________________
૪૪૩
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૨-૭-૩૮ એ રીતભાતનું પરિણામ એ આવે છે કે છેવટે તે બધું ભોગવે છે, પણ આવકનો રસ્તો કરવાનું એ દેવાળું જ કાઢે છે! આત્મા પણ આવો ઉડાઉ અને ચસકેલ જીવડાને કદી ભાન આવવા પામતું નથી! દેવાળીયો જ છે. તે પોતાનું આયુષ્ય રોજરોજ છેલ છબીલા ફોકટલાલ! ધર્મારાધન કર્યા વિના ભોગવ્યે જ જાય છે, પરંતુ છેલછબીલા થઈને ફરનારા ફોકટલાલાઓ *હવે પછી શું ?” એવો પ્રશ્ન કદી તેના અંતરમાં આવક થાય તો તે ફેંકી દેતા નથી, એ આવક તો ઉઠતોજ નથી!! હવે આવો દેવાળીયો લાહ લે તેમાં તેઓ પણ ગપચપ ખીસા ભેળી કરી દે છે, પણ તેનો દોષ કે બીજાનો દોષ?
આવક થવાનું ઈચ્છવા માત્રથી આવક થતી નથી, આવક થઈ કે ખોટ?
આવક તો ત્યારે જ થાય છે કે જ્યારે આવકના - તમે તમારું આયુષ્ય રોજનું રોજ ભોગવ્ય સાધનો સૂઝે છે! એજ પ્રમાણે આ આત્માનું તારણ જાઓ છો. છેલછબીલાપણું કરો છો અને કોથળી પણ ત્યારે જ થઈ શકે છે કે જ્યારે આત્મા પુણ્યના ખાલી કરો છો, પરંતુ તમોને કદી પણ એવો વિચાર માર્ગો વિચારે છે. મોક્ષ અથવા પુણ્ય એ ચકડોળનો નથી આવતો કે ભાઈ! આ કોથળી ખલાસ થઈ ગયા ઘોડો નથી કે પાઈ આપી એટલે ચઢી બેઠા! પછી મારી દશા ટાંટીયા ઘસવાની થવાની છે અને છેલબટાઉ માણસ પૈસો ઈચ્છે તેની માફક આત્મા અત્યારે જે છેલબટાઉપણું ભોગવી રહ્યો છું તે અવળું પણ પુણ્યને ઝંખે તો અવશ્ય છેજ. પણ ઝંખવા નીકળી જવાનું છે! આપણો જીવ મનુષ્યગતિ પામીને માત્રથી પુણ્યની પ્રાપ્તિ થતી નથી. પુણ્યની પ્રાપ્તિ માનવ આયુષ્ય ભોગવ્યે જ જાય છે, પરંતુ તે કદી તો ત્યારેજ થાય છે કે જ્યારે આત્મા પુણ્યના માર્ગો એવો વિચાર તો કરતો જ નથી કે હું આ વિચારે છે. આત્માને પુણ્યના રસ્તા વિચારવા માટે માનવભવની પેઢી ખોલી બેઠો છું તેમાં મેં આવક આઘે જવાની જરૂર નથી! એ રસ્તા એના હાથમાંજ કરી છે કે ખોટ મેળવી છે?! આ તો ભયંકર છે, પરંતુ તે છતાં કસ્તૂરીમૃગની માફક એ એવા બેદરકારી કહેવાય કે તન મૂર્ખાઈ કહેવાય તે માર્ગોની વિચારણા માટે પણ દોડતો જ ફરે છે. વિચારો. જે માણસ જગતમાં માત્ર ખરચા કરવાની કસ્તુરી મૃગની નાભિમાં જ કસ્તુરી ભરેલી છે. જે જ વાતો કર્યા કરે છે અને આવક સામે જોતો નથી કસ્તુરી મેળવવા લાખો લોકો તળપાપડ થઈ જાય અથવા તો આવકના સાધનો ઉભા કરવાનો પ્રયત્ન છે, જે કસ્તુરી સોનાથી પણ મોંઘા મૂલે વેચાય છે, કરતો નથી તે કેવળ છેલબટાઉજ છે એ નક્કી તે કસ્તૂરી, કસ્તૂરીમૃગની તો નાભીમાં જ હોય છે. માનજો, એજ પ્રમાણે આ આત્મા ચોવીસે કલાક પણ છતાં એ એને સૂઝતું નથી! એની સુગંધ આવે આયુષ્ય ભોગવે છે, ત્રસપણું, પંચેન્દ્રિયપણું આદિ છે એટલે એ સુગંધ ક્યાંકથી આવતી હશે એમ