________________
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
૫૦૮
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૭-૮-૧૯૩૬ વધું સમજવા માટે એક સ્પષ્ટ ઉદાહરણ તો લાભ મળે અને ક્રિયા પલટે પણ પરિણામ લઈએ. ધારો કે એક વ્યક્તિ ઉપાશ્રયે જવા માટે ન પલટે તો તેથી પણ લાભની પ્રાપ્તિ થાય, છે. અને ત્યાં જઈ સામાયિક કરવા માટે ઘરેથી નીકળે હવે ક્રિયા બરાબર રહે, ક્રિયામાં પલટો ન થાય પરંતુ છે. આ માણસના પરિણામ અને ક્રિયાએ બંને પરિણામ પલટી જાય તો શું સ્થિતિ આવે તે સામાયિકના છે એમાં તો સંશયજ નથી, પરંતુ વિચારીએ. માર્ગમાં જતાં પ્રમાદથી તેના પગ નીચે કોઈ જીવ શુભ ક્રિયા અને અશુભ પરિણામ આવે છે અને તે મરી જાય છે ! અહીં આરંભમાં
બીજું એક ઉદાહરણ લો. એક માણસ ક્રિયા અને પરિણામ (ભાવ) એ બંને સામાયિકનાજ
સામાયિક કરવા આવે છે, પરંતુ તેને એવો વિચાર હતા, પરંતુ એવામાં પગ નીચે આકસ્મિક એક જીવ
થાય કે સામાયિક કરવા આવ્યો છું, પરંતુ આવે છે અને તે માર્યો જાય છે. જીવ પગ નીચે
શાકભાજીને મોડું થશે તો ? અહીં ક્રિયા સામાયિકની મરી જાય છે. એ ક્રિયા સામાયિકથી ઉલટીજ થાય
છે પરંતુ પરિણામ શાકભાજીના છે. આ સ્થાન ઉપર છે ! ક્રિયા જોકે ઉલટી થાય છે, પરંતુ પેલી વ્યક્તિના
વિચાર કરજો કે ક્રિયા કર્મને અંગે જરૂરી થશે કે પરિણામ- તેનો ભાવ તો સામાયિકનોજ છે ! તો
પરિણામ કર્મને અંગે જરૂરી થશે ? અહીં તમારે આ પ્રસંગે સામાયિકની ભાવનાનો લાભ થાય તે
એજ ઉત્તર આપવો પડશે કે પરિણામ થાય છે તેજ વધારે છે કે પેલો જીવ અકસ્માત પગ નીચે આવીને
- ક્રિયાને અંગે જરૂરી છે. જ્યાં ક્રિયા અને પરિણામ મરી ગયો, તેની વિરાધના થઈ અને તેથી જે
સાથે શરૂ થાય છે અને પછી સંયોગવશાત ક્રિયા ગેરલાભ થાય તે વધારે છે ?
પલટી જાય છે તોપણ કર્મને અંગે તો પરિણામો જો તમે એમ કહેશો કે ક્રિયાએ પરિણામ જ જરૂરી ગણાય છે. આ વસ્તુ વધારે સ્પષ્ટ રીતે કરતાં વધારે છે અને તે દૃષ્ટિએ સામાયિકના પુણ્ય સમજવા માટે શ્રી પાર્શ્વનાથજી અને કમઠનો પ્રસંગ કરતાં કીડી મરી ગયાનું પાપજ વધારે છે તો એનો જોવો જરૂરી છે. અર્થ તો એજ થવાનો કે તમારે સામાયિક માટે
શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન અને કમઠ ઉપાશ્રયે પણ જવુંજ નહિ, અને તેજ ન્યાયે સાધુ મહારાજાઓની પધરામણી થાય તો તેઓના
કમઠ એક મોટો મિથ્યાષ્ટિ તપસ્વી હતો, સામૈયામાં, સંઘ પધારતો હોય તો તેના સકારાર્થે તેના મિથ્યાતપની જગતમાં ભારે નામના થઈ હતી ધાર્મિક વરઘોડામાં અને જિનબિંબપજા માટે દહેરે અને તેપની સત્યાસત્યતા નહિ જાણનારા પામર પણ જવું જ નહિ, કારણકે એ પ્રત્યેક સમયે પગ માણસો કમઠ ઉગ્રતપ તપી રહ્યો હતો તે જોઈને નીચે કાચું પાણી, જીવતી વનસ્પતિ, જીવો વિગેરે
- 53 તેને એક મોટો તાપસ માનવા લાગ્યા હતા. એ કમઠ આવે છે અને તેમની વિરાધનાજ થાય છે !! ક્રિયાનું
જ એક સમયે કાશીએ ગયો અને ત્યાં જઈને પણ તેણે કથંચિત પલટવું થાય છે તેટલામાં જો બંધ માનીએ. પોતાની ચારે બાજુએ પ્રચંડ પંચાગિન ધૂણી ધખાવી. તો ઉપર પ્રમાણેની સ્થિતિ થવા પામે છે. ક્રિયા એની જબરી તપસ્યા આરંભી કમઠની આ ઉગ્ર તપસ્યા એ શુભ પ્રકારની રહે અને પરિણામો શુભ રહે તો
2 . સાંભળીને સઘળા લોકો તેના તપથી મુગ્ધ બની ગયા
અને તેને જોવા માટે આવવા લાગ્યા. પાર્શ્વકુમાર