________________
૩૮૭
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૮-૬-૧૯૩૭ ધાર્મિક ક્રિયાઓ કરતો હોય તો સજ્જને કદાપિ જ પામે છે, અને તેનો એ આનંદ એવો અપૂર્વ પણ તેની પાસેથી તે ધર્મકૃત્યો છોડાવી ન દેતાં તેને હોય છે કે તેવો આનંદ કોઈ મિથ્યાદૃષ્ટિ આત્મા એ કૃત્યોનું મહત્ત્વ સમજાવવું જોઈએ અને કદાચ સંવર નિર્જરાની ક્રિયા કરે અને તે ક્રિયા કરવાથી ક્રિયાશિથિલ આત્મા એ મહત્ત્વ સમજાવેલું પણ ન એ મિથ્યાષ્ટિને જેટલો આનંદ થાય તેની સમાન સમજી શકે તો એ સમજ્યા વિના પણ એને એ કદાપિ પણ થઈ શકતો નથી. ક્રિયા કરવા દેવી જોઈએ.
સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા સાધુમહારાજાઓને બાળકની પાસે સોનાનો દાગીનો ફેંકાવી દેખીને જે આનંદ પામે છે તેવો આનંદ દેનારો જેમ લુચ્ચો છે તે જ પ્રમાણે અજ્ઞાન મિથ્યાષ્ટિઓને સાધુઓને જોવાથી થવા પામતો ક્રિયાવાળાઓને ક્રિયા છોડી દેવાનો બોધ આપનારા નથી. મિથ્યાષ્ટિ અને સમ્યગ્દષ્ટિઓના આનંદમાં પણ લુચ્ચા અને પાંખડી જ છે!આ બધા ઉદાહરણો એવો જે ફેર પડે છે તેનું કારણ તપાસશો તો માલમ ' અને ચર્ચા ઉપરથી એજ વસ્તુ સાબીત થાય છે કે પડશે કે એ પ્રતાપ કિંમત સમજવાનો જ છે. ધર્મની અજ્ઞાનીની દ્રવ્યક્રિયાઓ પણ કોઈ રીતિએ ત્યાગ
કિંમત સમજવી એટલાજ માત્રથી આપણી ફરજ
અને શા કરવાને યોગ્ય તો છે જ નહિ. એક ચીજ તમે તેનું
પુરી થવા પામતી નથી. આપણે અમૃતની કિંમત મૂલ્ય જાણનારાને આપો અને તેનું મૂલ્ય નહિ
સમજીએ છીએ એટલે અમૃતનો તરત જ ઉપયોગ જાણતો હોય તેવાને આપો તો તેથી બંનેના આનંદમાં
કરીએ છીએ, તે જ પ્રમાણે જો આપણે ધર્મની કિંમત જરૂર ફેરફાર થશે. વસ્તુનું મૂલ્ય જાણનારાને વસ્તુ
સમજ્યા હોઈએ તો આપણી પણ ફરજ છે કે એ આપશો તો તેથી તેને અપાર આનંદ થશે, પરંતુ
સમજણનો આપણે સદુપયોગ કરવો જોઈએ, જો વસ્તુનું મૂલ્ય ન જાણનારાને તમે તે જ વસ્તુ આપશો
તમો ધર્મ સમજ્યા છો તો સૌથી પહેલી તો તમારે તેથી તેને આનંદ થવાનો નથી ? લાખ રૂપીયાનો
એ વાત વિચારવાની છે કે તમોએ એ ધર્મ કેટલો હીરાનો હાર ઝવેરીને આપશો તો તેની ખુશીનો
આદર્યો છે અને હજી કેટલો આદરવો બાકી રહ્યો પાર નહિ રહે, પરંતુ એજ હાર તમે ભરવાડને
છે. આ વસ્તુનો જો તમે ગંભીરતાથી વિચાર કરો આપશો તો તેથી માત્ર તે રાજી થશે એટલું જ; એથી વધારે આનંદ તેને થવાનો નથી. એજ રીતે
તો જ તમે ધર્મની કિંમત સમજ્યા તે પ્રમાણ છે. જે આત્મા વસ્તુનું મૂલ્ય સમજ્યા વિના ક્રિયા કરે અહીં બીજું એક ઉદાહરણ લો. એક છોકરો છે તેને જેટલો આનંદ થાય છે તેના કરતાં લાખો છે તે એક ધોરણમાં ભણતો હતો. ભણી રહ્યા પછી ગણો આનંદ સમ્યકત્વવાળાને અને સંવર નિર્જરાને તે પાસ થયો અને પાસ થઈને ઉપલા ધોરણમાં સમજ્યો હોય તેવાને થાય છે. જ્યાં સુધી ગયો. આ ધોરણમાં આ છોકરો દાખલ થાય છે સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ થઈ નથી અને નિર્જરા સંવરને તેજ દિવસે તેને તેના વર્ગશિક્ષક બસો દાખલા સમજ્યો નથી ત્યાં સુધી તેની ક્રિયા કરતા છતાં ગણવાના આપે છે. આ બાળક વિદ્યાર્થી ઘરે આવીને એ ક્રિયા કરનારાને સાચો આનંદ થવા પામતો જ દાખલા કરવા બેસે છે અને પહેલો જ દાખલો ગણે નથી. જે સમજુ છે અર્થાત્ જે ધર્મના તત્ત્વોને છે. આ વખતે એ છોકરાએ તેની કુલ મહેનતનો સમજ્યો છે તેવો આત્મા પોતાને સમ્યકત્વ ન મળેલું માત્ર '. જેટલોજ ભાગ કર્યો છે અને હજી તો હોય તે છતાં બીજાને ક્રિયા કરતાં દેખીને આનંદ બસોગણી મહેનત બાકી છે આ સંયોગોમાં તમે