________________
• • • • • • • • • •
• • • • • • • • • •
૧ ૨૪
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૫-૧૨-૧૯૩૫ વ્યાપારના અન્યાયને ન રોકવામાં આવતો (વર્તમાનકાળમાં સંઘસમુદાયનું એકત્રપણું થાય,
છતાં પણ તેમાં દ્રવ્યશુદ્ધિ કે આત્મશુદ્ધિના વિચાર પ્રસંગ
કે વર્તનને સ્થાન જ ન હોય તો તે ખરેખર જિનેશ્વર જ વણિકવૃત્તિએ આવેલા અન્યાય દ્રવ્યને
ભગવાનના માર્ગને અનુસરનારા શ્રી સંઘને ધર્મમાર્ગે ખર્ચીને પણ જો મોટો લાભ માનવામાં વિચારવા જેવું છે. જમણમાં પીરસાતી ચીજોની જાતો આવે તે પછી વિશ્વાસઘાત, ધાડ, ચોરી કે તેવાં બીજાં અને નંખાતા ધીના તોલોનો નિર્ણય કરવા તરફ શ્રી અપકત્યો કરીને જેઓ દ્રવ્ય મેળવે અને તે દ્રવ્ય આ સંઘ દોરાય તે કરતાં ઉપર જણાવેલા શુદ્ધ વિચારો ધર્મમાર્ગે ખર્ચે તો તેને પણ ઉદાર, ધર્મિષ્ઠ અને અને વર્તનો તરફ દોરાય તો તે માર્ગપ્રેમીઓને ભાગ્યશાળી માનવો પડે, પરંતુ કોઇપણ શાસ્ત્રકાર અત્યંત ઇચ્છવાયોગ્ય છે.) તેવી રીતે ચોરીઆદિ અન્યાયથી દ્રવ્ય મેળવી
ભગવાન જિનેશ્વરોને પૂજનમાં અત્યપાપ ધર્મમાર્ગે ખર્ચનારને પણ ઉદાર કે ધર્મિષ્ઠ તરીકે
અને અલ્પઆયુષ કેમ ? ગણતા નથી.
આ વાતને સૂક્ષ્મદૃષ્ટિથી વિચારશું તો અન્યાયની સંભાવનાને પણ સુધારવાની જરૂર શાસ્ત્રકારે જે ભગવાન જિનેશ્વરની પૂજા અને
જૈનશાસ્ત્રકારોએ આવી રીતે અન્યાયથી દાનાદિકને અંગે કરાતી અનાવશ્યક હિંસા અને આવેલા દ્રવ્યને પાછું આપવાનું ફરમાન કરીને જ બોલાતાં જુઠોને જરૂર ભોગવવાં પડે એવા પણ અલ્પ માત્ર ન્યાયપ્રિયતા દર્શાવી છે એમ નહિ, પણ તેઓ પાપનું કારણ જણાવે છે તેનો ચોખ્ખો ખુલાસો થઈ ન્યાયપ્રિયતામાં એટલા બધા આગળ વધે છે કે જશે, અને તેવી અનાવશ્યક હિંસા અને જૂઠથી ભલે જિનેશ્વર ભગવાનના મંદિર અને મૂર્તિને બનાવવા ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવાનની પૂજા વિગેરે તૈયાર થએલા મનુષ્ય અન્ય કોઈના પણ અન્યાયથી કરવામાં આવેલાં હોત તો પણ તેનાથી ભલે આવેલા દ્રવ્યને પાછું આપી, પોતાની બુદ્ધિ પ્રમાણે મનુષ્યાદિકના પણ આયુષ્ય અલ્પ જ બંધાય એ સૂત્ર પોતાના દ્રવ્યની શુદ્ધિ કર્યા છતાં પણ તે જિનમંદિર પણ સહેજે સમજાશે. અર્થાત્ સુખી અને અને મૂતિ કરાવવાની ઇચ્છાવાળાએ પૂવાત પ્રમાણ સમૃદ્ધિસંપન્ન જિંદગી મળ્યા છતાં પણ તે અન્યાયથી દ્રવ્યની શુદ્ધિ કર્યા છતાં પણ શ્રી સંઘને એકત્ર કરવો, આવેલા દ્રવ્યનો ધર્મમાર્ગે વ્યય કરનારો મનુષ્ય અને તેમાં જાહેર કરવું કે “મારી બુદ્ધિ પ્રમાણે મને ચિરાયુષ થઈ શકે જ નહિ. જે જે અન્યાયનું દ્રવ્ય લાગ્યું, તે તે બધું મેં તે અસલ યોગ્યતાવાળી લાંબી જિંદગીનું કારણ માલિકોને આપી દીધું છે, અને મારા દ્રવ્યની મેં
માટે સારી જિંદગી અને સમૃદ્ધિ સાથેનું શુદ્ધિ કરી છે, છતાં પણ મારી જાણ બહાર જો કોઇનું
ચિરાયુષ મળવાનું કોઇપણ દાનમાર્ગમાં કારણ હોય, પણ અન્યાયથી આવેલું દ્રવ્ય મારા દ્રવ્યમાં રહી ગયું
તો પૂર્વે જણાવ્યા પ્રમાણે શોધેલું દ્રવ્ય ધર્મમાર્ગે હોય અને તે ખર્ચાય, તો તેનું ફળ તે અસલ દ્રવ્યના
ખર્ચાય તેજ છે. માલિકને છે, પણ તે અન્યાયથી આવેલા મારી જાણ બહાર રહે એવા પણ દ્રવ્યનું ફળ લેવાનો મારે સુપાત્રદાનમાં પણ ન્યાયની અગ્રેસરતા કોઇપણ પ્રકારે અધિકાર નથી.
જેવી રીતે જિનેશ્વર મહારાજના મંદિર અને શ્રી સંઘને એકત્ર કરવાની ફલિતાર્થતા
છે. મૂર્તિને અંગે જૈનશાસ્ત્રકારે ન્યાયપ્રિયતા રાખવાનું
ફરમાન કર્યું છે, તેવી જ રીતે સુપાત્ર દાન કે જે આ ઉપરથી સંઘને ધર્મકાર્યોની પહેલાં કેમ જૈનધર્મને મૂળ પાયો છે, તેને અંગે પણ શાસ્ત્રકારોએ એકત્ર કરવો પડતો હતો, તેનું પ્રયોજન સમજાશે. તેટલી જ ન્યાયપ્રિયતા દર્શાવી છે, અને તેથી જ