________________
૮૧.
શ્રી સિદ્ધચક્ર - તા. ૨-૧૨-૧૯૩૭ તીર્થકરોએ સ્થાપેલો સંઘ પણ બીજાઓને તીર્થંકરપદ લઈએ તો ભાવિન મૂવલુરૂવાર: એ ન્યાયથી જે બાંધવામાં અગર નિરનુબંધી કર્મ કરવામાં કે સંઘ ભવિષ્યમાં સ્થપાશે તેને પણ સંઘ તરીકે ગણીને સમ્યગ્દર્શન જ્ઞાન ચારિત્રની આરાધનામાં મદદગાર નમસ્કાર કરેલો છે એમ કહેવામાં યોગ્ય જ ગણાય. થાય અને તેથી તે તે વખતના સંઘોને ભવિષ્ય એમ કહીએ તો ખોટું ગણાય નહિં, જ્યારે ભવિષ્યના તીર્થકરોની અપેક્ષાએ નમસ્કાર કરવા ભવિષ્યમાં સંઘ પણે સ્થપનારા મહાપુરૂષો નમસ્કાર લાયક થાય એ તેથી શાસ્ત્રકરો જગો જંગો પર શ્રી કરવાને લાયક થાય છે એ ત્રિલોકનાથ તીર્થકરોની સંઘના મહિમાનેવંદન કરતાં તીર્થકરના નમનીયતાદિ આચરણા ઉપરથી માની શકાય, તો પછી જેઓ ગુણોનું વર્ણન કરે તો તેમાં કોઈ પણ પ્રકારે સમ્યગ્દર્શન જ્ઞાન ચારિત્રને પ્રાપ્ત કરી શક્યા છે, અસત્યતા કે અતિશયોક્તિ થઈ છે એમ સમજવાનું જેઓ તે સમ્યગ્દર્શનાદિની વૃદ્ધિ કરી રહ્યા છે, અને નથી. આ કૃતજ્ઞતાહેતુ ઉપર ધ્યાન દઈને જે જેઓ તેના ફલરૂપ મોક્ષ તરફ જ મીટ માંડી રહ્યા અજવાળું પાડવામાં આવ્યું છે તેના કરતાં છે, તેવાઓ સમુદાયરૂપ શ્રીસંઘ સકલ ભવ્યજીવોને નિર્યુકિતકાર મહારાજે જે બીજો હેતુ પૂરૂયપૂમો પરમ આરાધવા લાયક થાય તેમાં આશ્ચર્ય શું? તો એમ કહીને જણાવેલો છે તે ખરેખર જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રના જે જે પદાર્થો હોય ભવિષ્યના તેમના સ્થાપેલા સંઘ ઉપર દૃષ્ટિ ખેંચે તે તીર્થ કહેવાય. છે, કેમકે એ હેતુદ્ધારાએ નિર્યુક્તિકાર મહારાજા પૂર્વે જણાવેલી હકીક્તથી સમ્યગ્દર્શન જણાવે છે કે જગનો સ્વભાવ પૂજેલાને પુજવાનો જ્ઞાન અને ચારિત્રરૂપી ત્રણ પદાર્થો સંસાર સમુદ્રથી છે તેથી જો તીર્થંકર ભગવાન્ સ્થપાશે એવા પણ તારનારું તીર્થ છેએમ નક્કી કર્યું હવે ગુણરૂપ તીર્થની સાધુ સાધ્વી શ્રાવક શ્રાવિકા રૂપ સંઘને આદરદૃષ્ટિમાં સાથે ગુણિરૂપ માટે સમજવાનું છે કે સમ્યગ્દર્શનાદિ દાખલ કરે તો જગત્ પણ તે સંઘને આદર ગુણરૂપ હોવાથી કોઈ દિવસ પણ ગુણ દ્રવ્ય સિવાય બહુમાનની દૃષ્ટિથી જોવે. એ અપેક્ષાએ પણ હોતો નથી, માટે તે સમ્યગ્દર્શનાદિગુણદ્વારાએ તે ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવાનોએ સાધુ સાધ્વી શ્રાવક સમ્યગ્દર્શનાદિગુણોને ધારણ કરનારા ચતુર્વિધ શ્રાવિકારૂપ ચતુર્વિધ સંઘને નમસ્કાર કરેલો છે. સંઘને તીર્થરૂપે જણાવવામાં આવ્યું છે, તેથી આવા નિર્યુક્તિકાર મહારાજના વચનની અપેક્ષાએ વાસ્તવિક તીર્થ કર્યું છે તે સજ્જનોના ધ્યાનમાં ભવિષ્યમાં જેની સ્થાપના થવાની છે તેવા સંઘને આવ્યા સિવાય રહેશે નહિં. ઉપર જણાવેલ પણ લોકોની દ્રષ્ટિમાં આદર અને બહુમાનની સમ્યગ્દર્શનાદિક ગુણોજ સંસાર સમુદ્રથી તારનારા પાત્રતા બનાવવા માટે નમસ્કાર કરેલો છે એમ છે અને તે તીર્થરૂપ છે,) છતાં પણ જેમ કારણમાં