________________
૫૫૫
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૫-૧૦-૧૯૩૬
આત્માના ગુણો એ નિધાન છે અને એ ગુણો તપસ્યા જો આઠ સમ્યગ્દષ્ટિ જીવોમાં વહેંચી દીધી ઉપર એ નિધાન ઉપર કચરો પડ્યો, છે એ વાત હોય તો તે આઠે જીવો મોક્ષે જાય ! આઠ જીવો તમને માલમ પડવી જ જોઈએ. જો એ વાત તમોને જે તપસ્યાથી-જે પ્રયત્નથી મોક્ષે જાય એવું હતું તે માલમ પડે તો જ તમો એ કચરો ખસેડવાનો અને તપસ્યા તામલિએ એકલાએ જ કરી હતી. એ નિધાન શોધવાનો પ્રયત્ન કરો ? જે એ વાત જ તપસ્યા તે કાંઈ નાની સુની ન હતી. તેની તપસ્યા તમોને માલમ ન હોય તો તમે એવો પ્રયત્ન પણ જ એવી હતી કે હંમેશા છઠની જ તપસ્યા જ કરવી. કેવી રીતે કરી શકવાના હતા ? કચરો છે તો કચરો આપણે વરસીતપની તપસ્યા કરીએ છીએ તેટલામાં ખસેડો એ વસ્તુ સહજ છે, પરંતુ કચરો ખસેડવાન કેટલા અકળાઈ ઉઠીએ છીએ ! આટલું તપ પણ માટે તો તે જ તૈયાર થાય છે કે જેન કચરા છે આજે આપણને આકરું પડે છે તો તામલિથી એ એ વાતની માહિતી થાય છે અને કચરા નીચ રન તપ કેવી રીતે થયું હશે તેનો ખ્યાલ કરજો. છુપાયેલું છે એ વાત જાણવામાં આવે છે. તમારા બારણામાં તમારી વીંટી પડી હોય અને તેની ઉપર વળી એ તપ વરસ દિવસનું કે મહિના બે ધૂળના થરના થર ચઢી ગયા હોય. તો પણ તમે મહિનાનું પણ ન હતું, પરંતુ સાઠ હજાર વરસ સુધી એ ઢગલા ઉલેચવા મંડી જતા નથી ! પરંત તમોને તેની એવીને એવી ઉગ્ર તપસ્યા ચાલુ રહી હતી. માલમ પડે કે એ ઢગલામાં જ વીંટી છે તે પછી પર્યુષણા મહાપર્વ આવે છે ત્યારે આપણે ઉલ્લાસથી તમે વગર કહે પણ વીંટી શોધવા મંડી જ જવાના! એ તપ આચરીએ છીએ પરંતુ તે તપની કઠિનતા એ જ રીતે તમે આત્માના ગુણો ત્યારે જ ધારણ જોઈને બીજાને તે તપ રોવડાવનારું થાય છે ! તો કરી શકો અથવા ધારણ કર્યા હોય તેને સ્થિર કરી હવે વિચાર કરો કે તાપસતામલિએ સાઠ હજાર વર્ષ શકો કે જ્યારે તમારી એવી ખાત્રી થાય કે આત્મા સુધીનું તપ કેવી રીતે કર્યું હશે ? તપસ્યા કરેલો જ્ઞાનાદિ ગુણોવાળો છે અને કર્મમલ અથવા કર્મરૂપી જીવ તપેલા લોખંડના ગોળા જેવો હોય છે. લોખંડનો કચરો તેના ઉપર ચઢી ગયેલો છે.
ગોળો જે વખતે અગ્નિથી તપે છે ત્યારે તે જાણે તામલિતાપસની ઘોર તપશ્ચર્યા
પ્રત્યક્ષ કાળસ્વરૂપ બની જાય છે અને પાણીને માટે જો તમે આત્માનું સર્વજ્ઞપણું, તેનું સર્વદર્શિપણે. તલપી રહે છે. પાણીનું ટીપું મળે તો તેને ચુસી લે તેની જ્ઞાનસ્વરૂપતા વગેરેનો નિશ્ચયજ ન ર્યો હોય છે. હવા મળે તો તેને ચુસી લે છે. ઉપર કાંઈ જીવડું. તો તમારી કેવળજ્ઞાનને લાયકની કરેલી મહેનત પણ પડે તો તેને પણ સ્વાહા કરી જાય છે ! એ જ પ્રમાણે નકામી જ જવાની ! તમે કહેશો કે શું કેવળજ્ઞાનને તપસ્વી જીવો તપસ્યા કરે છે પરંતુ પારણાને દિવસે લાયકની તપસ્યા કરી તેટલો પ્રયત્ન સેવ્યો હોય તો એ તપસ્વી જીવોની સ્થિતિ અગ્નિથી તપેલા પણ તે નષ્ટ થાય અથવા નકામો જાય ? જવાબ લોખંડના ભયંકર ગોળાના જેવી જ હોય છે. એક જ મળવાનો કે “હા !” તામલિતાપસના હવે તામલિતાપસનો વિચાર કરો. દૃષ્ટાંતનો અહીં વિચારો કરો. તામલિ તાપસે જે તામલિતાપસની તપસ્યા આટલી જબરદસ્ત અને તપસ્યા કરી હતી તે કાંઈ નાની સુની ન હતી, એ ભવ્ય હતી પરંતુ તે છતાં તામલિ મોક્ષને પામી શક્યો પ્રયત્ન-એ મહેનત તો એટલી ભવ્ય હતી કે એ નથી. આવી ઉગ્ર તપસ્યા છતાં મોક્ષ ન મળ્યો એનું