________________
૩૮૩ •
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૦-૫-૧૯૩૬ પાઠ બોલે છે, તો પછી ચાહે જેટલા ઉપવાસ કર્યા અટ્ટમ કરનારો પહેલે અને બીજે દિવસે ક્યાં ક્યાં હોય તોપણ હરેક દિવસે તે સામુદાયિકનું પાણી વાપરશે ? આવી કુયુક્તિ કરનારાઓએ પચ્ચખાણ વિચારી તે દિવસના પાણહારને સમજવું જોઈએ કે પ્રથમ તો તે સામાચારીના પારવામાં અડચણ શી ?
વ્યાખ્યાનમાં ઉપવાસ, છટ્ટ કે અટ્ટમને અંગે પાણી આગલપાછલ તિવિહાર અને વચમાં કહેલાં નથી, પણ જે મહાનુભાવો આખા ચોમાસામાં ચોવિહારનો બાધ પણ નિરર્થક છે. એકાંતરે ઉપવાસના અભિગ્રહવાળા હોય કે છઠ્ઠ છઠ્ઠ
કદાચ કહેવામાં આવે કે તેને વચલા કોઈપણ કે અઠ્ઠમ અક્રમના અભિગ્રહવાળા હોય તેવાઓને દિવસે ચોવિહાર કરવો છે તો તે ક્યું પચ્ચખાણ માટે જદાં જુદાં પાણી જણાવ્યા છે અને તેથી લેશે ? આ શંકા અસ્થાને જ છે, કેમકે પચ્ચખ્ખાણ
છટ્ટવાળાનું પાણી બંને દિવસ છટ્ટવાલો વાપરે, અને કરનારે ધારીલ મુદત સુધીના ત્રણ પ્રકારના
અટ્ટમવાળાનું પાણી ત્રણ દિવસ અટ્ટમવાળો વાપરે આહારના પચ્ચખ્ખાણ કર્યા છે, પણ પાણીનો
તેમાં સર્વથા અભિગ્રહ હોવાથી અડચણ શી ? જો આહાર છૂટો રાખ્યો છે, તેથી તે દહાડે સૂર્ય ઊગે
એમ ન માનીએ તો તે જ સમાચારના અધિકારમાં ચોવિહાર ખુશીથી કરી શકે છે. જેમ એકાસણું કરતી વખતે પ્રથમથી એક આસન સિવાય ત્રણે આહારનો
અણશણ કરનારને માટે જે પાણી ક્યાં છે તે વિકૃષ્ટ ત્યાગ કરેલો છે, છતાં પણ એકલઠાણાનું પચ્ચખાણ
ભકત એટલે ત્રણથી વધારે તપસ્યાવાળાને લાયકના એકાસણાના પચ્ચકખાણ ર્યા પછી કરે તો ત્યાં છે, તો શું અણશણમાં પણ ત્રણ દહાડા તે કહેલું ચોવિહાર બોલી શકે છે. વળી અમુક વિગઈના પાણી ન વાપરવું એમ તેઓ કબુલ કરશે ? અને પચ્ચકખાણ કર્યા પછી નવી કરે, અને નીવીના જો અણશણના પહેલે દિવસે પણ વિકૃષ્ટ ભક્તને પચશ્કખાણ કર્યા પછી આયબિલના પચ્ચકખાણ કરે લાયકનું પાણી વાપરે તો પછી છઠ્ઠ અટ્ટમના તો પહેલા પહેલાં જે જે વિગઈ. નિવિગઈના જે જે ચોમાસાને માટે અભિગ્રહવાળાને તેના પાણી પહેલ પચ્ચકખાણ થયેલાં છે, તેના ફેર ફેર પચ્ચકખાણ દિવસે વાપરવામાં અડચણ શી ? થાય તેમાં કોઈપણ જાતની અડચણ ગણી નથી, અને આગલ આગળની તપસ્યાના પાણી શુદ્ધ જો તે અડચણ નથી તો પછી ત્રણ આહારના શુદ્ધતર હોવાથી તેનો વાંધો કેમ ? પચ્ચકખાણ ર્યા પછી કોઈપણ દિવસે ચોવિહાર એ વાત તો ધ્યાનમાં રાખવાની છે કે ઉપવાસ કરવો હોય તો સૂરે ઉગ્ગએ ચોવિહારના પચ્ચકખાણ કરતાં છઠ્ઠના પાણી અને છઠ્ઠ કરતાં અટ્ટમના પાણી કરવામાં શી અડચણ આવે ?
ઉંચા પ્રકારના છે. તેથી એક ઉપવાસવાળો પહેલે પાણીના વિભાગને અંગે એકી સાથે દિવસે કદાચ એક ઉપવાસને લાયકનું પાણી વાપરી પચ્ચકખાણ નહિ માનનારાઓની પોકલ બીજે દિવસે ઉપવાસ કરે અને છટ્ટને લાયકનું વાપરે માન્યતા
અને ત્રીજે દિવસે ઉપવાસ કરી અમને લાયકનું આવી રીતે શાસ્ત્રથી એક સાથેના પચ્ચકખાણ વાપરે તો તેમાં શાસ્ત્રનો બાધ ન હોય એ સ્વાભાવિક નિર્દોષ અને સયુતિક છે એમ સાબીત થયાં છતાં છે, પણ તેથી છટ્ટ અને અટ્ટમ વિગેરે એકી સાથે તે નહિ માનનારા એક નવી કુયુક્તિ કરે છે કે કરનારને પહેલે દિવસે તે તે તપસ્યાના પાણી પર્યુષણા કલ્પસૂત્રમાં નવમા સામાચારીના વ્યાખ્યાનની વાપરવામાં ઉંચા ઉંચા હોવાથી કોઈપણ જાતની અંદર ઉપવાસ, છટ્ટ અને અટ્ટમવાળાને જુદાં જુદાં
હરકત નથી. પાણી કહેલા છે, તો એકી સાથે છઠ્ઠ કરનારો કે