________________
૧૮૬
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૪-૧-૧૯૩૬
• • • • • • • • • • •
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
:
ગત 15.
સમાલોચના :
માલધારી શ્રી હેમચંદ્ર મહારાજ શ્રાવકના અને તેમાં પણ આચાર્યાદિની પૂજા કર્યા પછી ચતુર્થ અણુવ્રતના અધિકારમાં લખે છે કે : અરિહંત મહારાજની પૂજામાં હરકત નથી. योषितां स्वभर्तृव्यतिरिक्तस्य सामान्यतः પુંડરીકસ્વામી કે ગૌતમસ્વામીની પૂજા કર્યા પુષત્રી વર્ધનમ્ અર્થાત્ પુરુષોને પછી પણ અરિહંતની પૂજામાં હરકત નથી. પરસ્ત્રીગમનથી વિરતિ એટલે બીજાઓએ તીર્થ પ્રવૃત્તિની અપેક્ષાએ જ માત્રા પરણેલી ગ્રહણ કરેલી સ્ત્રીઓનાં પચ્ચકખાણ - પુંડરીકસ્વામીજી મૂલનાયક તરીકે છે અને એવી રીતે પચ્ચકખાણ હોય અથવા બીજા જિનેશ્વર ભગવાનો આજુબાજુ છે. સ્વદારસંતોષ એટલે માત્ર પોતાની પરણેલી ૪ દેવદ્રવ્ય અધિક વ્યાજે પણ શ્રાવકને ન ધીરવું તેમાં પણ વર્તમાન પરણેલી છે તેથી અથવા
તે ઠીક છે. લીધું હોય તો વ્યાજ સાથે આપી પરણેલીને પરણું તે બધી સ્વદારા કહેવાય
દઇ છુટી જવું. તેનાથી સંતોષ એમ બે પ્રકારે શ્રાવકને વ્રત હોય પણ સ્ત્રીઓને તે પોતાના પરણેલા
સાધારણ ખાતે તેવી રકમ ન હોય કે વ્યાજ ભર્તાર સિવાય સામાન્ય રીતે પુરુષો માત્રને
અગર તેવી આવક ન હોય તો સાધારણ ખાતે વર્જવાથીજ ચોથું અણુવ્રત થાય છે.
લખીને કે દેવદ્રવ્યમાંથી વ્યાજે લઈને રકમ
ખરચવામાં અધિકારીઓ અયોગ્ય જ કરે છે. આ ઉપરથી પુરુષોને પરદારવિરમણ ને સ્વદારસંતોષ એમ બે પ્રકારે વ્રત હોય પણ ૬
છોડાવતાં મરી જાય તેમાં છોડાવનાર જો સ્ત્રીઓને તો સ્વપુરુષસંતોષ એટલે પરણેલા
ઉપયોગ પૂર્વક અને યોગ્ય રીતિએજ પ્રવર્યો વર્તમાન પુરુષ સિવાય સર્વપુરુષના ત્યાગેજ
પસપ સિવાય સર્વપસપના ત્યાગે છે તો તેને મુદલ દોષ નથી. ચોથું અણુવ્રત હોય અને તેથી પુરુષ માત્ર ૭ અનુમોદન કે મદદની બુદ્ધિ કે ક્રિયા સિવાય શબ્દ છતાં સામાન્યતઃ એવો શબ્દ લખ્યો છે. અન્ય ધર્મક્રિયાથી અન્ય કોઇને પણ લાભ આ બાબતમાં આવી રીતે પંચાશક અને થઇ શકે નહિ.
અર્થદીપિકા વિગેરેમાં પણ અધિકાર છે. ૮ શ્રોતાને ધર્મ પરિણમવાની અપેક્ષાએ અરકત ૨ દુવિહારના પચ્ચકખાણવાળો માત્ર પાણી અષ વિગેરે ગુણો બતાવ્યા છે પણ
અને તંબોલ જેવુંજ લઈ શકે. ઘી ગોળ સાથે સંભળાવનારનો ઉસ્થિત કે અનુત્થિત આદિ કે દૂધ સાથે દવા લઈ શકે નહિ.
ધર્મ સંભળાવવામાં બાધક નથી. ૩ પંચપરમેષ્ઠીની પૂજ્યતાની અપેક્ષાએ સિદ્ધચક્ર
(ખેડા શ્રમણોપાસક)
