Page Text
________________
૩૯૦
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૫-૬-૧૯૩૬ ભગવાનશ્રી ઋષભદેવજી સૃષ્ટિકારકપણામાં બીજો ભેદ જાતિનો ભેદ કરનાર નથી, તેથી એમ અદ્વિતીય રૂપે છે તે હવે જોવાનું છે. અને તેથીજ સામાન્ય રીતે સર્વદર્શનવાળા અને મતવાળાને કહેવું આપણે મનુષ્યની જાતિઓ કેટલી કઈ કઈ ક્યારથી પડે છે કે મનુષ્યમાં જે જે જાતિભેદો છે તે પાછલથી અને કેમ કેમ થઈ ? એ વગેરેનો વિચાર કરવો થયેલા છે. સ્વાભાવિકરીતે મનુષ્યજાતિમાં તેવો કોઈ આવશ્યક ગણ્યો છે, તે વિચાર હવે કરીએ.
* ભેદ અસલથી નથી. આવી રીતે સર્વદર્શન અને
મતવાળાઓની મનુષ્યજાતિના સંબંધમાં અસલથી ભિન્ન આકૃતિથી જાતિભેદ એ સિદ્ધાંત અને ભેદનો અભાવ હતો એવી માન્યતા છતાં કોઈપણ એનો અપવાદ
દર્શનવાળો કે મતવાળો મનુષ્યજાતિમાં જાતિભેદ સામાન્યરીતે જગના વ્યવહારમાં પૃથ્વી છેજ નહિં એમ માનવાવાળો તો નથી. અર્થાત્ પાણી આદિ વસ્તુઓ જુદા જુદા આકાર કે ગુણવાળી સર્વદર્શન અને સર્વે મતવાળાઓ મનુષ્યોમાં હોવાથી તેની જુદી જુદી જાતિ ગણાય છે. જો કે જાતિભેદ છે એમ માનવાવાળા છે. એ જાતિભેદ નૈયાયિક આદિના હિસાબે અન્ય વસ્તુઓની માનવાવાળામાં કેટલાકો જન્મસ્થાનના ભેદથી આકૃતિઓથી જુદી આકૃતિ કે રૂપવાળી વસ્તુ હોય જાતિભેદ માનનારા છે. ત્યારે કેટલાકો કર્મભેદના તો પણ તેના ઘણાં સ્થાનો હોય તોજ તે જદા જુદા પ્રભાવે જાતિભેદ માનનારા છે. હવે ભગવાન સ્થાનમાં રહેલી આકતિને કે જદારૂપને જાતિ કહી શ્રીઋષભદેવજીએ કઈ કઈ જાતનો જાતિભેદ કર્યો શકાય એમ માને છે. પણ એક અને નિર્વચવ એવા અને કેમ કર્યો તે જોઈએ. પરમેશ્વર આદિમાં પરમેશ્વરપણું આદિ જો ન માને જન્મથી જાતિ કે કર્મચી જાતિ તો અનીશ્વર આદિની સ્થિતિમાં આવી જાય માટે ઉપર જોઈ ગયા તે પ્રમાણે જેમ ઈતર તે તૈયાયિક વગેરેને આખા પદાર્થમાં રહેવાવાળો એક
' પદાર્થોમાં આકૃતિભેદે જાતિભેદ છે, તેવી રીતે ધર્મ તો વિશિષ્ટ તરીકે માનવોજ પડે છે. એટલે
મનુષ્યજાતિના વિષયમાં આકૃતિભેદે જાતિભેદ નથી વસ્તુતાએ આકૃતિ અને ગુણઆદિ ભેદથી જાતિની
થયો, એ વાત સિદ્ધ થઈ છે. છતાં મનુષ્યોમાં ભિન્નતા પ્રત્યક્ષ ગણાય. પણ આ મનુષ્યજાતિને અંગે
જાતિભેદ થયો છે. એ વાત વગર વિવાદથી જ આકૃતિની ભિન્નતાથી ઘડો, ગાગર, ગોળો આદિની
- હકીકત છે. પણ તે જાતિભેદ જન્મથી કે કર્મથી માફક જુદી જુદી જાતિ થઈ શકે એમ નથી. જો
જા અથવા બન્નેથી માનીયે? પણ એ વાત તો નક્કી કે કેટલાક મનુષ્યમાં શરીરના રંગના ભેદ અને થયેલી છે કે જાતિભેદની જે સ્થિતિ મનુષ્યોમાં દાખલ દેશદેશના ભેદે જાતિ માને છે, અને મનાવવા તૈયાર થઈ છે તે અસલથી તો હતી જ નહિં. અર્થાત્ સૃષ્ટિને થાય છે, પણ આકૃતિના ભેદ સિવાય તેવા ભેદથી
જગત્ તરીકે માની તેનો કર્તા કોઈક પરમેશ્વર છે. જો જાતિનો ભેદ માનવામાં આવે તો, પૃથ્વી આદિ :
એમ માનનાર ઈશ્વરકર્તૃકતાવાદી અથવા જેઓ ફલઆદિ અને ઘટપટઆદિ જાતિનો કંઈ નિયમજ
* મનુષ્યની ઉત્પતિ કોઈપણ કાલે મનુષ્ય સિવાય ન રહે, એટલુંજ નહિ. પણ ખુદ મનુષ્યોમાં પણ
" બીજો કોઈ તેવા પદાર્થથી કે કોઈપણ યોનિસ્થાન બાલ યુવાન, વૃદ્ધ, ઠીંગણો, ઉંચો, હોલો સાંકડો
૫ સિવાયના મુખભુજા આદિ સ્થાનથી થતી નથી અને ઈત્યાદિ બધા ભેદો હોઈને જાતિનો પાર ન રહે.
: થઈ પણ નથી એવું માનનાર સનાતનવાદીયો એ અર્થાત્ આ બધા કથનનું તત્ત્વ એ છે કે મનુષ્યમાં
મા બેમાંથી કોઈપણ હોય, પણ કૃત્રિમવાદિયોને પોતાની કોઈ આકારભેદ દેશભેદ ગુણભેદ કે એવો કોઈ
| SR No. | 520954 |
| Book Title | Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ashoksagarsuri |
| Publisher | Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 696 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Siddhachakra, & India |
| File Size | 26 MB |