________________
૫૩૯
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૦-૯-૧૯૩૭
અનુક્રમે આર્યક્ષેત્ર, ઉત્તમકુલ અને ઉત્તમજાતિની બંધાયેલા જ છે. યાદ રાખવું કે ક્ષેત્રમાં ખેતી પણ પ્રાપ્તિ પણ દુર્લભ જ જણાવેલી છે એ ઉપરથી કરી હોય, અનાજ પણ વાવ્યું હોય, વરસાદ પણ શ્રાવકના ઉત્તમકુલમાં અને ઉત્તમજાતિમાં જન્મેલો સારો વરસ્યો હોય, છતાં પણ રક્ષણની ખામીને જીવ જન્મથી જ ઉત્તમ ગણાય. શ્રાવકકુલમાં લીધે ક્ષેત્રમાંથી કંઈપણ મેળવી શકાતું નથી. તેવી જન્મેલો કદાચિત્ ધર્મરહિત પણ હોય એની ના રીતે તથાવિધ ભવિતવ્યતાને લીધે અને પૂર્વભવમાં કહી શકાય નહિ, છતાં મગમાં જેમ કોયડું કોક ઉપાર્જન કરેલા તીવ્રતર પુણ્યના સંયોગે શ્રાવકનો કોક વખતે પણ હોય, પણ તેટલા માત્રથી મગને જીવ ઉત્તમકુલ ઉત્તમજાતિમાં આવ્યો, દેવગુરૂધર્મની રાંધવાનુ બંધ કરાતું નથી. તેવી રીતે જૈનકુલમાં જોગવાઈ પામ્યો અને જીનેશ્વર મહારાજે નિરૂપણ જન્મેલા પણ તેવા કદાચિત્ ધર્મના સંસ્કારોથી રહિત કરેલા અવિચ્છિન્ન પ્રભાવશાળી ત્રિકાલાબાધિત હોય, પણ તેટલા માત્રથી સાધર્મિક ભકિત ઓછી શાસનને પણ પામ્યો, છતાં માતાપિતાઓ તે જીવની કરાય જ નહિ. વળી એ પણ ધ્યાનમાં રાખવાનું ઉત્તમતાની રક્ષા ન કરે તો તેમાં માતાપિતા વિગેરેને છે શ્રાવકની ઉંચામાં ઉંચી એજ ભાવના હોય કે દોષ ઓછો છે એમ કહેવાય જ નહિ? આજ વાત આવતા ભવે જૈનધર્મની વાસનાથી રહિત એવું પર જ્યારે ધ્યાન રાખીશું ત્યારે હેજે માલમ પડશે ચક્રવર્તીપણું ન હોય, પરંતુ જૈનધર્મની વાસનાથી કે શ્રાવકોને હંમેશાં ધર્મ સાંભળવાનું કેમ રાખ્યું વાસિત એવો નોકર ચાકર કે ગુલામ એવો પણ છે ? તથા ધર્મ સાંભળનારા શ્રાવકે રાત્રિના વખતે શ્રાવકને ઘેર થાઉં. આ ઉપરથી સમજી શકાશે કે પોતાના કુટુંબને સાંભળેલા ધર્મનું સમજાવવાનું કેમ આજ શ્રાવકકુલમાં કંઈ ભવ્ય આત્માઓ એવા છે રાખેલું છે? તેનું તત્વ માલુમ પડશે. જો કે કેટલાક કે જેઓએ શ્રાવકકુલના જન્મ માટે ચક્રવર્તીની વસ્તુને નહિ સમજનારા મનુષ્યો શ્રાવકોના કુલમાં ઋદ્ધિને પણ જલાંજલી આપી છે. જો કે આવી રીતે જન્મ પામેલા બાળક અને યુવકોની ધર્મહીનદશા શ્રાવકકુલમાં જન્મેલા બાળકો ખરી રીતે તે અત્યંત " દેખીને ધર્મના પ્રવર્તકો ગુરૂમહારાજાઓને દોષ દેવા ઉચ્ચતર સ્થિતિ અને લાયકાતવાળા જ છે. તો પણ તૈયાર થાય છે, પરંતુ તેઓએ સમજવું જોઈએ કે તે શ્રાવક કુલનાં જન્મેલામાં પણ ધાર્મિક સંસ્કારની ધર્મોપદેશકનું કાર્ય ધર્મ સાંભળવાને માટે આવેલાને હીનતા કે શૂન્યતા જોવામાં આવે છે તેનો દોષ તે ધર્મ સંભળાવવાનું છે. માટે ખરી રીતિએ તો તે બચ્ચાને શિર હોય તેમાં ના નહિં, પરંતુ તેમના ધર્મથી હીન થનારા શ્રાવકના માબાપો જ દૂષિત માતાપિતા અને સગાંસંબંધીઓ તે બચ્ચાઓને છે કે જેઓએ બાળપણથી તેઓને ધર્મ સાંભળવામાં ધાર્મિક સંસ્કાર નાંખવા અને વધારવા માટે કે ધર્મ કરવામાં જોડયા ન હોય. શ્રાવકકુલમાં