________________
૩૯૭
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા.પ-૬-૧૯૩૬
દ્વારકતી અમોધદેશના
આગમદાર
(દેશનાકાર
22
(ભગવતી*
એ.
જિક,
જિm
દવે |
感器婆婆發梦婆婆梦签簽證簽發發發發学變變聲器
'
:
: '
:
'
-: જેનદર્શનરૂપી દુર્બન :
(ગતાંકથી ચાલુ) શું આત્મા નિર્ગુણ છે ?
અવકાશજ રહેવા પામતો નથી. બીજી બાજુએ ઈન્દ્રિઓ અને પદાર્થોના બૌદ્ધોની બુદ્ધિની બાલીશતા સંયોગો દ્વારાએજ કે જ્ઞાન થાય છે, તેનેજ એ માત્ર ન્યાયવાદીઓ, વૈશૈષિકો, સાંખ્યવાદીઓની જ્ઞાન માનીએ; તો આત્માના સ્વરૂપદ્વારાએ જે જ્ઞાન આ વિષયમાં શું માન્યતા છે એ આપણે જોઈ ગયા થાય છે, તે જ્ઞાનને માનવાને અવકાશજ રહેતો નથી. અને તેમની માન્યતાનું પોકળપણું પણ આપણે જોઈ પ્રત્યક્ષ ઈદ્રિયોને પદાર્થનો સ્પર્શ થાય અને તેથીજ લીધું. હવે મીમાંસકો આ વિષયપરત્વે શું કહે છે જે જાગૃત્તિ થાય તેજ એકલું જ્ઞાન હોય અને બીજાને તે જરા જોઈ લઈએ બિચારા મીમાંસકો તો પોતાને જ્ઞાન માનવાની ના પાડવામાં આવતી હોય તો મોઢેજ એકરાર કરે છે કે તેવો ન વિદ્યતે શોપ આત્માના સ્વભાવ દ્વારા સેંકડો વસ્તુઓનું જ્ઞાન થાય સર્વજ્ઞાવિશેષો અર્થાત સર્વજ્ઞ માનો છો તેવો છે એ સઘળા જ્ઞાનને આપણે ફેંકી દેવું પડે છે ! કોઈ દેવજ જગતમાં નથી, એટલે કોઈના પણ એ રીતે ચાયવાદીઓનો વાદ નકામો થઈ પડે છે. અભિપ્રાયને આત્મામાં કેવળજ્ઞાન છે એ વસ્તુજ હવે સાંખ્યદર્શનના વિચારો કેવા છે તે તપાસી રહેતી નથી. બૌદ્ધો તો વલી આ વિષયમાં બધા કરતાં જોઈએ. સાંખ્યદર્શનકારનો મત જોઈએ તો તેઓ કાંઈ જુદીજ વાંસળી વગાડે છે. તેમનો સિદ્ધાંત “વર આત્માને નિર્ગુણ માને છે. આત્માને તેઓ કર્તાએ મર્યો કે જાન બળી ગઈ” તેના જેવો છે. બૌદ્ધો કહે નથી માનતા અને ગુણવાળોએ નથી માનતા. છે કે વસ્તુનો સર્વથા અભાવ થવો તેનું નામ મોક્ષ આત્માને તેઓ નિર્ગુણ માને છે એટલે આત્મામાં છે. હવે વિચાર કરવાની વાત છે કે વસ્તુનો અભાવ કેવળજ્ઞાન રહેલું છે એ કહેવાનો પણ તેમને એનેજ જો મોક્ષ માની લઈએ તો તો એમજ માનવું
