________________
૭૭
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨-૧૨-૧૯૩૭ સર્વથા દૂર રહેવા માંગે અને તેની વાંચ્છા અંશે પણ આત્મા મોક્ષ મેળવી શકે છે અર્થાત્ પરમેશ્વરે ન કરે તેમાં આશ્ચર્ય શું?
તો સર્વજીવોને માટે મોક્ષના રસ્તા માત્ર બતાવેલા આસ્તિકોનું પરમધ્યેયજ એ કે શરીર છે, છતાં પણ જગતમાં જેમ યોગ્ય રસ્તે વગરના થવું
ચાલવાવાળો મુસાફરજ ઇષ્ટશહેરને પામે, તેમાં જો - આ બધુ કહેવાનો મતલબ એટલી કે
A 2 કે સડક બનાવનારો એ તે સર્વે મુસાફરો માટે જ જન્મ જરા મરણ રોગ શોક આધિ વ્યાધિ અને
સડક બનાવેલી છે, પરંતુ જે મુસાફરો સડકના
માર્ગનો લાભ ન લેતાં ઉન્માર્ગે ચાલે તેઓ ઉપાધિથી રહિત થઈ જે મોક્ષપદ મેળવવું એ સર્વ
ઇષ્ટ સ્થાનને ને મેળવી શકે તેવી રીતે ત્રિલોકનાથ આસ્તિકવાદિઓનું પરમ ધ્યેય છે.આમ છતાં પણ
તીર્થકરભગવાનોએ મોક્ષસ્થાનની પ્રાપ્તિ માટે જે મોક્ષપદના ધ્યેયથી પ્રવર્તવાની દરેક આસ્તિક ઇચ્છા
આશ્રવ એટલે હિંસા જુઠ ચોરી મૈથુન અને પરિગ્રહ કરે છે. મોક્ષ મેળવવા માગે છે, પરંતુ તેઓ
વિગેરેનો રોધ કરવા રૂપ સંવર કરવા સાથે અનેક સંસારના કુટુંબ, કબીલા, ધન, માલ, મીલ્કત, ક્રોધ,
પ્રકારની તપસ્યાથી નિર્જરા કરવારૂપ મોક્ષમાર્ગ માન, માયા, લોભ વિગેરેના પ્રપંચોથી ઘેરાઈ જઈ
બતાવેલો છે તે મોક્ષમાર્ગના આલંબનથી ભવ્યજીવો તે તરફ પ્રવૃત્તિ કરી શકતા નથી.
મોક્ષ મેળવી શકે છે, જગત્માં સડકને બનાવનારો આર્ય કે અનાર્ય બન્નેએ તીર્થોની સ્થાપના એક વખત પ્રતિકૂલ હોય તો પણ સીધી સડકે માની છે.
ચાલનારો મનુષ્ય ઇષ્ઠસ્થાનને જરૂર પામી શકે છે, આ વાત આસ્તિક માત્રના અનુભવથી તો પછી સડકની માફક મોક્ષમાર્ગને બતાવનારા સિદ્ધ છે, આવા કારણોથી દરેક આસ્તિક અને બનાવનારા ભગવાન તીર્થકરોના રસ્તે રસ્તે મતવાળાઓએ તો શું? પરંતુ અનાર્ય તરીકે ગણાતા ચાલનારો મનુષ્ય તો કેમ ઈષ્ટસ્થાનને ન પામે? મતવાળાઓએ પણ તીર્થોની સ્થાપનાઓ જગોજગો પરમેશ્વરના અનુગ્રહમાત્રથી જ મોક્ષ મળી પર કરી છે, આર્ય કે અનાર્ય કોઈ પણ જાત વાળા જાય છે એ માન્યતા કોની ? તીર્થોની માન્યતા વગરના નથી, એ વાત તો
ઉપર જણાવવા પ્રમાણે સામાન્ય રીતે જગજાહેરજ છે, જ્યારે સામાન્યરીતે માત્ર સંસારથી ઉતરવાની અભિલાષા દરેક સર્વવ્યાપક ભગવાનની મહેરબાનીથી મોક્ષ મળે છે આસ્તિકમતવાળાને હોય અને તેથી તેઓ તીર્થની એવું માનનારા અન્યદર્શનકારોને તીર્થભૂમિઓ અને સેવા કરવા માગે એ સ્વાભાવિક છે, છતાં તેની પવિત્રતા માનવાની જરૂર પડે છે તો પછી વાસ્તવિકરીતિએ જૈનદર્શનની અપેક્ષાએજ તીર્થોનું જૈનદર્શન કે જે ઉપાધિઓની નિવૃત્તિકારાએ સાધક તીર્થ પણું હોઈ શકે. કારણ કે અન્યદર્શનકારો