________________
૨૧૬
શ્રી સિદ્ધચક્ર
માર્ચ ૧૯૩૮ • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . દિવસ પુનમનો રહેતો, અને છેલ્લા પુનમના ૬ પુનમના ક્ષયે તેની આરાધના ચઉદશની દિવસની અપેક્ષાએ આઠ દિવસ ગણીને અઠ્ઠાઈ શરૂ ભેળી આવી જાય એમ માનનારાઓને પ્રથમ તો થતી હતી પરનું શ્રી કાલભાચાર્ય મહારાજ પછી શાસ્ત્રીય રીવાજ પ્રમાણે આષાઢ સુદ પુનમનો દરેક જ્યારથી ચઉમાસી ચઉદશની કરવામાં આવી યુગને અંત્યે ક્ષય નિયમિત હોવાથી જરૂર સાત ત્યારથી તે ચઉમાસી ચઉદશને છેલ્લો દિવસ રાખી દિવસનીજ અઠ્ઠાઈ માનવી પડશે. આઠ દિવસ પહેલેથી એટલે સાતમથી અઠ્ઠાઈ ૭ ચૈત્ર અને આસો માસની ઓળીયોમાં બેસાડાય છે. જો તેમાં કોઈ તિથિની વૃદ્ધિ હોય પુનમને છેલ્લો દિવસ રાખી અઠ્ઠાઈયો બેસાડવાની છે તો આઠમથી પણ અઠ્ઠાઈ આરંભાય છે અને હોય છે. તેમાં પણ પુનમનો ક્ષય હોય અને તે વખતે જો તે અરસામાં કોઈ તિથિ ઘટી હોય છે તો તે ચઉદશની અંદર પુનમ સમાય એમ મનાય અથવા અઠ્ઠાઈનો આરંભ છઠથી પણ થાય છે. અર્થાત ચઉદશની આરાધનાથી પુનમની આરાધના થઈ ચઉમાસી ચઉદશના દિવસને આઠમો દિવસ રાખી
જાય એમ મનાય તો તેઓ ઓળીના નવ દિવસો
રાખી શકે જ નહિ. કારણકે ચારિત્ર અને તપપદ જે વચમાં કોઈપણ તિથિની વૃદ્ધિ હાનિ હોય તો તે
ચઉદશ અને પુનમે એમ બે દિવસે આરાધવાનાં પ્રમાણે અઠ્ઠાઈ બેસાડાય છે. પરંતુ આષાઢીઆદિ
છે તે બન્ને એકે દિવસે આરાધાઈ જશે. અને તેથી પુનમની ચોમાસી પલટાઈ ગઈ છે, અને તે પુનમ
પર્વનો ક્ષય માનનાર કે બે પર્વોને ભેળાં ચોમાસી તરીકે ગણાતી નથી અને ગણાય પણ નહિં!
માનનારાઓને આઠ દિવસની ઓળી માનવીજ છતાં તે પુનમનું પર્વપણું તો ગયેલુંજ નથી ! વળી પડશે. નવ દિવસનો નિયમ તેઓનેજ રહે છે કે તે તે આષાઢીઆદિ પુનમોને ચોમાસીની અઠ્ઠાઈથી જે બે પર્વોની કે દિવસોની આરાધના ભેળી ન માને. બ્દાર ગણ્યા છતાં પણ પર્વતિથિપણે આરાધવી એમ ,
૮ જેવી રીતે ચોમાસીની અઠ્ઠાઈયો ચઉદશને તો સ્પષ્ટપણે પૂર્વાચાર્યોએ જણાવેલ છે, અને તે છેલ્લો દિવસ રાખીને તેનાથી પહેલાના આઠ પ્રમાણે પુનમોને પર્વતિથિપણે માનવાની પરંપરા પણ દિવસથી એટલે કોઈ વૃદ્ધિ હાનિ હોય તો પણ છે, અને એજ કારણથી અઠ્ઠાઈની વ્હાર રહેલી આઠમા દિવસે જ બેસાડાય છે તેમ પર્યુષણાની એવી પણ પુનમની પર્વતિથિના ક્ષયને અંગે તેરશનો અઠ્ઠાઈ પણ (ભાદરવા સુદ ચોથની સંવર્ચ્યુરી ક્ષય થવાથી આખી અઠાઈ ફરે છે. અને તેમજ હોવાથી) તે સંવચ્છરીની ચોથને છેલ્લા દિવસ તરીકે પુનમની પર્વતિથિની વૃદ્ધિને અંગે તેરશની વૃદ્ધિ રાખીનેજ કોઈપણ તિથિની વૃદ્ધિ હાનિ હોય છતાં થવાથી આખી અઠ્ઠાઈ ફરે છે, અને તે આઠ દિવસ પહેલેથી બેસાડાય છે. પરંતુ જેમ શાસ્ત્રાનુસારેજ છે.
અઠ્ઠાઈની વ્હાર રહેલી એવી પુનમ પર્વતિથિ છે,