________________
૨૧૨
શ્રી સિદ્ધચક્ર
માર્ચ ૧૯૩૮ પુનમે તપ કરનાર તો પુનમના ક્ષયે પુનમનો સંપ માની? તેરસને દિવસે શું પુનમનો સૂર્યોદય છે? ચઉદશમાં ચઉદશ પર્વ હોવાથી કરી શકે નહિં. ભોગવટો છે? કે સમામિ છે? કહેવું પડશે કે તમારાં
- માનેલાં ત્રણ કારણોમાંથી એક્ટય નથી. યાદ રાખવું ૫. એ વાત પણ આ પ્રશ્નોત્તર વાંચનારને
કે આ સ્થાને ભોગવટો કે સમાપ્તિને આગલ કરવાનું સ્પષ્ટપણે માલુમ પડશે કે પુનમના ક્ષયની વખતે
કે શુદ્ધતપાગચ્છની પરંપરાને અને પુનમની પહેલાં ચઉદસ પર્વતિથિ હોવાથી ક્ષીણ
શ્રીઉમાસ્વાતિવાચકજીના પ્રઘોષને ન માનનારા માટે પુનમનો તપ કરવા માટે પૂર્વસ્થ એમ કહી પુનમની છે. કેમકે જો એમ ન માને અને શાસ્ત્રાનુસારિ હેલાની તિથિ જે ચઉદશ તેમાં ક્ષીણ પુનમનું તપ તપગચ્છવાળાઓ જો પરંપરા સિવાય એકલા એ કરવાનું કહ્યું નથી તેમ ભાદરવા સુદ પાંચમના હેતુઓ (વાદીને જીતવાનો હેતુ) ઉપર આધાર રાખે ક્ષયની વખતે તેનાથી પહેલાં ભાદરવા સુદ ચોથની તો બીજઆદિના ક્ષયની વખતે પડવા આદિનો તિથિ સંવચ્છરીની તિથિ હોવાથી ભાદરવા સુદ ઉદય, ભોગ અને સમાપ્તિ એ ત્રણે વસ્તુઓ રહેલી પાંચમના ક્ષયે જ્ઞાનપંચમીની આરાધનાવાળાથી તે છે છતાં તે પડવા આદિને દિવસે ક્ષીણ બીજઆદિ આરાધના ચોથને દિવસે (ભેળી) થઈ શકે નહિ. જ કહેવાં પરતુ પડવો આદિ છે એમ કહેવુંજ નહિ, (અર્થાત્ પુનમ અમાવાસ્યાના ક્ષયે તેરસનો ક્ષય એ શાસ્ત્ર અને પરંપરા સિદ્ધ હકીકત મનાશે નહિ. કરી તેરશે ચઉદશ અને ચઉદશે પુનમ અમાવાસ્યા વળી સમાપ્તિ અને ભોગવટાને હેતુ તરીકે થાય છે, તેમ ભાદરવા સુદ પાંચમના ક્ષયે ભાદરવા લનારાઓએ ધ્યાનમાં રાખવું કે એ હતુઓ શ્રી સુદ ત્રીજનો ક્ષય કરી ત્રીજે ચોથ કરી સંવછરી ધર્મસાગરજીએ સ્વોપશપણે રચેલ તત્વતરંગિણીમાંજ કરી ચોથને દિવસે પાંચમની આરાધના કરાય.)
છે, માટે તે તત્ત્વતરંગિણીને ગુરૂવાર પક્ષ તો એક
માન્ય ગ્રંથ ગણે છે જ, પણ બુધવારીયાઓ તો ( ૬. કેટલાક બુધવારીયાઓ પુનમના લયે તે આગમાદિક કરતાં અધિક આધારભૂત તરીકે માને પુનમનું તપ તેરશ કરવાનું જણાવે છે તો પ્રથમ તો છે ! અને તેથી એ ગ્રન્થને આધારે વગર સમજે જો એ વાત, શ્રી હીરસૂરિજીને ઈષ્ટ હોત તો સીધું શંકા કરવી તે કરતાં પોતાના સિદ્ધાંતને નિર્મૂલ કહી દેત કે ક્ષીણ પુનમનું તપ કયો એટલે તેરશે જણાવી દે તેજ સારું છે. કરવું, પણ એમ નથી કહ્યું. તેથી પુનમના ક્ષયે છે. પર્વતિથિના ઉદય, ભોગ કે સમાપ્તિ પુનમનું તપ તેરશ કરવું એ વાત શ્રી હીરસૂરજીિને લેવાય તો પણ તેરશને દિવસે તો પુનમનો ઉદય મંજુર નહોતી. વળી ક્ષણ પુનમનું તપ તેરશ કરે, નથી, ભોગ નથી અને સમાપ્તિ પણ નથી તો પછી એમ કહેનારે તેરશનો ક્ષય કરીને શું તેરશે પુનમ તેરશે પુનમના પૌષધાદિનો સંબંધ શો? ટીપ્પનાથી