા કૈલાસને માને છે. તેઓ કઈ વસ્તુમાં પાપ માને ઉપરાંત તેઓ એમ પણ માને છે કે જીવ નિત્ય છે,