________________
૨૫૪
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૮-૩-૧૯૩૬ સાધુઓના વૈરાગ્યને માટે જ્ઞાનગર્ભિત શબ્દ પાશમાંથી છૂટવાને માટેજ ત્યાગી થયો છે અને જે વાપરતાં પણ આપણું માથું દુખે છે. સંસાર પાર વ્રતપચ્ચખ્ખાણ આદિમાં જોડાએલો છે તે પણ સાધવા વ્યવહારત્યાગ કરીને સાધુ થયા તેમને માટે પૂર્વાશ્રમમાં દુઃખી હતો કે સુખી, તેનો બાપ કે બાયડી જ્ઞાનગર્ભિત વિશેષણ બોલી શકાતું નથી, પરંતુ પળે મરી ગયાં હતાં કે નહિ અથવા તો તેણે વેપારમાં પળે જેનાથી અપમાન થતું હોય છતાં તેની પાસેથી ખોટ ખાધી હતી કે નફો કીધો હતો અને તેમાંના પણ કાંઈ ઝરતું હોય-કાંઈ દ્રવ્ય ઝરતું હોય તો તેવાને કયા કારણથી પ્રેરાઈને તેણે સાધુત્વ ગ્રહણ કર્યું હતું માટે આપણે ઝપાટાબંધ બોલી દઈયે છીએ કે ઃ એ પણ જોવાનું નથી. જેનામાં સાધુવાવસ્થામાં મહેરબાન સાહેબ ! જનતાની આ ભયાનક મનોવૃત્તિ વ્રતપચ્ચકખાણાદિ રહેલાં છે, જેનામાં ધર્મબુદ્ધિ છે કેવી વિચિત્ર છે તેનો જરા ખ્યાલ કરો.
અને કર્મપાશથી છૂટવાની આશાએ જેમણે સાધુતા સુસાધુતા માટે શું જરૂરી છે ?
ગ્રહણ કરેલી છે એવા સઘળા પ્રસંગો દ્વારાએ રાજાને ત્યાં જે પુત્ર અવતરે છે તે પુત્ર રાજપુત્ર દૃષ્યમાન થતું સાધુત્વ એ સુસાધુત્વજ છે અને એવા થવાને યોગ્ય છે કે કેમ તે આપણે તપાસતા નથી. સુસાધુત્વને સમર્પનારી શ્રીમતી ભાગવતી દીક્ષા એ રાજાને ત્યાં અવતરેલો પુત્ર ભૂતકાળમાં-ગયા સુયોગ્ય દીક્ષા હોઈ તેની ભૂમિકા રૂપે પ્રવર્તતો જન્મમાં પાપ કરવાવાળો હતો કે પુણ્ય કરવાવાળો વૈરાગ્ય એ અવશ્યમેવ જ્ઞાનગર્ભિત વૈરાગ્ય જ છે. હતો તે આપણે જોતા નથી, તેની પાસે આગલા અહીં પૂર્વાશ્રમ ન જોવાય ! જન્મમાં પૈસાટકા હતા કે તે ભિખારી હતો તે કોઈ
જે આત્મા વ્રતપચ્ચકખાણ આદિમાં ઉતર્યો તપાસતું નથી, તેના આગલા ભવના માબાપ કુળશીલ ઉચ્ચ હતા કે નીચ હતા તે કોઈ જોતું નથી,
છે તે આત્મા પૂર્વાશ્રમમાં પૈસાવાળો હતો કે ગરીબ એજ પ્રમાણે તે રાજગાદીએ બેસીને ભવિષ્યમાં હતો એ જોવાની જરૂર રહેતી નથી. તમે જ રાજાના ગુણોને યોગ્ય નિવડશે કે કેમ તે પણ આપણે
* છો કે એક તદન દરિદ્રી એવો ભિખારી હોય અને જોતા નથી. વર્તમાનમાં પણ તેના શરીરમાં તે દીક્ષા ગ્રહણ કરે તો ચક્રવર્તી સુદ્ધાં તેને નમે છે. ખોડખાપણ હોય તેને આપણે ધ્યાનમાં લેતા નથી. જો પૂર્વાશ્રમની રિદ્ધિ એજ શાસ્ત્રિયતા અને વ્યવહાર પરંતુ તે રાજાને ત્યાં અવતરેલો છે એટલા જ ઉપરથી હોત તો તો ચક્રવતીની અને વિદ્યમાન સાધુ પરંત આપણે તેને રાજકમાર કહીએ છીએ અને તેનો પૂર્વાશ્રમી ભિક્ષુકની પણ રિધ્ધિ ધ્યાનમાં લેવાત અને વર્તમાન, ભૂત કે ભવિષ્યકાળ આપણે જોતા નથી. તેથી ભિખારી સાધુને ચક્રવર્તી કદાપિ પણ વંદન જેમ રાજાને ત્યાં જન્મ એજ રાજપુત્રત્વ માટેની નજ કરત! પરંતુ આપણે જોઈએ છીએ કે વ્યવહાર યોગ્યતા છે, તેજ પ્રમાણે વ્રતપચ્ચખાણ આદિની તેવો નથી, એટલા પરથીજ સિદ્ધ થાય છે કે કિયા એજ સુસાધુતા માટેની યોગ્યતા છે. પૂર્વાશ્રમની રિધ્ધિ અથવા દરિદ્રતા જોવાની જરૂરજ આ ધર્મભાવના છે ત્યાં શુદ્ધ સાધુત્વ
, નથી ! પહેલા ભવમાં ભિખારી હોય, અરે પહેલા - રાજાને ત્યાં જે જન્મે છે તે રાજકુમાર જ દત્તકપત્ર ઠરાવીને રાજપુત્ર તરીકે સ્વીકારી લે એટલ
ભવની વાત દૂર રહી પરંતુ ગોવાળિયાને રાજા છે પછી તે ભૂતકાળમાં ગમે તેવો હો, તેજ પ્રમાણે જેનામાં ધર્મની ભાવના છે, જે કર્મરૂપી ઘોરશત્રુના સલામોજ ભરવા. માંડીએ છીએ.
કે પછી આપણે તેની પૂર્વાશ્રમની રિધ્ધિ ન જોતાં તેને