________________
કરવી જ
૪૯૮
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૫-૮-૩૮ ઉત્સર્ગોની પીડાને ડગલે પગલે સહન કરવા માટે તે દુઃખોથી ઉદવેગ પામેલા જ છે અને આત્માના મોક્ષાર્થીઓને માટે ફરમાન કરે છે. તો પછી દુઃખથી તથા મોક્ષના અવ્યાબાધ એવા સુખોની ઇચ્છાથી ડરવું એ મોક્ષાર્થીઓને માટે એક અંશે પણ પાલવે જ તેઓ કષ્ટમય સાધુક્રિયાને આદરમાં મૂકે છે. નહિ. છ ખંડના માલીક ચક્રવઓ અને રાજા પગમાં વાગેલા કાંટાને કાઢવા માટે જેમ સોય મહારાજાઓ પણ જ્યારે સાધુપણાની દશામાં ખોસવાની વેદનાને સહન કરવી પડે છે, ગુમડાંને દાખલ થાય છે ત્યારે તેઓને અનચિત મટાડવા માટે તેને ધોવા વિગેરેની ક્રિયાથી થતું દુઃખ અશનાદિકના અને પરિષહ ઉપસર્ગનાં દુ:ખો સહન કરવું પડે છે, તેવી રીતે આ જીવને પણ વેઠવાનો પ્રસંગ આવે છે. અને તેવા દરખો વેઠવાથી ભવિષ્યનાં તીવ્ર દુઃખો મટાડવા આ દુઃખની પસંદગી જ તેઓ પોતાના આત્માનો ઉત્કર્ષ સાધી શકે છે. જ સુખ ઉપર પ્રીતી અને દુઃખ ઉપર દ્વેષ કઈ દુઃખ સહન કર્યા વિના છુટકો નથી. અપેક્ષાએ ?
સંસારમાં રહેલા દરેક જીવને બે જાતના જો કે સંસારના સર્વ જીવોના લક્ષણ તરીકે દુ:ખમાંથી એક જાતનું દુઃખ પસંદ કરવાનું છે. સુખ ઉપર પ્રીતી અને દુઃખ ઉપર દ્વેષ એ બે વસ્તુઓ સંસારા જીવ જો વર્તમાન કાળના ત્યાગના દુ:ખોને શાસ્ત્રકારો સ્થાને સ્થાને જણાવે છે. પરંતુ તે સુખ
સહન નહિ કરે તો તેને ભવાંતરમાં નરક ઉપરનો રાગ અને દુઃખ ઉપરનો વેષ સાંસારિક
તિર્યંચગતિનાં દુઃખોને જરૂર સહન કરવો પડશે અને સાહજીક અને સર્વદાની પ્રવૃત્તિને ઉદેશીને કહેવામાં
જે સંસારી જીવ ત્યાગ કે પરિષહ કે ઉપસર્ગના આવેલ છે. એટલે પૂર્વભવમાં બાંધેલા ગાઢતર
દુઃખોને સહન કરશે તેઓને કોઈ પણ કાળે નરક
તિર્યચઆદિગતિનાં દુઃખો સહન કરવો પડશે કર્મોના ક્ષયને માટે ઉદ્યમવાનું બનેલા મહાનુભાવોને
નહિ. અર્થાત્ વર્તમાનજન્મ કે ભવિષ્યના માટે દુઃખનો દ્વેષ અને સુખનો રાગ કોઈપણ પ્રકારે
જન્મોમાંથી કોઈપણ જન્મનાં દુઃખોને સંસારી વ્યાપક હોય એટલે અસ્તિત્વમાં હોય એમ
જીવને સહન કરવાની ફરજ છે, તો પછી કયો સમજવાનું નથી.આહકીકત આત્માનાઅનુપમસુખને સુજ્ઞમનુષ્ય વર્તમાન જન્મમાં અને સ્વાધીનતાએ એક બાજુ રાખીને આલેખાયેલી છે. પરંતુ જો તે પરિષહ, ઉપસર્ગ ત્યાગના દુઃખોને કે જે શાશ્વતઆંતર સુખની અપેક્ષા રાખીએ અગર ગત્યન્તરની અપેક્ષાએ માત્ર સ્વલ્પપ્રમાણમાં છે તેને આત્માદિકના સુખની અપેક્ષાએ વિચાર કરીએ તો સહન કરીને ગત્યરના નિસીમ અને સાધુમહાત્માઓ અનન્તપુદગલપરાવર્ત સુધી ચારે અસંખ્યકાળના દુઃખોને જલાંજલી આપવામાં ભૂલ ગતિરૂપ સંસારમાં ભટકતાં જે દુઃખો થવાનાં છે કરે ?