________________
૬૨
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૮-૧૧-૧૯૩૭
કે કકડે કકડે કરીને પણ વાળી તેને ત્રિલોકનાથ ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવાનના શાસન સિવાય તીર્થકર ભગવાનના પ્રાયશ્ચિત્ત અને તપસંબંધી શરીરાદિક પદાર્થોને ભિન તરીકે ઓળખાવનાર વચનો માન્ય કર્યા છે, એટલું જ નહિ, પરંતુ તે યથાર્થ રીતે જીવાદિકના સ્વરૂપને જણાવનાર, વચનોને અમલમાં મૂકવા માટે પોતાના આત્માને કર્મબંધના કારણોને સમજાવનાર, મોક્ષના સાધનભૂત તૈયાર કરેલો છે. આવી રીતે ઉચ્ચકોટિએ પહોંચી સંવર અને નિર્જરાને ઓળખાવનાર, જગભરમાં અમનો તપ કરવાવાળો મહાપુરૂષ ભવાંતરમાં જો કોઈપણ હોય તો તે માત્ર ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ધર્મની પ્રાપ્તિને સુલભ બનાવવા સાથે પર્યુષણ ભગવાનનું શાસન જ છે. જો આ શાસન આ જીવ કૃત્યોમાંના ચોથા કૃત્યને આરાધન કરનારો થાય પામ્યો ન હોય, તો અનાદિકાલની પ્રવૃત્તિવાળો જ છે. આવી રીતે ચાર કૃત્યો શ્રાવકને અંગે પર્યુષણા રહેત. અને તેથી આ જીવ શરીરની મમતા વગરનો માટે જણાવ્યા પછી હવે પાંચમા ચૈત્યપરિપાટી હોત જ નહિં. ઇંદ્રિયોની લાલસામાં લાગેલો જ રહે, નામના કૃત્યને અંગે કંઈ કહીશું.
ઘરબાર, ધનમાલ, કુટુંબકબીલામાં રાચ્યો માણ્યો જ પાંચમું કૃત્ય ચૈિત્ય પરિપાટી |
રહે, આરંભ પરિગ્રહ અને વિષય કષાયથી
ખસવાની સ્વપ્ન પણ બુદ્ધિ થાય નહિ, પરંતુ શ્રી જિનેશ્વર મહારાજના શાસન વગર મળેલી
જીનેશ્વર ભગવાનના શાસનને લીધે જ તે સામગ્રી સાર્થક નથી થતી.
અનર્થકારિણી પ્રવૃત્તિઓમાંથી આ જીવ બચી શક્યો દરેક સુજ્ઞ જૈનમનુષ્ય વિચાર કરવાની જરૂર છે. એટલે એમ કહીએ તો ખોટું નથી કે વરસાદ છે કે આ જીવ અકામનિર્જરાના પ્રતાપે મનુષ્યભવ વગર તે માત્ર ખેતી નિષ્ફળ જ જાય છે, પરંતુ આર્યક્ષેત્ર વિગેરે પામ્યો, છતાં પણ જેમ જગતમાં શ્રીજીનેશ્વરભગવાનનું શાસન ન મળ્યું હોય તો આ ક્ષેત્રની જમીન સારી હોય, બીજ સારું હોય, ખેતી જીવને મળેલી સામગ્રી નિષ્ફળ જાય એટલું જ નહિ, કરનાર મનુષ્ય પણ અત્યન્ત મહેનતું હોય, ઓજાર પરન્તુ મહાદુર્ગતિની પ્રાપ્તિ સાથે સંસારમાં પણ ભરપૂર હોય, અને રક્ષણ વિગેરેના સાધનોની રખડવાવવારૂપી દુષ્ટફલવાળી જ બધી સામગ્રી કોઈ પણ પ્રકારે કમી ના હોય, તો પણ વરસાદ થાત. માટે શ્રી જીનેશ્વર ભગવાનના શાસનના કે બીજા પાણીના સાધન સિવાય એ સર્વ સામગ્રી પ્રભાવે જ આ જીવ દુર્ગતિ જતાં બચી ગયો છે, વ્યર્થ થાય છે. તેવી રીતે આ જીવને આર્યક્ષેત્રાદિકની અને સદ્ગતિનાં સાધનો મેળવી શક્યો છે. આત્મા સામગ્રી મળ્યા છતાં ત્રિલોકનાથ તીર્થંકર ભગવાનના અને પરનો વિભાગ જાણી શક્યો છે. આશ્રવ અને શાસનને ન પામે તો સર્વ વ્યર્થ જાય, કેમકે સંવરની બેંચન કરી શક્યો છે. બંધ અને મોક્ષના