________________
-
-
-
-
૧૫૯
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧-૧-૧૯૩૮ તમારા જૈનભાઈઓ જેવી રીતે દુનિયાના રાખવી છે અને દાનવીર અને ધર્મષ્ઠોના નાણાં વ્યવહારથી ઉલ્ટા અને નીંદનીય એવા પણ દેવ અને ઉપર તાગડધીંગા કરવા છે. દાનવીર ધર્મષ્ઠ ગુરૂને માટે તનતોડ મહેનત કરનારા થવા સાથે મનુષ્યો તો પોતાની સજ્જનતા અને સરલતાના તન મન અને ધનનો ભોગ આપનારા થયા છે, પ્રભાવે તેવા અધર્મો તરફ એકવચન પણ તેવી રીતે અનુકરણ કરીને પણ તમારે સન્માર્ગે ઉચ્ચારવાને માટે તૈયાર થતા નથી. તેઓ કોઈ આવવાની જરૂર છે.
દિવસ એમ નથી કહેતાકે નવશિક્ષિતો સાધુ કેમ ધમિ મનુષ્યના દોષજ જોનારા સ્વમાર્ગ થતા નથી? પૌષધ કેમ કરતા નથી? પડિકકમણાં
કેમ કરતા નથી? દાન કેમ દેતા નથી? એટલું કહેતા ભૂલેલા જ છે.
નથી એટલું જ નહીં, પરંતુ શિક્ષિતોના છાશવારે એક વાત વાચક વંદે વિચારવાની છે તે
રિવોની છે ને છાશવારે કોઈની છોકરી ઉઠાવી જવાના, કે પચાસ પચાસ વરસથી વ્યવહારિકશિક્ષણ લઈને મામામાસીઓના ઘરમાંથી લગ્ન માટે છોકરી પસંદ અનેક જૈનો તૈયાર થયા છે, તો હવે આવા પચાસ કરવાના પવિત્ર સંસ્થાઓમાંથી કન્યાઓ ઉપાડી વર્ષ જેવા સમયમાં પણ શિક્ષણ પામેલાઓ લેવાના જે બનાવો બને છે તે માટે દાનવીર શિક્ષણની કદર ગણીને શિક્ષણને સ્વાશ્રયી બનાવી ધર્મિષ્ઠોએ તેને જાહેર કરવા પુરતું પણ નથી વચન શકતા નથી, એટલું જ નહીં, પણ શિક્ષણની ઉચ્ચાર્યું કે નથી તો કોઈ પેપર કહાડ્યું? જગતમાં સંસ્થાઓની પાંજરાપોલ જેવી સ્થિતિ ટાળી શકતા હાથી પાછળ કુતરાં ભસે, પરંતુ હાથીની દ્રષ્ટિ કે નથી, તેવા શિક્ષણની સમજદાર મનુષ્ય એક અંશે શરીરના કોઈપણ ભાગમાં એની અસર જ ન હોય, પણ કિંમત ન કરે તેમાં શિક્ષણ અને શિક્ષિતોનો એ વાત આ દાનવીર ધર્મિષ્ઠોએ ખરેખર જગતને જ વાંક ગણી શકાય. દાનવીરોનો અને ધર્મિષ્ઠોનો સમજાવી દીધી છે. દોષ કાઢનાર મનુષ્ય પચાસ વરસની હકીકતને સંઘપતિની પવિત્રતમ ભાવનાની પરંપરા દેખવાને માટે પોતાની આંખ ગુમાવી બેઠો છે એમ
સંઘપતિ તરીકે જાહેર થનારા કહેવું જોઈએ. આશ્ચર્યની વાત છે કે શિક્ષણ પામી મનષ્યને લોકો તેને સંઘપતિ નામથી કહે છે તેમાં વર્ષોથી પ્રેક્ટીસ કરનારા ડોક્ટરો, વકીલો, લોકો સંઘ (શ્રાવકસંઘ)ના પતિ તરીકે ગણીને તેને બેરીસ્ટરો અને શિક્ષકો હજારોની સંખ્યામાં દાનવીર સંઘપતિ કહે છે, છતાં તે પવિત્રપુરૂષ તો સંઘજ અને ધર્મિષ્ઠ મનુષ્યોના પ્રભાવથી તૈયાર થયા છે મારો માલીક છે એવી ધારણા કરીને પોતાને માટે અને વર્તમાનમાં તેઓ મોટી મોટી મીલ્કતોને ધારણ ઉચ્ચારાયેલો સંઘપતિ શબ્દ માની લે છે અને તેથીજ કરનારા થયા છે. મોટી મોટી કમાણી કરનારા સંઘપતિ તરીકે જાહેર થયેલો ભવ્યાત્મા ડગલે ને થયા છે, મોટી મોટી આવકો ધારણ કરનારા થયા પગલે પ્રતિદિન સંઘયાત્રાના દરેક યાત્રિકની ભક્તિ છે, છતાં તેઓએ પોતે શિક્ષણની કઈ કદર કરીને કરે છે. જે તે એકલો જ સંઘના માલીક તરીકે સંસ્થાઓ ખોલી? કયા વિદ્યાર્થીઓને નભાવ્યા? સંઘપતિ હોત તો યાત્રિકલોકોએજ તે સંઘપતિની અને પોતાની આવકમાંથી સારો ભાગ શિક્ષણના ભક્તિ કરવાની રહેત, પરંતુ વર્તનમાં તો સંઘપતિ પોષણને માટે કયો કહાડ્યો? ખરી વાત તો એ અશનાદિકથી સર્વ પ્રકારે સંઘની ભક્તિ કરે છે, છે કે શિક્ષણ લઈને તૈયાર થયા તેની સાથે શ્રદ્ધાહીન અર્થાત્ સંઘપતિ જેમ પંચપરમેષ્ઠિને આરાધ્ય ગણે જૈનાભાસો નાગાપણું પણ પુરેપુરું શીખ્યા છે કે જેથી છે તેવીજ રીતે સંઘમાં સાથે આવેલા યાત્રિકોને પણ પોતાની મૂડી અને મીલ્કતો જાત-સ્ત્રી અને પુત્રો માટે આરાધ્યદષ્ટિથી જુએ છે. કોઈપણ સંઘપતિ થનાર