________________
૫૪
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૦-૧૧-૧૯૩૫ કહીએ તો ચાલે એવો ચોથો નિયમ એવો ર્યો કે તહેવારો કે વિવાહ વિગેરે વિરાઓ પોતાને ઘરે હોય, મારે નિમિત્તે કોઈએ કાંઈપણ રસોઈ કરવી નહિ, અને જો તે વખતે તેઓ ઉપવાસ વિગેરે કરી લે અર્થાત્ જે આધાકમ કે ઔદેશિક આહારપાણી છે અને તે ફક્ત દીક્ષાની ઉમેદવારીનેજ અંગે એમ છોડવાં, અન્ય તિથિઓએ સાધુને છોડવાં જાહેર કરે છે, તો તે દીક્ષાર્થી ભાઈ કે બાઈનું વર્તન અસંભવિત છે અને જૈનશાસન કે જે નવકોટિથી સ્નેહની સાંકળમાંજ સપડાએલા કુટુંબીઓને ઘણુંજ શુદ્ધ એવા આહારને લેવા ફરમાવે છે, તેવા અસહ્ય થઈ પડે છે, અને પરિણામે તે દીક્ષાર્થીને જૈનશાસનને માનનારા અને ગામે ગામ વિચરનારા જોઈતી બધી સગવડો તે સ્નેહાધીન કુટુંબીઓને કરી એવા શ્રમણ નિગ્રંથોથી નિરપવાદ તરીકે પાલી દેવીજ પડે છે. આ વસ્તુને ખ્યાલમાં રાખીએ તો શકાતો નથી, તેવો નિયમ શ્રમણ ભગવાન્ મહાવીર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર મહારાજની ઉપર મહારાજા રાજકટુંબમાં અને રાજપર્ષદમાં વસતા જણાવેલી ચારે પ્રતિજ્ઞાઓ સ્નેહાધીન કુટુંબીઓના છતાં વર્ષો સુધી પાળે એ કેટલું બધું આકરું ગણાય? નેહને કેવી સળગાવી દેનારી થાય તે સહેજ સમજી પરમાર્થ દૃષ્ટિથી વિચાર કરીએ તો શ્રમણ ભગવાન શકાય તેમ છે. અને સાથે એ પણ આપણે સમજી મહાવીર મહારાજે એવા નિયમો કર્યા કે જે નિયમો
શકીએ તેમ છે કે આવી રીતે દુષ્કર પ્રતિજ્ઞા કરીને સાથેનું વર્તન દેખીને કુટુંબીઓને તેમની ઉપરનો
ગૃહસ્થાવાસમાં રહેવાવાળા ભગવાન્ મહાવીર મોહ ગળી જાય એટલું જ નહિ, પણ તે કુટુંબીજ
મહારાજની પ્રવ્રજ્યાની પરિણતિની કોટિ કેટલી બધી શ્રમણ ભગવાન્ મહાવીર મહારાજને દીક્ષા લેવાની
પરાકાષ્ઠાએ પહોંચેલી હોવી જોઈએ એવી તીવ્ર પ્રેરણા કરે.
પ્રવ્રજ્યાની પરિણતિ છતાં મહારાજા નંદિવર્ધનના સ્નેહાધીનોનો બળાત્કાર
આગ્રહથી અને કુટુંબની કાકલુદીથી જે શ્રમણ સામાન્ય રીતિએ દુનિયામાં પણ બને છે કે ભગવાન્ મહાવીર મહારાજે ગૃહસ્થાવસ્થામાં બે વર્ષ કોઈ પણ બાઈ કે ભાઈ જો કેટલી જગો પર રહેવું કબુલ કર્યું તે કેવળ મહારાજા નંદિવર્ધન અને મહાધીન કુટુંબીઓ દીક્ષાર્થીઓ ઉપર બળાત્કાર કરે કુટુંબના દ્રવ્ય ઉપકારને માટે જ ક્યું એમ કહેવામાં છે, જો તે દીક્ષાર્થીએ સામાયિક કરવા માંડ્યું હોય, કોઈ પણ પ્રકારે અતિશયોક્તિ નથી. તો તેની સ્થાપના ઉઠાવી લે, તેનો ચરવળો મુહપત્તિ સંવચ્છરદાનની ભૂમિકા ખેંચી લે. પુસ્તક ફાડી તોડી નાખે, કરેલી તપસ્યાનો ભંગ કરાવવાને માટે તેનું ઉકાળ્યું પાણી ઢોળી નાખે,
આવી રીતે પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક ગૃહસ્થાવસ્થામાં તે જ ઠામમાં કાચું પાણી ભરી દે, બળાત્કારે તેના
રહેતાં શ્રમણ ભગવાન્ મહાવીર મહારાજને બાર મોઢામાં ચોકખી રીતે કાચા પાણી રેડ, રાત્રિની વખતે મહિના જેટલો લાંબો ટાઈમ પસાર થઈ ગયો અને પણ તેને પરાણે ખવડાવવા પીવડાવવા માગે, આવા દીક્ષા ગ્રહણ કરવાની મુદતમાં ફક્ત બાર મહિના ધર્મને ભ્રષ્ટ કરવામાં ભઠિયારા જેવા બનેલા રહ્યા, તે વખત ક્યા દેવતા કેમ આવ્યા, શું કહ્યું, કુટુંબીઓ ન હોય અને કંઈક સત્વ ધરાવનાર અને તેથી ભગવાને શું કર્યું એ વિગેરે હકીકત આપણે દીક્ષાર્થીઓને રજા લેવાના રસ્તા કઈક અંશે જો તે આગળ વિચારીશું અને તે આખું કર્તવ્ય પરોપકારને દીક્ષાર્થી બાઈ કે ભાઈ સ્વાધીનતા ભોગવતા હોય માટેજ કેમ કર્યું છે તે પણ જોઈશું. અને જ્યારે જયારે કુટુંબમાં દીવાળી, દેવદીવાળી વિગેરે ખાનપાનની સગવડના નામે પ્રસિદ્ધ થએલા (અનુસંધાન માટે જુઓ પેજ-૭૩)