________________
૪૬૧
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૩-૭-૧૯૩૭ મારનાર નહિ થાય, અને જીવાડનાર થાય એમ પદાર્થોને તે તે વખત ગ્રહણ કરે છે. હવે જો બને ખરું ? કહેવું પડશે કે ચેતનની સ્કાય જેવી પરમેશ્વરને તેમાં કર્તા તરીકે માનીએ તો ઇચ્છા હોય તો પણ તેની દરકાર કર્યા વિના જગતના વિષવિગેરેમાં મારણાદિ સ્વભાવ માનવાનો વખત પુગલો પોત પોતાના સ્વભાવ અને શક્તિ પ્રમાણે જ રહે નહિ; એટલું જ નહિ, પણ મરણ મારણ હરહંમેશ વર્યા જ જાય છે. અટેલે પુગલમાં આદિની ઇચ્છાએ વિષાદિને લેવાનું ન રહે, પરંતુ સામર્થ્ય નથી એમ કોઈપણ પ્રકારે બુદ્ધિમાનોથી કહી
પરમેશ્વરની જ્યારે મરજી હોય ત્યારે તે તે પદાર્થ શકાય જ નહિ.
તે તે કાર્ય કરનારો થાય એમ માનવું પડે, અને આત્માની સાથે કર્મનો સંબંધ અને તેની તેમ માનવાથી ઈશ્વરની મરજી આપણે ન જાણીએ કાળાંતરે થતી અસર
ત્યાં સુધી કોઈપણ સારા કે નરસા બનાવને માટે જેવી રીતે મનુષ્યની શારીરિક પ્રકતિના સારે કે નરસા પદાર્થ ગ્રહણ કરવા તે મૂર્ખતા સિવાય પ્રમાણમાં પુગલોનો પ્રવેશ તેના શરીરમાં થાય છે બીજાં કશું ગણાય જ નહિ કદાચ કહેવામાં આવે અને તે પુગલોનો પરિણામ તે શરીરવાળા જીવને કે ઇશ્વરની મરજી સાકર વિગેરેમાં મીઠાશ વિગેરે વેઠવો જ પડે છે તેવી રીતે આત્માને પણ જે જે રાખવાની જ છે તે સાકરના પદાર્થનો સ્વભાવ જે ક્ષણે જે જે રૂપે પ્રવર્તવાનું થાય તે તે ક્ષણે તે તે મીઠાશનો હતો તેમાં ઇશ્વરે મીઠાશ રાખવાનો રૂપથી અમુક એવા સૂમપુદ્ગલો કે જેને કર્મ વિચાર કર્યો, વિષનો જે મારણ સ્વભાવ હતો તેમાં કહેવામાં આવે છે તે વળગે જ છે અને જગતમાં ઈશ્વરે મારણ સ્વભાવ રાખવાનો વિચાર કર્યો વિગેરે સારાં અગર ખોટાં ગ્રહણ કરાયેલાં પદગલો કલ્પના બાલચાલને પણ પુરી રીતે શોભે તેમ નથી કાળાંતરે પણ આત્માને અસર કરનારાં થાય છે તેવી તેમ કહેવું પડે. રીતે કર્મપુદગલો પણ પોતાની પરિકપકવ દશા થાય ઇશ્વર શિક્ષા દેવા લાયક છે ? ત્યારે આપોઆપ જજુદી જુદી અસર કરનારા થાય છે. પ્રત્યક્ષ દેખી શકીએ છીએ કે શરદી કે ગરમીની
જગતમાં અણસમજુ મનુષ્યની ક્રિયા
શિક્ષાને પાત્ર બનતી જ નથી, તો પછી આ જગતના અસરથી કંઇક પ્રાણીઓના પ્રાણોનો નાશ થાય છે
જીવો ઈશ્વરની અપેક્ષાએ અણસમજુ કરતાં પણ અને કંઇ નવી નવી ઔષધિઓથી અનેક પ્રકારના રોગોની શાન્તિ થતી પણ સ્થાને સ્થાને દેખીએ
વિશેષ, અણસમજા છે તેથી તેની ક્રિયા સજાને પાત્ર છીએ, તો પછી શુભ અને અશુભ પુદ્ગલોનું ગ્રહણ .
કેમ બને? જગતમાં એ નિયમ છે કે અજ્ઞાનમનુષ્ય
કરેલા ગુન્હાની માફી દેવાય છે. તો પછી જે થવું અને તેને આધારે તે ગ્રહણ કરનારને તેના
કે પરમેશ્વરને પરમ દયાળુ તરીકે કહેવામાં આવે છે. ફલોનું ભોગવવું થાય તેમાં આશ્ચર્ય શું ? શું કોઈ દહાડો પરમેશ્વરે સાકરમાં કડવાશ દેખાડી ?
તે પરમેશ્વર આ જગતના અજ્ઞાની જીવોને પાપની
માફી ન કરે તે કોઇપણ પ્રકારે તેમના દયાળુપણાને કરીયાતામાં મીઠાશ દેખાડી? મરચામાં મોળાપણું
છાજતું નથી. જગતમાં ગુન્હાની હદ ધ્યાનમાં દેખાડયું? ધીમાં ગરમી દેખાડી ? વિષમાં જીવનનું
રાખીને શિક્ષાની સ્થિતિ નક્કી કરાય છે, તો પછી સાધનપણું બતાવ્યું? જો આ માંહેલું કંઇપણ બનતું
પરમેશ્વર જેવો જગતનો દયાળુ સંસારી જીવોના નથી અને વિષાદિક પદાર્થોના તેના સ્વભાવ પ્રમાણે નિયમિત કાર્ય થયાં કરે છે અને તેથી જગતના જીવો
ક્ષણિક જીવનમાં થયેલા પાપોનો નરક જેવો ભયંકર પણ જે જે કાર્યની ઈચ્છા હોય છે તે તે કાર્ય કરનારા
બદલો આપે એ શ્રદ્ધાળુની તો કલ્પનામાં એ આવી