________________
૪૨૪ શ્રી સિદ્ધચક્ર
જુન ૧૯૩૭ સ્પષ્ટીકરણ કર્યું છે. જેમ જૈનશાસ્ત્રકાર ભગવાન રાખવાથી હિંસાદિ કરવાનું બંધ થઈ જાય તો ઉમાસ્વાતિવાચકજીએ તત્વાર્થસૂત્રની શરૂઆતમાં જ જગતમાં સબલ વ્યક્તિ દુર્બલ વ્યક્તિને સતાવવાનો “સયન-જ્ઞાન-ચરિત્રાળ મોક્ષમા:” એવું પ્રયત્ન ન કરે, અસત્ય ન બોલતાં સત્ય જ સૂત્ર બનાવીને સાચી શ્રદ્ધા, સાચું જ્ઞાન અને બોલવાવાવાળી હોવાથી પ્રામાણિક બને, કોઈની સદ્વર્તનરૂપ મોક્ષનો રસ્તો બતલાવ્યો છે. આ કોઈપણ વસ્તુ વગર હક્ક લેવાની ઇચ્છા ન કરે, સૂત્રથી નથી તો મોક્ષનું સ્વરૂપ બતલાવ્યું, તેમ નથી શરીરની રક્ષા સારી રીતે કરે, સંગ્રહશીલ ન બનતાં તો મોક્ષની ઉત્કૃષ્ટતા બતલાવી, એટલુંજ નહિં, પણ પ્રાપ્ત થયેલી લક્ષ્મીનો વ્યય દુઃખીજનોના ઉદ્ધાર મોક્ષનું જે પરમધ્યેય તેનું પણ દિગ્દર્શન કર્યું નથી. કરવામાં કરે તથા ક્રોધાદિકવિકારોને આધીન ન
દુનિયામાં આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે બનતાં નિર્વિચાર દશા અથવા દુર્વિચારદશામાં નગરના રસ્તા ઉપર ચાલવાવાળી વ્યક્તિ એ (અવસ્થામાં) ન રહે. આવો ધર્મ શાસ્ત્રકારોનો નગરના સાચા સ્વરૂપથી અજ્ઞાત હો. અથવા અભિપ્રાય છે. તથા એનાથી આ ભવ સંબંધી (અવળી) ઉલટી રીતે જાણતી હોય, તો પણ તે કોઇપણ આપત્તિને તે ન પામે, એટલુંજ નહિં, પણ સાચાનગરને પામે છે જ.
પોતાનું કુટુમ્બ અને આખી દુનિયાને પણ તે તેવીજ રીતે મોક્ષનો જે રસ્તો છે. તે ઉપર
હિંસાદિને નહિ કરવાવાળી વ્યક્તિ, આવી રીતે ચાલવાવાળી વ્યક્તિ મોક્ષને સર્વરીતિએ જાણે
ઉત્કૃષ્ટ સુખરૂપ કરી શકે આ લક્ષ્યાર્થથી અથવા ન પણ જાણે, તો પણ તે નિશ્ચ મોક્ષને પામે
શાસ્ત્રકારોએ સ્વર્ગ મોક્ષના કારણના નામથી ધર્મ છે. આ વાતને અહિં પ્રસ્તુત લેખમાં લક્ષ્ય રાખી
બતલાવ્યો છે. આવું આ બંધુ કથન જે વ્યક્તિ મોક્ષના સ્વરૂપમાં જે મતમતાંતરો છે તે સંબંધી
પુનર્જન્મ અથવા બીજા ભવને માનવાવાળો હોય
3 જરાપણ વિવેચન કરવામાં નહિ આવે.
તેના જ મુખમાં શોભા આપી શકે, પરંતુ જે વ્યક્તિ
પોતાને હિન્દુ જાતિમાં દાખલ કરવાની ઇચ્છા શું સ્વર્ગ અને મોક્ષ ધર્મનું લક્ષ્યાર્થ નથી?
રાખતો હોય તે તો સ્વર્ગ મોક્ષને વાચ્યાર્થ અને કેટલાક સાક્ષરગણો, આસ્તિકશાસ્ત્રોમાં
લક્ષ્યાર્થ એમ બન્ને રીતિએ માનવામાં અચકાશે ધર્મના ફલરૂપે કહેલા એવા સ્વર્ગ તથા મોક્ષને ફક્ત
નહિ. હિન્દુજાતિની માન્યતા એવી છે કે આત્માને વાચ્યાર્થમાં લઈ જાય છે, અને સંસાર સંબંધી આ
એક ભવથી બીજે ભવ, બીજે ભવથી ત્રીજે ભવ, ભવના સુખોની સિદ્ધિને જ ધર્મના લક્ષ્યાર્થમાં લે છે. અર્થાત્ હિંસા, અસત્ય, ચોરી, સ્ત્રીગમન,
એવી રીતે ઘુમવાવાળો માને જ “હિન્દ” ધાતુ પરિગ્રહ, ગુસ્સો (ક્રોધ), અભિમાન, પ્રપંચ અને
ધુમવાના અર્થમાં છે અને ધુમવાવાળો આ આત્મા લોભને છોડવાથી શાસ્ત્રકારોએ જે સ્વર્ગ અને હોવાથી શાસ્ત્રકારોએ આત્માને હિન્દુ માન્યો છે અને મોક્ષની પ્રાપ્તિ બતાવી છે. તે ફક્ત વાચ્યાર્થ એટલે આવી રીતે હિન્દુ આત્માને માનવાવાળાઓને જ શબ્દોનાજ અર્થ છે. એમ માને છે. એટલે છેવટે હિન્દુ ગણવામાં આવ્યા છે. ધ્યાન રાખવાની જરૂર નથી કોઈ સ્વર્ગ જેવી વસ્તુ કે નથી કોઈ મોક્ષ જેવી છે કે જે પત્થના નાયકે એકજ પુર્નજન્મ માનીને વતું, પરંતુ સ્વર્ગ અને મોક્ષ શબ્દ આગળ વારંવાર પુનર્જન્મરૂપ ભવાન્તર નથી માન્યો તે